Cần đầu tư mạnh hơn cho cơ quan báo chí, nhất là cơ quan báo chí chủ lực

Sửa luật nhằm nâng chất lượng của các cơ quan báo chí

Đồng tình với việc sửa đổi Luật Báo chí lần này khá toàn diện, ĐBQH Trịnh Xuân An đặc biệt nhấn mạnh sự gắn bó sâu sắc của báo chí với hoạt động của Quốc hội. Tuy nhiên, đại biểu cũng đã chỉ ra nhiều vấn đề cần rà soát lại, từ việc phân loại báo chí đến cơ chế hoạt động kinh tế.

ĐBQH Trịnh Xuân An (Đồng Nai) phát biểu

Đại biểu Trịnh Xuân An cho rằng, sau quá trình sắp xếp, nhiều cơ quan báo chí đã tăng cường được sức mạnh, do đó việc sửa luật phải nhằm mục tiêu nâng tầm chất lượng của các cơ quan báo chí trong thời gian tới.

Về vấn đề phân loại báo chí, ĐBQH Trịnh Xuân An nhận định dự thảo có phân loại báo in, báo hình, báo nói, báo điện tử nhưng “chưa thấy hình bóng của phân loại để làm gì”, dẫn đến nguy cơ thiếu hiệu quả trong quản lý. Đại biểu đề nghị cần phân loại rất rõ để bảo đảm tính phù hợp và đáp ứng yêu cầu quản lý.

Đặc biệt, đối với các tổ hợp truyền thông và mô hình cơ quan chủ lực đa phương tiện, cần làm rõ thêm khái niệm và tách riêng thành một điều luật để có cơ chế đặc thù hỗ trợ, đại biểu đề nghị.

Liên quan đến kinh tế báo chí, đại biểu nhấn mạnh, đây là nhiệm vụ song hành cùng nhiệm vụ chính trị. Nhưng các quy định về nguồn thu của cơ quan báo chí hiện còn quá chung chung, gây khó khăn cho các đơn vị. Đại biểu cho rằng, cần có đầu tư mạnh hơn cho cơ quan báo chí, nhất là cơ quan báo chí chủ lực để các cơ quan báo chí sống được, "sống khỏe", vận hành bộ máy trơn tru.

ĐBQH Phan Viết Lượng (Đồng Nai) phát biểu về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Ảnh: Hồ Long

Đồng tình với quan điểm trên, ĐBQH Phan Viết Lượng cũng nhấn mạnh: tới đây chỉ còn 6 cơ quan báo chí chủ lực. Theo đó, để các cơ quan báo chí nói chung, cơ quan báo chí chủ lực hoạt động khỏe, hoạt động đúng nghĩa là báo chí cách mạng ( vừa làm nhiệm vụ chính trị, vừa bảo đảm kinh tế cho hoạt động) thì nhà nước cần phải đầu tư thật mạnh, có cơ chế đầu tư đặc biệt để những cơ quan này không phải phải phụ thuộc quá nhiều vào nguồn quảng cáo. “Nếu để báo chí phụ thuộc vào nguồn quảng cáo sẽ ảnh hưởng đến định hướng và nảy sinh nhiều vấn đề khác”- đại biểu nhấn mạnh.

Cần quy định rõ các nguyên tắc, tiêu chí, và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp khi sử dụng AI trong hoạt động báo chí

Về quyền hạn và nhiệm vụ của cơ quan chủ quản báo chí (điểm b, khoản 1 Điều 15 dự thảo Luật) quy định: “bổ nhiệm, bổ nhiệm lại người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu cơ quan báo chí, hay phân công người được giao thực hiện nhiệm vụ của người đứng đầu cơ quan báo chí” phải có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. ĐBQH Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) cho rằng, quy định này khá hình thức và chưa phù hợp với thực tiễn. Bởi lẽ, nhân sự của các cơ quan báo chí địa phương đều do địa phương trực tiếp quản lý, đánh giá và xem xét trên cơ sở tiêu chuẩn, năng lực và uy tín. Trong khi đó, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch không quản lý trực tiếp những nhân sự này, nên việc yêu cầu phải có ý kiến hiệp y của Bộ là vừa tốn thời gian, vừa mang tính thủ tục, thậm chí dễ nảy sinh tiêu cực.

ĐBQH Lưu Bá Mạc (Lạng Sơn) phát biểu ý kiến. Ảnh: Hồ Long

Do đó, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc phân cấp mạnh hơn cho địa phương, cho phép các cơ quan chủ quản báo chí ở địa phương chủ động thực hiện việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại mà không cần phải xin ý kiến hiệp y của Bộ nữa.

Về quyền và nghĩa vụ của nhà báo (điểm c khoản 2 Điều 28), dự thảo Luật có nêu: nhà báo được đến các cơ quan, tổ chức để tác nghiệp và chỉ cần xuất trình thẻ nhà báo. Khi đó, các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu không thuộc phạm vi bí mật nhà nước, bí mật đời tư hoặc bí mật khác theo quy định. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, quy định này đang mở khá rộng, có thể dẫn đến tình trạng nhà báo khai thác, yêu cầu thông tin vượt ngoài tôn chỉ, mục đích hoạt động của cơ quan báo chí nơi họ công tác, tiềm ẩn nguy cơ lạm dụng quyền hạn. Theo đó, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bổ sung quy định rõ hơn tại khoản 2 Điều 32, cho phép cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền được quyền từ chối cung cấp thông tin nếu nội dung đó không liên quan đến tôn chỉ, mục đích được cấp phép của cơ quan báo chí mà nhà báo đang làm việc.

Liên quan đến báo chí điện tử và việc sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí, một số đại biểu cho rằng, hiện dự thảo Luật chưa có quy định cụ thể về vấn đề này, trong khi trên thực tế, việc ứng dụng AI trong sản xuất, biên tập, và phân phối tin tức đang ngày càng phổ biến. Do vậy, đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bổ sung nội dung riêng về ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong hoạt động báo chí, trong đó cần quy định rõ các nguyên tắc, tiêu chí, và chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp khi sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo trong hoạt động báo chí. Đồng thời, đề nghị bổ sung vào khoản 2 Điều 9 quy định cấm đăng, phát các nội dung do AI tạo ra với mục đích giả mạo, xuyên tạc, bôi nhọ, hoặc xâm phạm quyền riêng tư của tổ chức, cá nhân.

Hải Thanh