Cách nhận diện sách hiếm, có giá tới hàng chục nghìn USD

Ảnh: Reading Vintage.

Có thể khi còn là một thiếu niên đầy mơ mộng, trong những lần lạc vào các cửa hiệu sách cũ, bạn đã tình cờ khám phá ra ấn bản hiếm của một trong những tác phẩm nổi tiếng.

Giá trị của các ấn bản đầu tiên

Đó là trường hợp của Renee Woodleigh, một phụ nữ Tasmania, người sau này nhớ lại khoảng khắc bà tình cờ nhìn thấy một trong những ấn bản đầu tiên của tác phẩm giả tưởng kinh điển The Hobbit. 31 năm trước Woodleigh 19 tuổi và đã vô tình thấy sách của J. R. R. Tolkien tại một cửa hàng đồ cũ ở miền Nam Tasmania.

Các ấn bản đầu tiên của The Hobbit đều có giá trị. Ảnh: Collect O'Maniac.

Woodleigh đã mua cuốn sách nhưng dường như vẫn không hiểu hết được giá trị của nó.

Woodleigh chia sẻ với ABC rằng bà quyết định bán cuốn sách trực tuyến với giá 44.000 USD. Rất nhanh sau đó sách của Woodleigh đã có người mua.

Nhưng liệu mức giá đó đã phù hợp cho độ hiếm của cuốn sách? Theo ABC, có rất nhiều yếu tố để đánh giá độ quý hiếm của các cuốn sách cổ. Đầu tiên là liệu cuốn sách đó có phải là ấn bản đầu tiên của tác phẩm kinh điển nào hay không?

Toby Wools-Cobb là chủ hiệu sách Quixotic Books ở Launceston, nơi chuyên về những cuốn sách "khó tìm". Có lần ông đã gặp một người khách đến tìm mua ấn bản đầu tiên tác phẩm của Roald Dahl. Wools-Cobb nói: "Ấn bản đó có số lượng rất hạn chế, chỉ có 100 bản và chỉ được tặng cho bạn bè của Dahl".

Wools-Cobb sau đó đã nỗ lực tìm kiếm và tìm thấy một ấn bản được rao bán với giá khoảng 60.000 USD. Vị khách hàng của Wools-Cobb chia sẻ rằng từng sở hữu cuốn sách này nhưng đã tặng lại cho một người bạn khi chuyển nhà cách đây 20 hoặc 30 năm. "Ông ấy tự trách mình vì đã cho đi", Wools-Cobb cho hay.

Lỗi đánh máy hay các câu chuyện bối cảnh độc đáo

Wools-Cobb nói: "Nhiều người cho rằng sách càng cũ và vẫn đẹp đồng nghĩa với việc chúng có giá trị. Nhưng điều đó không nhất thiết đúng. Cuốn sách đó phải thuộc ấn bản có rất ít bản in, hoặc gắn với một lần xuất bản có yếu tố đặc biệt nào đó".

Trong trường hợp của The Hobbit và một số cuốn sách nổi tiếng khác, thì ấn bản đầu tiên luôn có giá trị vì bản thân Tolkien đã quá nổi tiếng và các tác phẩm của ông đều có sức hút toàn cầu.

Còn với những cuốn sách khác thì "vấn đề luôn là, 'liệu lần in đầu tiên, ấn bản đầu tiên đó có câu chuyện gì đặc biệt hay không?'", Wools-Cobb chia sẻ.

Một minh chứng cho điều này là có nhiều người tin rằng họ sở hữu bản in đầu tiên của cuốn Harry Potter và Hòn đá Phù thủy của J. K. Rowling, nhưng không biết rằng ấn bản đầu tiên của tập truyện này có nhiều lần in khác nhau.

Không phải ấn bản đầu tiên nào của Harry Potter và Hòn đá Phù thủy đều có giá trị như nhau. Ảnh: www.raptisrarebooks.com.

"Ví dụ, có ấn bản đầu tiên của Mỹ và ấn bản đầu tiên của Anh, mỗi ấn bản sẽ có cách viết khác nhau", Wools-Cobb giải thích.

Ngoài yếu tố là ấn bản đầu tiên, có một số chi tiết khác cũng giúp cuốn sách có giá cao như những lỗi đánh máy, được gọi là "errata" trong ngành hay việc buộc phải hủy bỏ một đợt in vì yếu tố văn hóa hay bối cảnh xã hội thời đó.

Một ví dụ là ấn bản đầu tiên tiểu thuyết Rage năm 1977 của Stephen King. Đây là câu chuyện về các vụ xả súng trong trường học và được King xuất bản dưới bút danh Richard Bachman. Ấn bản này có giá trị vì King đã ngừng xuất bản tác phẩm này khi những thảm kịch xả súng trở nên phổ biến ở Mỹ.

Kinh nghiệm khi sở hữu sách hiếm

Một phần lý do Woodleigh chỉ bán được cuốn The Hobbit với giá vài chục nghìn USD là bà đã vứt bỏ bìa sách. "Khi không có bìa sách, về cơ bản bạn đang vứt bỏ ba phần tư giá trị cuốn sách", Wools-Cobb nói.

Trong giới sách hiếm, tình trạng của cuốn sách là điều mà những người muốn bán sách cần lưu ý.

Diane Charles là cựu thủ thư một trường tiểu học và là chủ sở hữu của hiệu sách Crave Book Restorations ở Stanley.

Bà nói rằng bất kỳ cuốn sách nào "dùng băng dính để nối các trang lại với nhau đều khiến tôi rùng mình". Theo Charles, điều quan trọng nhất là đảm bảo sách được giữ khô ráo và không có các vật lạ như vụn thức ăn và côn trùng, vì chúng sẽ làm hỏng các trang sách từ bên trong.

Để giữ một cuốn sách luôn trong tình trạng tốt, Charles khuyên nên cất giữ sách trong một túi vải cotton, ở nơi khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp.

Minh Hoa