Cần giải pháp mạnh xử lý vấn nạn thuốc giả, hàng giả

Toàn cảnh phiên họp

Đề xuất đưa vấn đề nhận diện hàng giả, tiêu dùng an toàn vào giáo dục phổ thông

Tại hội trường Quốc hội, nhiều ĐBQH bày tỏ sự bức xúc trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, đặc biệt là các loại thuốc giả, thực phẩm chức năng giả tràn lan, đi cả vào nhà thuốc, bệnh viện. Phát biểu trước Quốc hội, Đại biểu Thái Thu Xương – Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang bức xúc bởi “đây không chỉ là vấn đề kinh tế mà là nguy cơ âm thầm bào mòn sức khỏe của cộng đồng, xói mòn lòng tin của xã hội và bóp nghẹt sự sống còn của doanh nghiệp làm ăn chân chính. Hàng giả, hàng nhái không còn là hiện tượng nhỏ lẻ mà đã trở thành một hệ thống ngầm tinh vi, có tổ chức. Từ thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm đến thiết bị điện tử, hàng gia dụng, dấu vết gian lận len lỏi khắp thị trường, gây thiệt hại nghiêm trọng cho nền kinh tế và niềm tin của người tiêu dùng.” Đại biểu Thái Thu Xương cũng cho rằng, hiện nay người dân, rất hoang mang khi cuộc sống và sức khỏe bị bủa vây bởi các loại hàng hóa “bẩn”. Cử tri bày tỏ sự bất an khi người dân ngày càng khó phân biệt hàng thật, hàng giả trên thị trường. Nhiều doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc, đầu tư bài bản nhưng lại thua thiệt vì không thể cạnh tranh với hàng giả, hàng nhái giá rẻ, trốn thuế và tránh luật. “Vậy làm thế nào triệt tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, bảo vệ thương hiệu Việt, bảo vệ các doanh nghiệp làm ăn chân chính và trách nhiệm này thuộc về ai, của bộ, ngành, địa phương nào. Câu hỏi này tôi tha thiết mong Chính phủ có câu trả lời cụ thể trước Quốc hội và cử tri cả nước”, Đại Biểu Thái Thu Xương bày tỏ.

Đại biểu Thái Thu Xương, Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang

Từ đó, Đại biểu Thái Thu Xương, đã kiến nghị với Quốc hội, Chính phủ một số giải pháp để xử lý thực trạng này. Trong đó, sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời nâng mức chế tài để xử phạt, đảm bảo tính răn đe thực chất. Không để hàng giả hoành hành mà chỉ dừng lại ở mức xử phạt hành chính nhẹ nhàng; củng cố lực lượng phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả từ trung ương tới địa phương đảm bảo đủ năng lực chuyên môn, phẩm chất liêm chính và không bị chi phối, thao túng; Thứ ba, xử lý nghiêm minh các trường hợp cán bộ bao che, tiếp tay cho sai phạm. Cần dũng cảm nhìn thẳng, nói thật và xử lý thật, không nhân nhượng, không có vùng cấm, bên cạnh đó, kịp thời động viên, khen thưởng, biểu dương những tấm gương tích cực, cách làm hay, đặc biệt là người dân phát hiện, tố giác nhằm tạo nên phong trào phòng, chống hàng giả, hàng nhái rộng khắp.

Bên cạnh đó, về lâu dài Đại biểu Thái Thu Xương cũng đề xuất đưa nội dung giáo dục về nhận diện hàng giả, tiêu dùng an toàn vào chương trình giáo dục phổ thông, trang bị cho thế hệ trẻ không chỉ kiến thức mà cả bản lĩnh để bảo vệ chính mình, góp phần xây dựng thương hiệu Việt và xây dựng một xã hội văn minh, hùng cường và giàu mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long

Còn Đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh, ĐBQH tỉnh Vĩnh Long mong muốn sớm hiện thực hóa chính sách miễn viện phí toàn dân. Đây được xem là một trong những bước đột phá chính sách y tế của Việt Nam với mong muốn thực hiện mục tiêu “không để bất kỳ ai bị bỏ lại phía sau”. Mong Chính phủ quan tâm, sớm có cơ chế, chính sách hỗ trợ khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi, người khuyết tật bắt đầu từ năm 2026, sau đó có lộ trình từng năm đến năm 2030 cho các đối tượng ưu tiên khác để tất cả người dân, đặc biệt là người khuyết tật, những người chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc sống sẽ được tạo điều kiện một cách tốt nhất tiếp cận các dịch vụ y tế, phục hồi chức năng, chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần một cách đầy đủ, kịp thời.

Cũng liên quan đến lĩnh vực y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân, Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh, ĐBQH tỉnh Lào Cai nêu ý kiến: trong thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đặc biệt tới sự nghiệp chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân thông qua việc ban hành nhiều chủ trương, chính sách nhất quán, xuyên suốt và nhân văn. Ngành y tế cũng đã đạt được rất nhiều kết quả đáng ghi nhận. Các chỉ tiêu Quốc hội giao trong lĩnh vực y tế năm 2024 đều đạt và vượt, Chương trình tiêm chủng mở rộng tiếp tục khẳng định vai trò lá chắn cộng đồng giúp loại trừ nhiều dịch bệnh nguy hiểm ở trẻ em, nhiều kỹ thuật hiện đại như ghép tạng, thụ tinh ống nghiệm, ghép tế bào gốc, tạo máu để điều trị ung thư máu đã được thực hiện thành công, đặc biệt ngày 28/5/2025, một ca can thiệp tim bào thai phức tạp cho bệnh nhân người Singapore đã được thực hiện thành công tại Việt Nam, mở ra bước ngoặt mới cho y học bào thai nước nhà. Thành công ấy không chỉ là dấu mốc y học mà còn là biểu tượng của ý chí, tri thức và lòng tận tụy của đội ngũ y, bác sĩ tại Việt Nam.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu, công tác chăm sóc sức khỏe của Nhân dân vẫn còn gặp không ít khó khăn và bất cập. Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh băn khoăn về chất lượng dịch vụ y tế chưa đồng đều, khả năng tiếp cận y tế còn chênh lệch đáng kể giữa các tuyến trung ương và tuyến cơ sở. Y tế cơ sở vốn là người gác cổng của hệ thống vẫn còn yếu về năng lực, cơ sở vật chất và thiết bị lạc hậu. Y học cổ truyền là một thế mạnh riêng chưa được phát huy xứng tầm. Già hóa dân số diễn ra nhanh chóng cùng với biến đổi khí hậu, dịch bệnh và thiên tai làm tăng gánh nặng lên hệ thống y tế. Trong khi đó, mô hình tổ chức cũ chưa đáp ứng được yêu cầu mới về quản trị và chất lượng dịch vụ theo chuẩn quốc tế.

Thứ hai, về chính sách đãi ngộ đối với sinh viên y khoa, đội ngũ y bác sĩ còn bất cập. Chính sách thu hút tiền lương và phụ cấp chưa tương xứng với khối lượng và áp lực nghề nghiệp, cùng với đó chưa có chính sách về phát triển y tế tư nhân, khoa học, công nghệ chuyển đổi số hay huy động nguồn lực của tư nhân nâng cao chăm sóc sức khỏe của nhân dân.

Vì vậy, Đại biểu đề nghị Chính phủ xem xét mở rộng danh mục chi trả bảo hiểm y tế cho các dịch vụ sàng lọc trước sinh quan trọng; thiết lập trung tâm sàng lọc dị tật thai nhi tại các vùng tỉnh, trung du và miền núi. Đưa sàng lọc trước sinh và sơ sinh vào chương trình y tế bắt buộc tại tuyến cơ sở, nhất là các vùng núi khó khăn nhằm góp phần nâng cao chất lượng dân số và giảm gánh nặng an sinh xã hội.

Kiên quyết ở mức cao nhất để đấu tranh với thuốc giả, thực phẩm giả

Phát biểu giải trình một số vấn đề ĐBQH nêu, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tình trạng thuốc, thực phẩm giả; đồng thời đề cập các giải pháp tháo gỡ vướng mắc trong tự chủ tài chính và nâng cao chất lượng y tế tuyến cơ sở.

Trong thời gian vừa qua trong ngành y tế đã tổ chức sơ kết việc triển khai thực hiện Nghị quyết số 20 về công tác bảo vệ, nâng cao và chăm sóc sức khỏe nhân dân cũng như Nghị quyết 21 về vấn đề dân số và trên cơ sở đánh giá việc triển khai thực hiện 7 năm thực hiện Nghị quyết 20 và Nghị quyết 21 đã nêu rõ những mặt đã làm được và những thách thức, tồn tại, vướng mắc cần phải tập trung giải quyết trong thời gian tới. Trên cơ sở nhìn thẳng vào những vấn đề cần tháo gỡ, trong thời gian vừa qua, đặc biệt sau khi dịch COVID-19 xảy ra để tiếp tục nâng cao chất lượng phục vụ công tác khám bệnh, chữa bệnh cũng như phục hồi của hệ thống khám bệnh, chữa bệnh phục vụ cho việc chăm sóc sức khỏe nhân dân thì ngành y tế đã tập trung nhiều giải pháp để triển khai thực hiện, trong đó việc hoàn thiện thể chế pháp luật, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn đã được quan tâm đặc biệt.

Bộ Trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan

Bộ Y tế xác định những nội dung cần phải tập trung ưu tiên để giải quyết trước mắt những điểm nghẽn để cho hệ thống khám, chữa bệnh trở lại trạng thái bình thường. Trong thời gian vừa qua, các quy định về chính sách liên quan đến công tác khám bệnh, chữa bệnh, ví dụ như Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) năm 2023, Luật Bảo hiểm y tế (sửa đổi) năm 2024, Luật Dược năm 2024 là những lĩnh vực được tập trung ưu tiên cộng với các quy định về liên quan đến đấu thầu, mua sắm về trang thiết bị, vật tư y tế, thuốc đã được đưa vào các quy định của Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Vấn đề nâng cao chất lượng khám bệnh, chữa bệnh cũng là một trong những nội dung ngành y tế xác định là hiện nay chúng ta còn sự chênh lệch về các cấp chuyên môn kỹ thuật giữa các vùng miền, giữa bệnh viện tuyến trên và tuyến dưới. Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm quá tải ở các tuyến trên. Việc chênh lệch giữa công tác, chất lượng khám, chữa bệnh của các cấp chuyên môn kỹ thuật đã được xác định và Bộ đã có nhiều giải pháp tham mưu để góp phần giảm tải tuyến trên và nâng cao chất lượng của tuyến dưới. Bộ đã tập trung rà soát các quy định, quy trình ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số để giảm thời gian chờ đợi của Nhân dân. Đăng ký khám, chữa bệnh trực tuyến, tổ chức khám, chữa bệnh từ xa, tăng cường công tác hỗ trợ chỉ đạo tuyến của các bệnh viện tuyến trung ương đối với các bệnh viện tuyến dưới. Tăng cường trang thiết bị, cơ sở vật chất, Bộ trưởng Đào Hồng Lan ví dụ Đại biểu đoàn Quảng Ninh có nói về vấn đề công tác điều trị của Bệnh viện K Trung ương, trong 2 năm vừa qua việc quá tải ở Bệnh viện K đã được xác định qua rất nhiều phương tiện báo chí. 2 năm vừa rồi bệnh viện đã rất cố gắng cùng với sự hỗ trợ của Bộ và đến thời điểm hiện nay, 3 cơ sở của bệnh viện K đều đã được đưa vào sử dụng, trong đó Bệnh viện K cơ sở Quán Sứ các đồng chí đi qua thấy rất khang trang, sạch sẽ.

Các đại biểu tham dự phiên họp

Về trang thiết bị, máy móc. Trong 2 năm qua, ngành y tế đã được đầu tư khoảng hơn 1.500 tỷ, trong đó có nguồn từ Nhà nước quan tâm hỗ trợ thông qua tiền tăng thu, tiết kiệm chi của ngân sách, một phần tăng cường hợp tác quốc tế với JICA Nhật Bản và một phần nữa đó là sự cố gắng từ quỹ phát triển sự nghiệp của bệnh viện. Từ nay đến cuối năm máy móc sẽ được tăng cường để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh cho người dân.

Bên cạnh đó, Bộ y tế cũng đang tập trung rà soát và triển khai đưa các cơ sở 2 của các bệnh viện tồn đọng trong thời gian vừa qua vào hoạt động, ví dụ bệnh viện 2 của Bạch Mai và Bệnh viện 2 của Việt Đức đang được quyết liệt để triển khai, cố gắng đến cuối năm nay sẽ hoàn thành các công việc còn tồn đọng.

Ngoài ra, Bộ đã tập trung cho vấn đề chỉ đạo tuyến. Hiện nay các bệnh viện tuyến trung ương cònkết nghĩa với các bệnh viện tuyến dưới để nâng cao chất lượng cho người dân ngay tại các tuyến cơ sở để người dân không phải lên trên này mới được chất lượng phục vụ tốt như ở tuyến trung ương. Tăng cường hội chẩn, khám, chữa bệnh từ xa để có sự hỗ trợ của các giáo sư, các bác sĩ trên bệnh viện tuyến trung ương.

Đề cập đến việc triển khai thực hiện các vấn đề để phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả, Bộ trưởng Bộ y tế Đào Hồng Lan nêu quan điểm, đây là một vấn đề gây nhức nhối toàn cầu. Ví dụ như thống kê của Hoa Kỳ, trên thế giới 1 năm có khoảng 600 tỷ USD bị ảnh hưởng bởi thuốc giả và thực phẩm chức năng giả. Tuy nhiên, đối với quan điểm của Việt Nam trong thời gian vừa qua cũng đã rất tích cực để phòng, chống vấn đề này thông qua việc rà soát hệ thống văn bản pháp luật. Hiện nay, đối với việc sản xuất thuốc giả theo Luật Hình sự tại Điều 194, mức xử phạt cao nhất là mức tử hình. Quan điểm của Nhà nước, Chính phủ Việt Nam, các Bộ, ban, ngành trong việc phòng, chống việc thuốc giả và thực phẩm giả là rất quyết liệt.

Quốc hội thảo luận tại hội trường về kinh tế xã hội

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ y tế cũng nhấn mạnh, trong thời gian vừa qua đã bộc lộ những vấn đề cần phải rà soát, chấn chỉnh, kể cả về vấn đề hoàn thiện hệ thống pháp luật cũng như chấn chỉnh lại đội ngũ cán bộ, triển khai thực hiện nhiệm vụ này phải cần phải có sự nghiêm túc. Việc thanh tra, kiểm tra, hậu kiểm Bộ Y tế cũng đã trực tiếp tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành rất nhiều văn bản, công điện chỉ đạo, và hiện nay cũng đang trình các văn bản luật, nghị định để hoàn thiện các hành lang pháp lý liên quan đến nội dung này. Quan điểm của Chính phủ là đối với thuốc và thực phẩm là những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dân, cần phải có sự kiên quyết ở mức cao nhất.

Về vấn đề các Đại biểu Quốc hội băn khoăn, nghi vấn liệu thuốc giả có vào bệnh viện không thì Bộ trưởng Bộ Y tế khẳng định: hiện nay thông qua hệ thống đấu thầu, tất cả những thuốc vào bệnh viện phải có nguồn gốc xuất xứ, cho nên hiện nay thuốc giả đã có trong tình trạng trên thị trường, không phải trong bệnh viện.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đang phối hợp rất chặt chẽ với Ban Chỉ đạo 389 quốc gia do Bộ Tài chính làm cơ quan thường trực, phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch liên quan đến vấn đề quảng cáo. Phối hợp cùng với Bộ Công an. Bộ Y tế đã có Quy chế 03 ký kết để giải quyết những vấn đề liên quan, trong đó có nội dung về phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả. 3 vụ nổi bật trong thời gian vừa qua liên quan đến thuốc giả tại Thanh Hóa, thứ hai là kẹo Kera của Hằng Du Mục, và thứ ba là mỹ phẩm giả ở Đồng Nai đều do Bộ Y tế phát hiện và phối hợp với Bộ Công an để chuyển cho Bộ Công an triển khai thực hiện điều tra và thể hiện rõ tinh thần quyết tâm của Bộ Y tế trong việc phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả.

Bùi Lan Anh - Vũ Hiếu - Cao Hoàng - Thế Anh