Cách phát hiện sớm trật khớp gối do chấn thương
Trật khớp gối do chấn thương là một tổn thương ít gặp nhưng rất nặng, bởi nguy cơ đoạn chi và mất chức năng chi cao nếu không được khám lâm sàng tỉ mỉ.
Tổn thương mạch máu, thần kinh cần được phát hiện và đánh giá đầy đủ trong mọi trường hợp trật khớp gối, ngay cả ở tình huống cấp cứu và sau khi xử trí ban đầu. Điều này giúp tránh biến chứng thiếu máu, chèn ép khoang, thậm chí đoạn chi.
Chấn thương trật khớp gối không thể coi thường
Trật khớp gối xảy ra khi ba xương ở đầu gối bị lệch khỏi cấu trúc thẳng hàng bình thường, nguyên nhân chủ yếu do tai nạn. Đây là tình trạng khẩn cấp, gây đau đớn dữ dội, làm mất khả năng vận động khớp gối tạm thời. Nếu không can thiệp kịp thời, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng như dị dạng khớp, cứng khớp mạn tính, nhiễm trùng khớp…
Nguyên nhân chủ yếu là tai nạn giao thông, té ngã từ trên cao hoặc chơi thể thao. Trật khớp gối rất hiếm gặp, chỉ chiếm dưới 1% các chấn thương chỉnh hình, nhưng biến chứng nặng nề, đặc biệt là tổn thương mạch máu vùng khoeo.
Có tới 50% trường hợp sau chấn thương khớp tự nắn trở lại, dễ dẫn tới chẩn đoán sai (chỉ nghĩ là chấn thương phần mềm thông thường) và bỏ sót tổn thương mạch máu. Tổn thương mạch máu chiếm 40 – 50% trong trật khớp gối, gần 40% trường hợp làm khớp gối lỏng lẻo, mất vững.
Nếu không can thiệp kịp thời, bệnh nhân có thể gặp các biến chứng như dị dạng khớp, cứng khớp mạn tính, nhiễm trùng khớp…
Khi trật khớp gối, nguy cơ hoại tử cẳng – bàn chân rất cao nếu không phát hiện hoặc phát hiện muộn. Gần 90% bệnh nhân bị tắc động mạch khoeo không được phẫu thuật tái thông mạch trước 8 giờ sau chấn thương phải cắt cụt chi dưới. Do đó, sau khi nắn trật khớp, cần kiểm tra kỹ dây chằng, mạch máu và theo dõi sát vì có thể xuất hiện tắc mạch thứ phát.Cách phát hiện trật khớp gối do chấn thương
Triệu chứng rõ ràng nhất là biến dạng khớp, có thể quan sát bằng mắt thường. Một số trường hợp khớp tự trở lại vị trí bình thường trước khi khám, dễ khiến người bệnh chủ quan.
Dù vậy, khớp gối trật luôn là chấn thương nghiêm trọng. Dù đã về vị trí ban đầu, tình trạng sưng tấy, đau nhói vẫn tồn tại, chứng tỏ tổn thương chưa khỏi.
Các triệu chứng thường gặp:
Đau nhói dữ dội, liên tục, vượt ngưỡng chịu đựng, người bệnh hầu như không thể cử động hay duỗi thẳng chân. Đầu gối mất vững. Sưng tấy, bầm tím nghiêm trọng. Giảm biên độ vận động, đi lại khó khăn hoặc không thể thực hiện động tác đơn giản.
Sơ cứu đúng cách khi bị trật khớp gối
Không tự nắn hoặc cố cử động khớp bị trật, tránh gây tổn thương thêm cho dây chằng, cơ, thần kinh, mạch máu.
Cố định khớp ở tư thế hiện tại.
Chườm lạnh để giảm sưng, có thể dùng đá bọc khăn để chườm. Tránh chườm nóng, đắp muối, xoa bóp bằng rượu thuốc hay mật gấu vì có thể làm nặng thêm tổn thương.
Nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Phòng ngừa trật khớp gối
Trật khớp gối là chấn thương nghiêm trọng, có thể dẫn tới tàn tật nếu xử lý chậm. Dù nặng hay nhẹ, tình trạng này đều gây biến dạng khớp, bất động chi, mất khả năng đi lại tạm thời, thậm chí gián đoạn nguồn máu nuôi dưỡng toàn bộ hệ cơ – xương – khớp vùng gối. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có nguy cơ phải cắt bỏ chi dưới, tàn tật vĩnh viễn, hoặc gặp biến chứng như máu đông tĩnh mạch, hội chứng chèn ép khoang cấp…
Sử dụng đai bảo vệ khi chơi thể thao. Tập luyện đều đặn để tăng độ linh hoạt và vững chắc của khớp gối. Thận trọng trong sinh hoạt hằng ngày, nhất là khi leo trèo, đứng ở vị trí cao để tránh té ngã. Tuân thủ luật giao thông: đội mũ bảo hiểm, đi đúng phần đường, không phóng nhanh vượt ẩu… nhằm giảm thiểu tai nạn.
