'Cái chết' của thời trang giá rẻ

Trong nhà máy rộng lớn của Tuntex ở ngoại ô Jakarta, những chiếc xe tự điều khiển chạy ngang qua sàn cửa hàng, mang theo vật liệu giữa các trạm cắt tự động - tạo ra các mảnh vải ghép - và những chiếc máy khâu bán tự động, nơi có hơn 1.000 công nhân giám sát việc xây dựng hàng may mặc thành phẩm.

Tuntex, công ty cung cấp Adidas, Nike, Puma và các nhãn hiệu quần áo toàn cầu khác, luôn phải nhanh chóng, xoay quanh các dòng sản phẩm nhanh hơn các đối thủ để cạnh tranh trong chu kỳ không ngừng của thị trường thời trang nhanh. Ngày nay, áp lực đối với họ phải trở lên nhanh hơn, phản ứng mau lẹ hơn bao giờ hết.

“Thời gian trung bình của vòng đời sản phẩm đã giảm từ 120 ngày xuống 90 ngày cách đây 4 năm, và chỉ còn 60 ngày hiện nay. Một số nhà sản xuất thậm chí còn rút ngắn hơn nữa” - ông Stanley Kang, Phó tổng giám đốc Tuntex cho biết. “Tự động hóa và số hóa đang thay đổi mọi thứ, và khi tất cả thay đổi, chúng tôi cũng phải thay đổi theo. Ai có thể phản ứng nhanh hơn, người đó sẽ thắng”.

Nhu cầu về tính linh hoạt hiện nay là các đơn đặt hàng cho áo bóng đá có thể xoay quanh kết quả của một trận đấu. "Nếu, giả sử, một đội bạn làm áo cho chiến thắng trong một cuộc thi, thì bạn tiếp tục bán. Chúng tôi sản xuất áo bóng đá của một quốc gia. Nếu họ thắng, đơn hàng sẽ tiếp tục, nếu không sẽ kết thúc", Kang nói.

Tuntex đang mở rộng ở Indonesia, nơi các nhà sản xuất hàng may mặc châu Á khác đang bắt đầu hội tụ. Ảnh: Dimas Ardian

Tuntex, giống như nhiều người khác trong chuỗi cung ứng của ngành may mặc trị giá 1,4 nghìn tỷ USD, đang đầu tư hàng triệu USD mỗi năm vào công nghệ mới và các quy trình mới, khi sự thay đổi trong nhu cầu của người tiêu dùng định hình lại ngành này.

Thời đại của "thời trang nhanh" giá rẻ sắp kết thúc, sắp được thay thế bằng một mô hình mới thiên về tốc độ, độ chính xác, khả năng truy tìm nguồn gốc và khả năng thích ứng hơn là số lượng lớn.

Để điều chỉnh, các nhà cung cấp đang chuyển dịch các trung tâm sản xuất qua biên giới để gần hơn với cơ sở hạ tầng, nguyên liệu thô và thị trường cuối cùng của họ, cho phép họ tiết kiệm thời gian quý giá trong vòng đời sản phẩm của họ. Họ cũng đang đầu tư mạnh vào tự động hóa và số hóa, khi công nghệ trở nên tiên tiến hơn.

Nền kinh tế thay đổi của ngành công nghiệp có thể tác động sâu sắc đến các quốc gia ở Nam và Đông Nam Á, nơi tự đặt mình là trung tâm cho các yếu tố cơ bản nhất của chuỗi cung ứng hàng may mặc. Và nó có khả năng chấm dứt cuộc đua giảm mức lương toàn cầu kéo dài 7 thập kỷ, vì tự động hóa hoàn toàn thay đổi mạnh mẽ cách thức ngành công nghiệp mang lại lợi nhuận và đe dọa thay thế hàng triệu công nhân tay nghề thấp trên toàn thế giới.

Sự thay đổi của ngành công nghiệp may mặc có thể gây ảnh hưởng lớn tới các quốc gia ở Đông Nam Á, đang là đầu mối cung cấp những thành phần cơ bản nhất của chuỗi cung cấp dệt may toàn cầu.

Nó có thể dẫn đến sự kết thúc cuộc chạy đua toàn cầu kéo dài 7 thập kỷ qua nhắm đến mức đáy của lương nhân công, khi tự động hóa hoàn toàn sẽ thay đổi triệt để cách thức ngành công nghiệp này thu lợi nhuận, đồng thời đe dọa hàng triệu công nhân tay nghề thấp trên khắp thế giới.

"Tôi nghĩ đối với các quốc gia như Bangladesh và thậm chí cả Campuchia, chỉ cần làm những điều cơ bản là đủ cho đến bây giờ", ông Sanchita Banerjee Saxena, giám đốc điều hành của Viện nghiên cứu Nam Á tại Đại học California, Berkeley nói. "Bây giờ kịch bản đang thay đổi, sẽ có áp lực phải suy nghĩ lại về ngành công nghiệp, và làm thế nào họ có thể tiến lên [chuỗi giá trị], và làm thế nào để có thể đa dạng hóa. Những câu hỏi đó không thực sự được đặt ra trước vài thập kỷ qua. Bây giờ, tôi nghĩ họ thực sự sẽ phải như vậy".

Sợi chỉ tại nhà máy dệt của Tuntex ở tỉnh Rayong, Thái Lan. Ảnh: Rie Ishii

Lời nguyền bán lẻ

Việc cải tổ chuỗi cung ứng là hệ quả của những thay đổi địa chấn trong ngành thời trang. Các chuỗi bán lẻ chuyên về bán lẻ lợi nhuận thấp, dùng một lần vào đầu những năm 2000 đang gặp khó khăn.

Thương hiệu Forever 21 là nạn nhân mới nhất, vừa nộp đơn xin bảo vệ phá sản theo Chương 11 vào tháng 9. Thương hiệu này đã tham gia một danh sách bao gồm Barneys, thương hiệu cao cấp Diesel và Roberto Cavalli, cũng như nhà sản xuất giày Rockport đã phá sản chỉ trong 2 năm qua.

Các thương hiệu thời trang online như Asos, nhờ áp dụng quy trình nhanh hơn với các xu hướng thời trang khi họ đẩy mạnh tiếp cận người tiêu dùng qua Instagram và các mạng xã hội khác.

Các nhà bán lẻ trực tuyến dẫn đầu về công nghệ, như Stitch Fix, đang giành nhiều khách hàng nhờ sử dụng thuật toán hiểu được sở thích cá nhân của khách hàng từ đó đề xuất những sản phẩm phù hợp.

Các đại gia bán lẻ, như Inditex, chủ sở hữu thương hiệu Zara toàn cầu, công ty mẹ của Uniqlo, Fast Retailing, cùng với H&M, đã đầu tư vào công nghệ để cải thiện trải nghiệm của khách hàng tại cửa hàng, đồng thời xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu và "hậu cần thông minh" để tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Những động thái này nhằm đảm bảo rằng quần áo có thể phục vụ đúng khách hàng vào đúng thời điểm. Quá trình này gọi là sự phát triển từ "thời trang nhanh" sang "thời trang chính xác", trong đó mọi dòng quần áo phải được bán đến chiếc cuối cùng.

"Tốc độ sẽ là tên của trò chơi ... tốc độ và sự kiểm soát", ông Ricardo Perez Garrido, giáo sư về đổi mới kỹ thuật số và hệ thống thông tin tại IE Business School ở Madrid cho biết. "Điều đó có nghĩa là các thiết kế để phục vụ những gì khách hàng thích, vận hành để đặt sản phẩm vào đúng chỗ và công nghệ để làm cho nó siêu nhanh, siêu hiệu quả và siêu cá nhân hóa. ... Nếu bạn kiểm soát ba lĩnh vực đó, bạn sẽ trở thành bất khả chiến bại".

Các cửa hàng Zara thường sẽ có các dòng khác nhau ở cùng một thành phố, với cổ phiếu được lựa chọn cẩn thận để đáp ứng các yêu cầu "địa phương hóa" khách hàng. Đồng thời, họ làm việc để nhanh chóng chuyển đổi sản phẩm và phản ứng nhanh với các xu hướng thay đổi. Một cửa hàng Zara riêng lẻ có thể đặt hàng các lô sản phẩm nhỏ, đánh giá phản hồi và sau đó không vận lô sản phẩm bổ sung để lấp đầy kho chỉ trong vài ngày.

Nhu cầu về tốc độ đã bắt đầu đảo lộn chuỗi cung ứng mà các công ty may mặc đã mất nhiều thập kỷ qua để xây dựng. Trong nỗ lực không ngừng để cắt giảm chi phí, các nhà cung cấp liên tục chuyển cơ sở sản xuất của họ trong và giữa các quốc gia châu Á để tìm kiếm nơi có chi phí lương thấp hơn và mặt bằng rẻ hơn. Điều đó đã kéo dài chuỗi cung ứng của họ trên khoảng cách địa lý khổng lồ: hàng ngàn km phân cách giữa các nhà máy vải đến nhà máy may, và cách xa điểm đến cuối cùng của họ tới hàng tuần vận chuyển bằng tàu.

Chẳng hạn, hành trình của một sản phẩm Adidas hoặc Nike do Tuntex sản xuất tại Indonesia có thể bắt đầu cách đó gần 4.000 km trong nhà máy dệt của một công ty tại Đài Loan. Vải có thể mất gần một tuần để đến được nhà máy may.

Nhu cầu về tốc độ đã bắt đầu đảo lộn chuỗi cung ứng mà các công ty may mặc đã mất nhiều thập kỷ để xây dựng. Trước đây để cắt giảm chi phí, các nhà cung cấp đã tìm mọi cách chuyển các cơ sở sản xuất liên tục để tìm kiếm nơi có chi phí lương thấp hơn và mặt bằng rẻ hơn. Điều đó đã kéo dài chuỗi cung ứng của họ trên khoảng cách địa lý khổng lồ: hàng ngàn km phân chia các nhà máy sản xuất vải từ các nhà máy may, cách xa điểm đến cuối cùng của họ hàng tuần bằng tàu.

Hành trình của một sản phẩm may mặc Adidas hoặc Nike do Tuntex sản xuất tại Indonesia, chẳng hạn, có thể bắt đầu cách đó gần 4.000 km trong nhà máy dệt của công ty tại Đài Loan. Các loại vải có thể mất gần một tuần để đến các nhà máy may.

Còn hiện nay, các nhà sản xuất thời trang đang rút ngắn triệt để chuỗi cung ứng bằng cách di chuyển sản xuất đến gần hơn với người tiêu dùng của họ. Các nhà máy ở châu Âu hiện đang dần phục vụ chính châu Âu.

“Thay vì đi qua một vòng tuần hoàn gồm thiết kế, đưa các nguyên liệu tới châu Á để sản xuất, rồi lại đưa sản phẩm trở lại, hầu hết các sản phẩm thời trang đang được sản xuất gần người tiêu dùng hơn, có nghĩa nó sẽ đắt hơn, nhưng cho phép rút ngắn vòng quay xuống chỉ còn 4-5 tuần”, Giáo sư Garrido giải thích.

Mô hình hoạt động đủ tốt khi các cửa hàng bán lẻ đưa ra xu hướng và hoạt động trong các mùa được phân định rõ ràng. Nhưng khi các nhà bán lẻ quần áo cần phản ứng với xu hướng đột ngột do Instagram thúc đẩy, nó sẽ tạo ra một rào cản đáng ngại. Một số, chẳng hạn như Inditex, đã giải quyết vấn đề bằng cách di chuyển sản xuất đến gần hơn với người tiêu dùng của họ. Các nhà máy ở châu Âu hiện đang ngày càng phục vụ khách hàng ở châu Âu.

"Thay vì trải qua chu trình thiết kế, gửi các nguyên liệu đến châu Á để sản xuất, rồi đưa sản phẩm quay trở lại hầu hết các mặt hàng thời trang đang được sản xuất gần người tiêu dùng hơn, có nghĩa nó sẽ đắt hơn, nhưng cho phép rút ngắn vòng quay xuống chỉ còn 4-5 tuần”, Giáo sư Garrido nói.

Theo Nikkei

Khánh Chi