Cách để giải quyết việc doanh nghiệp khó tiếp cận vốn vay ngân hàng.

Ngày 28-2, Báo Tuổi Trẻ tổ chức Hội thảo "Sử dụng vốn hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế". Tại đây, nhiều doanh nghiệp cho rằng việc cung ứng vốn vay một cách kịp thời không chỉ giúp họ nắm bắt cơ hội đầu tư mà còn tăng sức chống chịu trước sự biến động khó lường của thị trường trong và ngoài nước.

Vốn vay ngân hàng: Đừng ưu tiên cho "nhà giàu"

Trong vai trò doanh nghiệp, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam cho biết: "Hiện nay, giá cà phê và gạo đang có xu hướng trái chiều. Cụ thể, giá cà phê đầu năm 2025 dao động mức 5.500 USD/tấn, đem lại cho người nông dân mức lợi nhuận cao gấp 4-5 lần so với giai đoạn trước. Ở chiều ngược lại, ngành gạo đang diễn ra thực trạng "đau buồn". Trước kia, giá gạo rơi vào khoảng 8.000 - 9.000 đồng/kg, bây giờ rớt xuống 6.000 đồng/kg nhưng không bán nổi.

Khi giá cà phê tăng, nông dân trồng cà phê sẵn sàng trữ hàng, không vội vàng bán, kiểm soát được giá cả. Trong khi đó, nông dân trồng lúa gạo vừa đối mặt với thực trạng giá giảm, vừa không có dòng tiền để trữ hàng, kéo theo không thể kìm hãm khỏi tình trạng giá rớt thêm".

Trong bối cảnh hiện nay, ông Đỗ Hà Nam cho rằng các ngân hàng cần tạo điều kiện để người dân và doanh nghiệp tiếp cận được vốn vay ngân hàng một cách linh hoạt, từ đó giúp tăng khả năng trữ hàng, chủ động hơn về giá cả hàng hóa. Qua đó, giúp người nông dân tăng sức chống chịu trước biến động thị trường nông sản, nâng cao vị thế.

Ông Nguyễn Đặng Hiến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM nhấn mạnh: "Lương thực, thực phẩm là ngành thiết yếu nhưng các doanh nghiệp trong ngành này chủ yếu là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa, thậm chí là doanh nghiệp siêu nhỏ. Điều này khiến cho khả năng tiếp cận vốn vay ngân hàng của doanh nghiệp ngành lương thực thực phẩm có nhiều hạn chế. Do đó, tôi mong muốn Ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại quan tâm, chia sẻ khó khăn với các doanh nghiệp ngành lương thực, thực phẩm".

Đồng quan điểm, ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An cho biết thêm: "Vay ngân hàng hiện nay đang bị vướng ở chỗ là thuê lại đất của nông dân hay lâm trường không có tài sản thế chấp. Cuối năm 2024 vừa qua, chúng tôi gặp khó khăn về vốn khi cơ cấu lại vùng trồng, dù được phía ngân hàng có quan hệ tín dụng hứa giúp nhưng đến nay vẫn không vay vốn được".

Cũng liên quan đến nguồn vốn, ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Cơ khí - Điện TP.HCM cho biết, ngành cơ khí là ngành thâm dụng vốn, doanh thu không thể đáp ứng được mức đầu tư và yếu thế hơn so với các doanh nghiệp nước ngoài về nhiều mặt. Hiện nay đa số doanh nghiệp chọn giải pháp vay ngắn hạn để được hưởng mức lãi suất thấp nhưng lại dùng để đầu tư trung dài hạn. Điều này cũng có những rủi ro nhất định và tạo ra vòng lẩn quẩn khiến ngành cơ khí chế tạo rất khó khăn trong các quyết định mở rộng đầu tư.

Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết khi nhu cầu về vốn vay ngân hàng tăng thì huy động vốn cũng cần tăng tương ứng. Ảnh. T.L

Ngân hàng đang gánh cả thêm vai trò của thị trường vốn

Trước những phản ánh của doanh nghiệp liên quan đến khó tiếp cận vốn vay, đặc biệt các gói cho vay ưu đãi, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc NHNN chi nhánh TP.HCM cho biết: "Thời gian qua lĩnh vực xuất khẩu, ngành lương thực, cà phê được ưu đãi rất nhiều, lãi suất cũng rất ưu đãi vì đây là những ngành hiệu quả, là động lực tăng trưởng của nền kinh tế. Tuy nhiên doanh nghiệp cũng phải chia sẻ, nếu việc khó tiếp cận vốn vay đến từ nguyên nhân chậm xử lý hồ sơ vay vốn, thì chúng tôi giải quyết được. Nhưng nếu vướng mắc thuộc về quy định, về nguyên tắc đảm bảo an toàn chất lượng tín dụng thì ngân hàng phải tuân thủ nhằm tránh phát sinh thêm nợ xấu".

Đứng từ phía doanh nghiệp, ông Đỗ Hà Nam đề xuất cần có chính sách ưu tiên cho người dân và doanh nghiệp uy tín khi cho vay. Đặc biệt liên quan đến thế chấp bằng tài sản. Song song đó là đẩy mạnh hoạt động cho vay bằng cách chấp nhận việc thế chấp tiền, hàng hóa, hợp đồng.

Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN nhấn mạnh: "Đặt ra mức tăng trưởng GDP năm nay ở mức 8% là mức thấp nhất và kỳ vọng có thể tăng trưởng 2 con số để tạo tiền đề cho những năm tiếp theo. Nhưng trong bối cảnh hiện nay của tình hình kinh tế trong nước và thế giới, thì đây là nhiệm vụ hết sức nặng nề của ngành ngân hàng. Bởi lẽ, một nguyên lý cơ bản là muốn tăng trưởng thì phải mở rộng đầu tư, muốn mở rộng đầu tư thì phải có nhiều nguồn lực. Trong đó, nguồn lực bằng tiền lại chủ yếu dựa vào vốn tín dụng trong nhiều năm qua.

Đúng ra, vốn vay ngân hàng chỉ dùng để bổ sung vốn lưu động, vốn ngắn hạn nhưng bấy lâu nay vốn tín dụng đang phải căng mình ra để gánh vác thêm cả vai trò của thị trường vốn – tức là đáp ứng vốn trung dài hạn cho nền kinh tế. Và đây là một nhiệm vụ không hề đơn giản đối với ngành ngân hàng. Đối với câu chuyện lãi suất bao nhiêu là tùy thuộc vào cung cầu của thị trường. Nếu cho vay tăng thì phải huy động vào nhiều và khi nhu cầu huy động vốn tăng thì đương nhiên lãi suất tiền gửi cũng tăng theo".

PGS.TS Trần Hùng Sơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển công nghệ ngân hàng (Trường Đại học Kinh tế - Luật) cho biết thêm: "Chính sách tín dụng trong giai đoạn tới cần hướng vào các ngành dịch vụ có tính chất đổi mới sáng tạo toàn cầu như công nghệ thông tin - truyền thông, hoạt động chuyên môn, khoa học và công nghệ đầu vào cho lĩnh vực chế biến, tăng năng suất của ngành và của nền kinh tế. Về dài hạn, phát triển hệ thống tài chính dựa trên thị trường (thị trường nợ và cổ phiếu) để tạo động lực tài chính mới cho tăng trưởng".

THÙY LINH