Căn bệnh bí ẩn ở Cộng hòa Dân chủ Congo có phòng ngừa được không?

Căn bệnh đã cướp đi sinh mạng của 143 người ở tỉnh Kwango phía Tây Nam vào tháng 11 vừa qua. Phát ngôn viên của Bộ Y tế cho hay, điều bí ẩn cuối cùng đã được giải quyết. Đây là một trường hợp sốt rét ác tính thể suy hô hấp cấp và bị suy yếu dần do kém dinh dưỡng. Đã có tới 592 trường hợp được ghi nhận kể từ tháng 10 với tỷ lệ tử vong là 6,2%.

Sốt rét ác tích là một thể sốt rét nguy kịch do P.falciparum gây ra, do rối loạn huyết động, tắc nghẽn trong vi tuần hoàn phủ tạng, nhất là não. Bệnh gây tổn thương ở phủ tạng, não, gan, lách, thận, tim, phổi… chủ yếu do giảm tưới máu, thiếu oxy ở nội tạng. Lâm sàng sốt rét ác tính đa dạng và có nhiều thể bệnh, phổ biến nhất là thể não (85%).

Muỗi là nguyên nhân gây sốt rét.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong năm 2023 ước tính có 263 triệu ca sốt rét và 597.000 ca tử vong do sốt rét trên toàn cầu, gia tăng khoảng 11 triệu ca so với năm 2022, với số ca tử vong gần như không thay đổi. Khoảng 95% số ca tử vong tập trung ở khu vực châu Phi, nơi nhiều người có nguy cơ vẫn thiếu tiếp cận với các dịch vụ thiết yếu để phòng ngừa, phát hiện sớm và chữa trị kịp thời.

Tổng Giám đốc WHO, ông Tedros Ghebreyesus nhấn mạnh sự cấp bách trong việc giải quyết những gánh nặng của bệnh sốt rét: Không ai có thể tử vong do sốt rét như thế, nhưng căn bệnh này vẫn tiếp tục gây ra những cái chết đáng tiếc cho những người sống ở khu vực châu Phi, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai.

Phòng ngừa sốt rét như thế nào?

- Sử dụng màn chống muỗi: Ngủ trong màn tẩm thuốc diệt côn trùng (ITN) giúp ngăn ngừa muỗi đốt vào ban đêm, đó là thời điểm muỗi truyền bệnh sốt rét hoạt động mạnh nhất.

- Bôi thuốc chống côn trùng: Sử dụng thuốc chống côn trùng có chứa DEET, picaridin hoặc dầu bạch đàn chanh trên vùng da hở để xua muỗi đặc biệt là sau khi bơi hoặc khi cơ thể đổ mồ hôi.

- Mặc quần áo dài tay: Mặc áo sơ mi dài tay, quần dài, tất và giày, đặc biệt là vào lúc bình minh và hoàng hôn khi muỗi hoạt động mạnh nhất. Quần áo sáng màu cũng có thể ít thu hút muỗi hơn.

- Ở trong nhà khi muỗi hoạt động cao điểm: Muỗi truyền bệnh sốt rét hoạt động mạnh nhất vào đầu buổi tối (hoàng hôn) và sáng sớm (bình minh). Nếu có thể, hãy ở trong nhà trong thời gian này hoặc sử dụng các biện pháp phòng ngừa thích hợp nếu bạn cần ra ngoài.

- Loại bỏ nước đọng: Muỗi sinh sản ở vùng nước tù đọng, vì vậy hãy loại bỏ mọi nguồn ao tù nước đọng xung quanh nhà bạn như trong chậu hoa, xô hoặc máng xối bị tắc, thay nước trong bát cho thú cưng.

- Sử dụng phun tồn lưu trong nhà (IRS): Phun tồn lưu trong nhà (lên tường, trần nhà để diệt muỗi đậu trên các bề mặt này), làm giảm đáng kể số lượng muỗi trong nhà cũng như nguy cơ về sự lây truyền bệnh sốt rét.

- Tham khảo lời khuyên của y bác sỹ trước khi đi du lịch đến các vùng sốt rét lưu hành.

- Dùng thuốc chống sốt rét: Nếu được chuyên gia y tế khuyên dùng hãy sử dụng thuốc chống sốt rét trước, trong và sau chuyến đi đến vùng lưu hành bệnh sốt rét. Thực hiện đúng liều lượng để đảm bảo hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh sốt rét.

- Giữ môi trường xung quanh bạn sạch sẽ: Duy trì môi trường sạch sẽ cả trong nhà và ngoài trời để ngăn cản muỗi sinh sản. Thường xuyên vứt rác, phát quang bụi rậm và giữ cho cỏ và thảm thực vật xung quanh nhà của bạn được chăm sóc tốt.

Hoàng Yến