Cần giải quyết các khó khăn, vướng mắc khi xử lý tài sản bảo đảm của nợ xấu

Toàn cảnh cuộc họp.

Theo báo cáo tại cuộc họp, sau 7 năm thực hiện, thực tiễn đã chứng minh những hiệu quả tích cực mà Nghị quyết số 42/2017/QH14 đã đem lại khi trao cho tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mua bán, xử lý nợ các biện pháp cần thiết và hữu hiệu nhằm rút ngắn thời gian xử lý nợ xấu và xử lý tài sản bảo đảm (TSBĐ), góp phần khơi thông nguồn vốn tín dụng trong nền kinh tế.
Ngày 11/02/2025, tại cuộc họp Thường trực Chính phủ làm việc với các ngân hàng thương mại, Thủ tướng Chính phủ đã đề nghị lấy đòn bẩy ngân hàng để phát huy, khai thác tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, tạo động lực, xung lực mới trong phát triển đất nước.
Đồng thời, để ngành ngân hàng tăng tốc, bứt phá trong năm 2025 và thời gian tới, góp phần thúc đẩy tăng trưởng và kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định vĩ mô và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, Thủ tướng Chính phủ đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp ngành ngân hàng và các ngân hàng thương mại cần tập trung thực hiện, trong đó bao gồm phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các cơ quan quản lý nhà nước, các cơ quan trong hệ thống chính trị trên tinh thần vì sự phát triển chung; và giao Ngân hàng nhà nước khẩn trương xây dựng hồ sơ, trình Quốc hội trong kỳ hợp tháng 5 tới để luật hóa Nghị quyết số 42/2017/QH14 của Quốc hội về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD.

Do vậy, việc tiếp tục luật hóa các quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 nhằm tạo lập khuôn khổ pháp lý đồng bộ về xử lý nợ xấu, đảm bảo phù hợp với thực tiễn nhằm xử lý các vướng mắc, khó khăn đã và đang cản trở TCTD, tổ chức mua bán, xử lý nợ thực hiện các quyền hợp pháp của mình trong việc xử lý nợ xấu và TSBĐ của khoản nợ xấu, gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng xoay vòng vốn cũng như tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý của người dân và doanh nghiệp.

Đồng thời, việc xây dựng chính sách phải đảm bảo cân bằng giữa quyền lợi hợp pháp của TCTD, tổ chức mua bán, xử lý nợ với các quyền hợp pháp của bên bảo đảm tài sản, tránh tạo ra sự bất đối xứng giữa bên cho vay và bên đi vay.

Theo đó, Ngân hàng nhà nước đã xây dựng 03 chính sách liên quan đến xử lý TSBĐ tại Nghị quyết số 42/2017/QH14 được đề xuất luật hóa theo hướng sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD.

Đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam báo cáo tại cuộc họp.

Cụ thể là: luật hóa quy định về quyền thu giữ TSBĐ; luật hóa quy định về kê biên TSBĐ của bên phải thi hành án; luật hóa quy định về hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự và bổ sung quy định về hoàn trả TSBĐ là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.
Tại cuộc họp, các đại biểu tham dự đã trao đổi, thảo luận tập trung vào một số vấn đề như: hoàn thiện các quy định liên quan đến xử lý nợ xấu nói chung và thu giữ TSBĐ, kê biên tài sản bảo đảm thi hành án… nói riêng; làm rõ tính phù hợp, đặc thù của chủ thể là TCTD, của quan hệ, giao dịch liên quan đến việc công nhận thực hiện quyền thu giữ TSBĐ của khoản nợ xấu của TCTD…

Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh nhất trí cần sớm xây dựng, trình ban hành luật để luật hóa Nghị quyết 42 với 03 nhóm chính sách. Đồng thời đánh giá, sau 7 năm thực hiện, Nghị quyết 42 đã tháo gỡ nhiều vướng mắc trong quản lý nhà nước của Ngân hàng nhà nước và hỗ trợ nghiệp vụ cho các ngân hàng thương mại, nhưng cần xem xét kỹ các mặt trái, nhất là vấn đề pháp lý liên quan đến quyền lợi bên thứ ba.

Về luật hóa quyền thu giữ TSBĐ, Thứ trưởng nhấn mạnh việc thu giữ chỉ được thực hiện khi có thỏa thuận trong hợp đồng bảo đảm. Quá trình thu giữ cũng phải tuân thủ các trình tự, điều kiện nghiêm ngặt để đảm bảo tính công khai, minh bạch, giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ quyền lợi liên quan đến tài sản của mình. Ngoài ra, chỉ các tổ chức được ủy quyền hợp pháp mới có quyền thực hiện việc thu giữ.

Nhấn mạnh việc luật hóa quy định kê biên TSBĐ của bên phải thi hành án là nội dung rất quan trọng, Thứ trưởng đề nghị cần giải quyết triệt để những vướng mắc thực tế, tránh tình trạng chồng chéo pháp luật; nghiên cứu sửa đổi Điều 90 trong Luật Thi hành án dân sự về kê biên, xử lý tài sản đang cầm cố, thế chấp để đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Về hoàn trả TSBĐ là vật chứng trong vụ án hình sự và bổ sung quy định về hoàn trả TSBĐ là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, Thứ trưởng đánh giá đây là vấn đề phát sinh nhiều vướng mắc thực tế. Do đó cần có quy định rõ ràng, tránh quy định chung chung, khó hiểu, dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo xây dựng các quy định pháp luật thực sự có chất lượng, giải quyết cặn kẽ các vấn đề pháp lý và thực tiễn; khi được ban hành phải có tính dự báo, kiểm soát được tác động và đảm bảo vận hành thông suốt. Bên cạnh đó, chức năng quản lý nhà nước của Ngân hàng Nhà nước cần được phát huy để các chính sách đã triển khai thí điểm thành công có thể trở thành quy định pháp luật chính thức, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động tín dụng trong tương lai.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu tại cuộc họp.

Phương Mai