Những ngôi nhà trăm tuổi ở làng cổ Đông Sơn nằm bên bờ sông Mã, ngày nay vẫn còn giữ những nét độc đáo và được liệt vào là làng cổ đẹp của Việt Nam.
Từ trên cao nhìn xuống, những ngôi nhà trăm tuổi ở làng cổ Đông Sơn được bao bọc bởi các dãy núi có diện tích khoảng hơn 4km² với 400 hộ dân và hơn 1.300 nhân khẩu sinh sống ở ngôi làng này.
Trải qua những thăng trầm của lịch sử, thời đại đến tận ngày nay làng cổ Đông Sơn vẫn gìn giữ được nét đẹp của làng quê vùng Bắc Trung bộ.
Nhìn từ trên cao những ngôi nhà cổ xen kẽ những ngôi nhà cao tầng cùng với những con ngõ mang đậm dấu ấn làng quê vẫn còn được người dân lưu giữ lại.
Theo thống kê của địa phương, đến nay làng cổ Đông Sơn vẫn còn 12 ngôi nhà cổ và có tuổi đời từ 100 đến 200 tuổi. Trong số đó có ngôi nhà của gia đình ông Lương Trọng Duệ ở ngõ Trí, được xây dựng từ hơn 200 năm trước.
Ngôi nhà có lối kiến trúc 5 gian, 2 chái, lợp ngói âm dương, đây cũng là ngôi nhà được xây dựng từ thời nhà Nguyễn.
Trong ngôi nhà cổ hiện vẫn còn lưu giữ các đồ thờ và bức đại tự, câu đối được làm bằng gỗ cùng với đó là các vì, kèo, cột gỗ được chạm trổ công phu, hoa văn độc đáo.Tất cả còn khá nguyên bản và mang đậm giá trị lịch sử, văn hóa.
Anh Nguyễn Văn Tân (người đang chăm sóc ngôi nhà) cho biết, ngôi nhà nhiều lần bị xuống cấp, đặc biệt là phần mái ngói. Vì vậy, gia đình đã tu sửa phần mái ngói nhưng vẫn giữ nguyên nét cổ kính của ngôi nhà.
Nhà cổ mang trong mình những giá trị lịch sử và được xem như tài sản quý giá mà cha ông để lại. Tuy nhiên, hiện nay do điều kiện sinh hoạt ngày thay đổi, nếu không cải tạo sẽ không thể sử dụng được, anh Tân phản ánh.
Ông Nguyễn Văn Vệ, Trưởng làng cổ Đông Sơn thông tin, hầu hết các ngôi nhà cổ ở địa phương đang bị xuống cấp, vì thế để gìn giữ nét đẹp làng cổ bền mãi với thời gian nên chính quyền địa phương đang lên kế hoạch hỗ trợ người dân tu sửa, bảo tồn.
Tuy nhiên, theo ông Vệ trong thời gian tới ngành chức năng cần đánh giá lại hiện trạng một cách chi tiết để có biện pháp gìn giữ những ngôi nhà cổ. Nếu để người dân tự ý tu sửa sẽ mất đi giá trị lịch sử vốn có của nhà cổ.
Chủ tịch UBND phường Hàm Rồng, thành phố Thanh Hóa bà Lê Thị Thanh chia sẻ: “Chúng tôi luôn động viện người dân cần gìn giữ nét đẹp văn hóa và những giá trị lịch sử vốn có của làng và 12 ngôi nhà cổ.
Hiện Sở VHTT-DL tỉnh Thanh Hóa đang lên kế hoạch thực hiện đề án phát triển làng cổ Đông Sơn để phát huy hết những thế mạnh và tiềm năng du lịch của địa phương”, bà Thanh thông tin.
ĐẶNG TRUNG