Cải cách chính sách thị thực: Chìa khóa thu hút nhân tài toàn cầu

Quy trình, thủ tục cấp giấy phép lao động, visa chưa thuận tiện

Ngày 10/3 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành Chỉ thị số 06 giao Bộ Ngoại giao, Bộ Nội vụ, Bộ Công an tập trung giải quyết dứt điểm quan tâm của các đối tác về giấy phép lao động, thị thực và báo cáo kết quả thực hiện trong tháng 3.

Trong đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công an có nhiệm vụ chủ trì rà soát, tổng hợp các chính sách ưu đãi về thị thực của Việt Nam đối với từng đối tượng, bao gồm khách du lịch, chuyên gia, tỷ phú, nhà khoa học, các nhân vật nổi tiếng, các nghệ sỹ, vận động viên thể thao tài năng. Các chính sách bao gồm các cơ chế xem xét cấp thẻ tạm trú, thị thực điện tử, mua thẻ cư trú... theo hướng cắt giảm các thủ tục hành chính, trong đó có việc nâng cấp hệ thống e-visa theo hướng thuận lợi, thông thoáng.

Chỉ thị 06 của Thủ tướng Chính phủ không chỉ giúp Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài mà còn mở rộng cánh cửa hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ, văn hóa, thể thao và kinh tế.

Chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính giao Bộ Công an chủ trì rà soát và cải tiến chính sách thị thực, cư trú nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các chuyên gia, nhà khoa học, tỷ phú, nghệ sĩ, vận động viên tài năng... là một hướng đi cần thiết. Điều này không chỉ giúp Việt Nam tăng cường khả năng cạnh tranh trong việc thu hút nhân tài mà còn mở rộng cánh cửa hợp tác quốc tế về khoa học, công nghệ, văn hóa, thể thao và kinh tế.

Việt Nam đang bước vào kỷ nguyên mới với mục tiêu trở thành một quốc gia phát triển vào năm 2045. Để làm được điều này, chúng ta cần một chính sách thu hút nhân tài thực sự mạnh mẽ nhằm cạnh tranh với các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, UAE đã có chính sách thị thực và thu hút nhân tài rất hấp dẫn.

Việc làm này còn hỗ trợ chuyển đổi số và kinh tế tri thức: Việt Nam cần thu hút chuyên gia công nghệ, nhà khoa học để dẫn dắt đổi mới sáng tạo. Đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững: Thu hút nhân tài sẽ giúp gia tăng giá trị sản xuất, tạo động lực mới cho nền kinh tế.

Mặc dù chúng ta đã có chủ trương, cơ chế, chính sách nhằm thu hút nhân tài, đặc biệt là các nhân tài, chuyên gia, các nhà khoa học, nghệ sĩ, vận động viên tài năng vào làm việc trong các ngành kinh tế, văn hóa, thể thao, góp phần thúc đẩy mọi mặt trong đời sống xã hội của đất nước, nhưng trên thực tế việc triển khai các chủ trương, chính sách này vẫn đối mặt với một số rào cản:

-Thủ tục hành chính phức tạp, mất nhiều thời gian: Quy trình xét duyệt visa, giấy phép lao động, thẻ cư trú chưa thực sự thuận tiện, vẫn còn nhiều thủ tục rườm rà, mất nhiều thời gian cho người nước ngoài.

-Chính sách ưu đãi chưa thực sự hấp dẫn: Hiện tại, chưa có cơ chế thực sự nổi bật để thu hút và giữ chân nhân tài, chuyên gia, nhà đầu tư chiến lược so với các quốc gia khác trong khu vực.

-Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ: Hệ thống e-visa cần nâng cấp để đảm bảo tính thuận tiện và an toàn trong xử lý thông tin, dữ liệu quản lý cư trú chưa được tối ưu, gây khó khăn cho việc tiếp cận nhanh chóng và thuận lợi.

-Lo ngại về an ninh, trật tự xã hội: Việc mở rộng miễn thị thực có thể làm gia tăng rủi ro về nhập cư trái phép, ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.

Việt Nam cần thu hút chuyên gia công nghệ, nhà khoa học để dẫn dắt đổi mới sáng tạo. Đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững: Thu hút nhân tài sẽ giúp gia tăng giá trị sản xuất, tạo động lực mới cho nền kinh tế.

Cải cách chính sách thị thực và cư trú

Việc Thủ tướng giao Bộ Ngoại giao, Bộ Công an, Bộ Nội vụ rà soát lại các vướng mắc và đưa ra các giải pháp để thực hiện là vô cùng cần thiết. Để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, cần thực hiện các giải pháp cụ thể:

Một là Cải cách chính sách thị thực và cư trú: Trước tiên cần mở rộng danh mục đối tượng ưu tiên: Không chỉ giới hạn trong các nhà khoa học, chuyên gia mà cần mở rộng sang các nhóm tài năng đặc biệt như doanh nhân khởi nghiệp, nghệ sĩ có tầm ảnh hưởng, vận động viên xuất sắc.

Triển khai thị thực đặc biệt (Special Talent Visa): Tạo cơ chế cấp visa dài hạn (5-10 năm) cho các chuyên gia, nhà khoa học, tỷ phú, nghệ sĩ... với thủ tục đơn giản hơn. Thẻ cư trú ưu đãi (Golden Visa hoặc Elite Visa): Cung cấp cơ chế mua thẻ cư trú dài hạn cho các cá nhân có đóng góp lớn về kinh tế, khoa học, văn hóa.

Hai là Nâng cấp hệ thống e-visa và ứng dụng công nghệ số bằng việc Phát triển hệ thống e-visa thông minh như: Đơn giản hóa quy trình đăng ký, rút ngắn thời gian xét duyệt xuống còn 24-48 giờ. Tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big Data) để tự động hóa quy trình xét duyệt, giảm thiểu giấy tờ và thời gian xử lý. Đồng thời Áp dụng Blockchain trong quản lý thông tin cư trú: Đảm bảo tính bảo mật và minh bạch, giúp các cơ quan quản lý nhanh chóng xác minh thông tin.

Ba là Xây dựng cơ chế đãi ngộ và môi trường làm việc hấp dẫn bằng việc Giảm thuế thu nhập cá nhân hoặc miễn thuế trong một số năm đầu đối với các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nhân đến Việt Nam làm việc. Hỗ trợ cấp đất, tài trợ nghiên cứu, đầu tư cơ sở vật chất để thu hút nhân tài trong lĩnh vực khoa học - công nghệ. Hỗ trợ startup công nghệ, xây dựng các trung tâm nghiên cứu và thu hút chuyên gia quốc tế.

Du khách nước ngoài đánh giá cao và có những phản hồi tích cực trước chính sách mới về thị thực của Việt Nam, là cơ hội để du lịch Việt Nam tăng sức cạnh tranh với các nước trong khu vực.

Bốn là Cải cách thủ tục hành chính theo hướng nhanh gọn như: Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm yêu cầu về giấy tờ. Áp dụng “Cơ chế một cửa”: Thành lập trung tâm hỗ trợ nhân tài quốc tế, nơi các chuyên gia có thể giải quyết mọi vấn đề liên quan đến visa, cư trú, thuế, bảo hiểm chỉ trong một lần làm việc. Phát triển môi trường sống và làm việc lý tưởng như: Cải thiện cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế để tạo điều kiện tốt nhất cho nhân tài quốc tế.

Ngoài ra cần nghiên cứu miễn visa dài hạn cho nhân tài trong các lĩnh vực trọng yếu. Xây dựng chương trình định cư ưu đãi dành cho chuyên gia quốc tế. Thiết lập các khu đổi mới sáng tạo, nghiên cứu khoa học đạt chuẩn quốc tế. Hỗ trợ thuế, tài chính cho doanh nghiệp sử dụng lao động chất lượng cao từ nước ngoài.

Như vậy Chỉ thị số 06 của Thủ tướng Phạm Minh Chính là một bước đi quan trọng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, thu hút nhân tài quốc tế. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả, cần cải cách mạnh mẽ chính sách, đảm bảo tính minh bạch và linh hoạt trong cấp phép lao động, thị thực. Nếu làm tốt, đây sẽ là nền tảng vững chắc để Việt Nam bước vào kỷ nguyên vươn mình mạnh mẽ, trở thành một trung tâm thu hút nhân tài toàn cầu.

Lê Thọ Bình

Lê Thọ Bình