Cách làm lễ cúng vọng Thanh minh tại nhà cho những ai không tới được mộ phần gia tiên

Chuẩn bị lễ vật cúng vọngThanh minh tại nhà

Nếu bạn không thể về quê tảo mộ Thanh minh thì có thể làm lễ cúng vọng tại nơi đang ở.

Lễ cúng vọng Thanh minh tại nhà vẫn cần đáp ứng đủ ý nghĩa hướng về cội nguồn. Mâm cao cỗ đầy thịnh soạn nhưng thiếu thành ý không ý nghĩa bằng một nén hương và lời khấn nguyện thành kính của con cháu.

Nếu không có sẵn ban thờ gia tiên tại nơi ở (ví dụ người ở trọ, ở tập thể...) đang xa gia đình thì có thể chuẩn bị cúng vọng như sau:

- 1 bàn/kệ sạch sẽ đặt ở vị trí trang trọng, yên tĩnh trong nhà;

- Đặt di ảnh tổ tiên (nếu có).

- Bày các lễ vật lên để cúng vọng.

Xong xuôi thắp hương và hướng về quê nhà trong tâm niệm. Như trên đã nói, điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành và sự kính cẩn khi hành lễ.

Trước khi cúng vọng Thanh minh cần bao sái ban thờ sạch sẽ, hương đèn, hoa trái... đầy đủ, trang nghiêm. Ảnh internet

Lưu ý:

Trước khi cúng, ban thờ cần bao sái sạch, hương đèn đầy đủ, trang nghiêm.

Lễ vật có thể đơn giản, hoặc đầy đủ (tùy hoàn cảnh). Nếu có thời gian thì nấu mâm cơm cúng thể hiện lòng hiếu kính (gồm đĩa xôi, con gà luộc, bát canh, món xào, hoa quả, trầu cau…). Tùy phong tục vùng miền và hoàn cảnh mà biện lễ mặn, hoặc lễ chay.

Hương, đèn nến, hoa tươi (chọn hoa cúc, huệ… thanh khiết và tưởng nhớ).

Trầu cau (quan niệm xưa "miếng trầu là đầu câu chuyện"), mâm ngũ quả, hoặc vài loại quả theo mùa tươi ngon, rửa sạch.

Trà, rượu, nước sạch: Mỗi thứ rót vào chén nhỏ đặt trên ban thờ. Có thể thêm thuốc lá, chè khô…

Tiền vàng mã (tượng trưng gửi của cải tới tổ tiên).

Mâm lễ cúng Thanh minh không quá cầu kỳ, nhưng cần có lễ vật cơ bản, bày biện đẹp mắt, trang nghiêm, sạch sẽ và con cháu cần thành tâm dâng cúng tổ tiên. Một số vùng không thể thiếu bát cơm, đôi đũa, muối gạo (hoặc lễ chay gồm xôi chè, oản chuối, bánh kẹo, và các món chay khác).

Nếu không có điều kiện nấu cỗ, chỉ cần thắp hương với hoa tươi, trái cây, chén trà và vài món bánh kẹo tượng trưng.

Tóm lại, lễ vật cúng Thanh minh tùy tâm, không cầu kỳ. Nhưng các gia chủ luôn nhớ rằng dù ở quê nhà, hay nơi đất khách thì tấm lòng thành kính thắp hương khấn mời tổ tiên về hưởng lễ mới là điều quan trọng.

Lễ vật cúng Thanh minh tùy tâm, không cầu kỳ nhưng dù ở quê nhà, hay nơi đất khách thì tấm lòng thành kính thắp hương khấn mời tổ tiên về hưởng lễ mới là điều quan trọng. Ảnh internet

Hướng dẫn cách cúng vọng Thanh minh tại nhà

Khi đã chuẩn bị đầy đủ lễ vật, có thể tiến hành lễ cúng vọng Thanh minh tại nhà như bình thường.

Chọn thời gian cúng Thanh minh phù hợp:

Chọn thời gian phù hợp trong ngày (thường là buổi sáng hoặc giờ hoàng đạo) của tiết Thanh minh để tiến hành nghi lễ.

Bao sái ban thờ trước khi cúng Thanh minh

Bao sái ban thờvàkhu vực xung quanh sạch sẽ.

Bày biện lễ vật:

Bày biện lễ vật đã chuẩn bị lên ban thờ gọn gàng, đẹp mắt. Các chén nước, ly rượu rót đầy đặt ngay ngắn; đĩa trái cây, hoa tươi, trầu cau xếp trang trọng; nếu có mâm cơm thì bày các món lên bát đĩa sạch.

Thắp đèn nến, thắp hương

Gia chủ ăn mặc chỉnh tề (quần áo trang nhã, sạch sẽ), sau đó châm đèn, nến trên ban thờ và thắp hương (thông thường thắp 3 nén hương cho tổ tiên). Khi thắp hương, đứng ngay ngắn trước bàn thờ, hai tay chắp hoặc cầm hương đưa lên ngang trán, tập trung tâm ý tưởng nhớ và kính mời tổ tiên về hưởng lễ.

Khấn vái tổ tiên

Cắm hương xong bắt đầu khấn vái. Có thể đọc bài văn khấn Thanh minh cổ truyền, hoặc tự khấn bằng lời chân thật của mình (nhớ đọc rõ mộ phần tổ tiên an táng ở khu vực nào, nay vì đường sá xa xôi con cháu không kịp về cúng Thanh minh, thăm viếng mộ phần nên xin phép gia tiên cho con chàu được cúng vọng từ xa tưởng nhớ tổ tiên...)

Hóa vàng mã

Trong 1 tuần hương giữ không khí trang nghiêm, tránh ồn ào. Khi hương tàn, gia chủ thắp thêm tuần hương mới (nếu muốn tiến hành lễ tạ).

Lễ tạ

Lễ tạ gồm việc rót rượu, hoặc nước thêm lần nữa, vái tạ tổ tiên.

Hóa vàng mã

Mang tiền mã, đồ mã đi đốt. Khi hóa khấn gửi những vật phẩm đó cho tổ tiên và xin phép được hóa. Lưu ý: Hóa vàng mã nơi an toàn (ví như ở chung cư mang xuống bể hóa chung để tránh gây cháy, hoặc ảnh hưởng môi trường).

Hạ lễ, thụ lộc:

Hạ lễ nghĩa là hạ các đồ cúng trên ban thờ xuống. Phần rượu, nước có thể tưới quanh sân hoặc gốc cây. Đồ ăn, trái cây cúng trong nhà chia cho con cháu thưởng thức.

Quá trình cúng nên giữ tâm thái thanh tịnh, tôn nghiêm, tránh nói to hay làm việc riêng. Dù làm lễ ở nhà, các thành viên cũng cần coi trọng như khi đứng trước mộ phần tổ tiên. Ảnh internet

Thực hiện tuần tự các bước trên là hoàn thành lễ cúng vọng Thanh minh tại gia theo phong tục. Suốt quá trình cúng nên giữ tâm thái thanh tịnh, tôn nghiêm, tránh nói to hay làm việc riêng. Dù làm lễ ở nhà, các thành viên cũng cần coi trọng như khi đứng trước mộ phần tổ tiên.

Chỉ cần luôn nhớ tới tổ tiên, ông bà và thực hiện một lễ cúng Thanh minh tại gia với sự trang nghiêm, thành kính, thì tổ tiên sẽ chứng giám tấm lòng thành. Đồng thời, con cháu nhìn người lớn giữ gìn nét đẹp truyền thống sẽ thêm thấm nhuần đạo lý "uống nước nhớ nguồn", gắn kết với gia đình, dòng tộc đầm ấm, an yên.

Ngược lại, nếu viện lý do này nọ mà lãng quên cội nguồn, không tưởng nhớ tổ tiên, thì dù có đang thành công cũng chỉ như "ngọn dầu trước gió", khó bền vững. Vì vậy, việc gìn giữ phong tục truyền thống tốt đẹp chính là cách kết nối quá khứ với hiện tại và tương lai, để thế hệ sau tiếp tục trân trọng, tín kính cội nguồn của chính mình.

Do đó, cúng vọng Thanh minh tại nhà đã giúp những người con xa quê yên tâm tỏ lòng hiếu kính, đem lại sự bình an trong tâm hồn, cảm giác luôn gắn kết với gia đình, dòng tộc dù địa lý xa xôi. Khi con cháu ở đâu cũng hướng về tiên tổ bằng tấm lòng thành, thì tổ tiên sẽ phù hộ cho con cháu được bình an, may mắn trong cuộc sống.

Ngọc Hà