Cần chuyên ngành hóa trong đào tạo thanh nhạc
Gần đây, trong buổi thử giọng được tổ chức ở cả Hà Nội và TP Hồ Chí Minh nhằm tìm kiếm vai chính cho một vở ca vũ kịch (musical) lớn, phía ban tổ chức đã vấp phải một vấn đề rất nan giải là đa số các thí sinh ứng thí đều là những người được đào tạo cho lĩnh vực thính phòng và nhạc kịch (opera). Họ đều có năng lực thanh nhạc rất tốt nhưng lại hoàn toàn không phù hợp với một dự án vốn dĩ cần giọng ca nhạc nhẹ.
Và vấn đề mà ban tổ chức của vở ca vũ kịch kể trên gặp phải cũng đang chính là vấn đề chung của ngành thanh nhạc ở Việt Nam hiện nay.
Trước hết, cần phải làm rõ tại sao lượng ứng tuyển cho các vai diễn của các vở ca vũ kịch hiện nay lại toàn là những giọng ca dành cho thính phòng, nhạc kịch. Nguyên nhân nằm ở chỗ đang có quá nhiều người dùng sai khái niệm và dẫn tới việc chính các diễn viên cũng lầm lẫn. Các vở musical lẽ ra phải được gọi là ca vũ kịch thì lại luôn bị gọi đánh lẫn thành nhạc kịch, một khái niệm gắn chặt với opera ở Việt Nam suốt một thế kỷ qua. Chính sự đánh lẫn khái niệm này mới dẫn tới chuyện diễn viên đi ứng thí nhầm sân chơi.
Nhưng, nguyên nhân cơ bản nhất vẫn phải đến từ khâu đào tạo ngành thanh nhạc. Khoa thanh nhạc của Học viện Âm nhạc quốc gia lâu nay vẫn đào tạo cả sinh viên thính phòng, opera lẫn sinh viên hát nhạc nhẹ. Hai lĩnh vực, hai con đường này là khác nhau hoàn toàn và cho dù có những ca sĩ thành danh vừa có thể hát opera, vừa có thể hát nhạc nhẹ đi nữa thì chuyện đào tạo trộn lẫn như vậy là rất thiếu khoa học.
Trong khi đó, ở Nhạc viện TP Hồ Chí Minh lại phân định rất rõ ràng. Các sinh viên học khoa thanh nhạc chỉ học chuyên sâu đúng ngành thính phòng, opera mà thôi. Còn những sinh viên học hát nhạc nhẹ thì được đưa về Khoa Nhạc nhẹ cho đúng chuyên ngành.
Về vấn đề này, chính cố NSND Trung Kiên, người gắn bó và có công đào tạo bài bản nhiều nghệ sĩ thính phòng, opera hàng đầu Việt Nam trước đây từng lên tiếng. Ông cho rằng Khoa Thanh nhạc của Học viện Âm nhạc quốc gia nên đổi tên thành Khoa Thính phòng - Opera và đưa ngành đào tạo hát nhạc nhẹ về khoa nhạc nhẹ để phân định rõ hai hệ thống cổ điển và nhạc nhẹ trong chương trình đào tạo của Học viện. Rất tiếc, ý kiến của ông cho tới nay vẫn chưa ai thực hiện, nhất là khi hiện nay nhu cầu thưởng thức âm nhạc cổ điển ở Việt Nam đang có xu hướng phát triển hơn rất nhiều.
Thiết nghĩ, cần sự chỉ đạo từ Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để hệ thống hóa một cách bài bản và thống nhất toàn quốc ở tất cả các trường đại học, cao đẳng âm nhạc trong việc phân định ngành học thành 3 ngành: Cổ điển, Nhạc nhẹ và Dân tộc. Chính sự phân định rõ như thế sẽ giúp đào tạo sinh viên, học sinh chuyên môn sâu ngay từ đầu và định hình phong cách nghề nghiệp cho người nghệ sĩ ngay từ khi họ còn ở trên ghế giảng đường.
