Cải thiện chính sách để thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo ở Hà Nội

Thành phố Hà Nội có nhiều tiềm năng để phát triển năng lượng tái tạo. (Ảnh minh họa)

Hà Nội chưa khai thác hết tiềm năng

Từ lâu, năng lượng tái tạo từ lâu đóng một vai trò quan trọng trong tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng tại Việt Nam. Nhưng hiện nay, vẫn còn hơn 30% số hộ gia đình tại khu vực nông thôn vẫn phụ thuộc vào các nguồn năng lượng sinh khối phục vụ nhu cầu hàng ngày.

Dây chuyền tuần hoàn trong quá trình phát triển kinh tế nông nghiệp, công nghiệp như trấu, bã mía… với tiềm năng rất lớn chưa được khai thác hiệu quả để phục vụ phát triển các mô hình cung ứng năng lượng xanh. Việc cung cấp điện vẫn theo mô hình cung cấp tập trung, chưa được phân vùng nhỏ nên làm giảm khả năng người dân phối hợp đầu tư phát triển năng lượng tái tạo cục bộ, quy mô nhỏ.

Hiện nay, năng lượng tái tạo được sản xuất chủ yếu từ thủy điện nhỏ, năng lượng gió, mặt trời, sinh khối, địa nhiệt, thủy triều… Xu hướng phát triển năng lượng tái tạo trên toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ và hiện chiếm khoảng 10% sản lượng điện toàn cầu với tốc độ tăng trưởng khoảng 7% - 9%/năm.

Theo TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng, Thành phố Hà Nội cần quan tâm đến 3 nguồn năng lượng tái tạo chính, có thể đưa vào quy hoạch phát triển Thủ đô xanh là điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối.

Hà Nội cần quan tâm phát triển điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối.

Đối với năng lượng gió, công nghệ sản xuất tua-bin đã rất phát triển, nhưng Hà Nội thiếu bản đồ gió trong khu vực địa giới hành chính của Thủ đô và vùng phụ cận.

Đối với năng lượng mặt trời, Hà Nội có tổng số giờ chiếu sáng của mặt trời không tối ưu do bị ảnh hưởng bởi khí hậu nên tiềm năng cũng chỉ phù hợp với các hộ sử dụng điện riêng lẻ có công suất thấp.

Đối với năng lượng sinh khối, trong khu vực Thủ đô chỉ có xử lý rác thải đô thị hoặc sử dụng năng lượng sinh học, nhưng phụ thuộc vào việc phân rác thải tại nguồn.

Nhưng quan trọng hơn là tính đến thời điểm hiện nay, Thủ đô vẫn chưa có một khung chính sách hỗ trợ phát triển năng lượng tái tạo riêng mà chủ yếu áp dụng các cơ chế theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, chưa sử dụng hết tiềm năng của thành phố đã được quy định trong Luật Thủ đô.

Sự phối hợp giữa các chính sách ưu tiên sản xuất cung ứng điện với các chính sách ưu đãi để sản xuất thiết bị lưu trữ cho năng lượng tái tạo và các thiết bị sử dụng điện đa hệ (cả điện xoay chiều và điện một chiều) cũng chưa được đồng bộ, gây áp lực rất lớn đến việc phát triển điện phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội.

Thực tế phát triển các nguồn năng lượng tái tạo trong thời gian qua đã chứng minh, nếu có cơ chế chính sách phù hợp, Thành phố Hà Nội hoàn toàn có thể huy động được một nguồn vốn rất lớn để phát triển năng lượng tái tạo theo mô hình năng lượng phi tập trung.

Cần có sự cải thiện về cơ chế, chính sách

Để năng lượng tái tạo trở thành một trong những nguồn lực chính phát triển Thủ đô, TS. Nguyễn Đức Kiên có đề xuất các giải pháp cải thiện cơ chế, chính sách dựa trên Luật Thủ đô sửa đổi nhằm thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo.

Trước hết, UBND Thành phố Hà Nội phải xây dựng và ban hành các chính sách, thủ tục pháp lý thuận lợi để các nhà đầu tư hay chủ các tòa nhà có thể chủ động thuận tiện trong việc đầu tư điện áp mái hay năng lượng xanh cho từng căn nhà của mình.

Hà Nội cần chủ động ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các sản phẩm dân dụng tiêu thụ điện được bán trên thị trường Thủ đô. Các nhà sản xuất phải áp dụng các quy chuẩn, tiêu chuẩn này khi cung cấp sản phẩm điện tiêu dùng ở khu vực Thủ đô, nếu không sẽ phải chịu một mức phí chuyển đổi năng lượng. Các quy chuẩn, tiêu chuẩn này phải phù hợp với các quy chuẩn, tiêu chuẩn mà các quốc gia công nghiệp phát triển đang áp dụng. Ví dụ, TV phải sử dụng được cả 2 nguồn điện xoay chiều và một chiều để có thể thuận tiện cho việc sử dụng năng lượng tái tạo.

Thành phố Hà Nội cần xây dựng giá FIT để khuyến khích các dự án năng lượng tái tạo.

UBND Thành phố cũng phải xây dựng giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo khi các nhà đầu tư không sử dụng hết được quyền cấp điện lên lưới để cung ứng cho xã hội. Quy định giá FIT này được áp dụng cho các hộ đầu tư điện năng lượng tái tạo không sử dụng hết công suất cho bản thân, phần còn lại được đưa lên lưới điện. Nếu quy định công suất điện áp mái không vượt quá nhu cầu công suất sử dụng cực đại của mỗi nhà đầu tư, thành phố phải có chính sách hỗ trợ cho các hộ tiêu thụ điện trong quá trình lắp đặt thiết bị năng lượng tái tạo.

Ngoài ra, Hà Nội cần xây dựng cơ chế khuyến khích các hộ gia đình, các hộ tiêu thụ điện riêng lẻ đầu tư công nghệ lưu trữ điện. Thành phố có thể nghiên cứu phương áp dụng chính sách thành phố mua các công nghệ và thiết bị, sau đó cho các hộ gia đình thuê để lưu trữ điện được sản xuất từ năng lượng tái tạo của họ.

Phương Trang