Cần giảm thuế, phí 'cứu' giá xăng dầu trước áp lực lạm phát

Bất ổn giá dầu

Tại Hội thảo “Biến động giá dầu và kịch bản ứng phó cho ổn định và phát triển” ngày 8/9, các chuyên gia cho rằng, mặc dù giá dầu thời gian gần đây đã giảm, nhưng vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy sớm bình ổn, viễn cảnh tăng giá vẫn đang ở trước mắt. Đặc biệt, thế giới đang hứng chịu cuộc khủng hoảng năng lượng và châu Âu đang đối mặt với mùa đông khắc nghiệt sắp tới. Động thái này càng khiến giá dầu có nguy cơ tiếp tục tăng.

Trong khi đó, giá xăng dầu trong nước phụ thuộc rất lớn vào giá xăng dầu thế giới, vì nguồn cung xăng dầu trong nước không đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế; vì vậy, đòi hỏi phải có những kế hoạch ứng phó giúp nền kinh tế phát triển ổn định.

TS. Lương Văn Khôi, Phó Giám đốc Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho rằng, nhu cầu dầu thô có thể tăng cao vào mùa đông năm nay, do nhiều quốc gia cần thêm nhiên liệu để sưởi ấm, đặc biệt là tại châu Âu. Trung Quốc đang dần nới lỏng các biện pháp kiểm soát dịch và có thể sẽ mở cửa trở lại để thúc đẩy tăng trưởng kinh tếi, từ đó làm tăng nhu cầu. Trong khi đó, nguồn cung đang tăng chậm lại.

Các nước OPEC+ đang quyết tâm bảo vệ mức giá khoảng 100 USD/thùng.

Bất chấp sức ép từ Mỹ, các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC+) đã giảm tốc độ tăng sản lượng khai thác dầu và quyết tâm bảo vệ mức giá khoảng 100 USD/thùng. Các lệnh trừng phạt của Mỹ, EU và Anh khiến Nga phải gặp nhiều khó khăn hơn trong việc vận chuyển dầu trên biển, đẩy chi phí vận chuyển tăng cao. Như vậy, từ nay đến cuối năm, giá dầu thế giới có thể duy trì ở mức hiện tại hoặc tăng nhẹ. Sang năm 2023, giá dầu dự báo sẽ giảm nhưng vẫn ở mức cao do nhu cầu của các nước hồi phục sau khi dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát dịch.

Ông Nguyễn Đức Dũng, Phó Tổng giám đốc Sở giao dịch Hàng hóa Việt Nam, phân tích, theo nhiều nguồn đánh giá đáng tin cậy, từ nay tới cuối năm giá dầu sẽ vẫn suy yếu nhưng không giảm quá nhiều. Khi giá thế giới giảm đến vùng 60-70 USD/thùng, các nước xuất khẩu dầu mỏ như nhóm OPEC +, đặc biệt là Nga, sẽ có những động thái cứng rắn để hỗ trợ nâng giá. Mức giá cao nhất có thể vào khoảng 90 USD/thùng.

Còn ông Kenya Maeda, chuyên gia cao cấp Công ty Idemitsu Kosan, nhận định, nhu cầu dầu thô toàn cầu trong trung và dài hạn dự kiến sẽ tăng. Dựa trên các kế hoạch mở rộng hoặc đóng cửa từ các nhà máy lọc dầu ở châu Á, DN này dự đoán, khả năng cung cấp các sản phẩm từ xăng dầu trong trung và dài hạn sẽ không thỏa mãn được nhu cầu tăng trưởng.

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, giá dầu đã từng tăng vọt lên mức 120 USD/thùng, vượt xa mọi dự báo đưa ra trước đó và không loại trừ khả năng sẽ tiếp tục tạo đỉnh mới trong thời gian tới.

Kịch bản cho sự ổn định

Thị trường xăng dầu quốc tế bất ổn chắc chắn sẽ tác động tới kinh tế Việt Nam. Biến động giá xăng dầu ảnh hưởng trực tiếp tới thu nhập, chi tiêu và đời sống của người dân cũng như DN. Giá xăng dầu tăng đẩy giá thành sản xuất và phân phối sản phẩm hàng hóa và dịch vụ tăng cao, làm tăng CPI. Theo Tổng cục Thống kê, giá xăng dầu tăng 10%, sẽ khiến lạm phát tăng 0,36% và tăng trưởng kinh tế giảm 0,5%. Giá dầu ảnh hưởng tới giá các nguyên liệu đầu vào khác, trực tiếp tác động dây chuyền đến cả nền kinh tế.

Để giảm áp lực lạm phát do giá dầu, cần tiếp tục giảm thuế, phí xăng, dầu.

Hiện nay, tỷ trọng thuế trong mỗi lít xăng, dầu vào khoảng 35% giá thành. Các chuyên gia kinh tế khuyến nghị, để giảm áp lực lạm phát do giá dầu, cần tính toán các dư địa để tiếp tục giảm thuế, phí trong giá bán lẻ xăng dầu hiện nay. Cụ thể, cân nhắc giảm thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu với xăng dầu như kinh nghiệm của các nước trên thế giới đã làm.

Ngoài ra, cần có giải pháp tổng thể đảm bảo nguồn cung xăng dầu (cả trong nước và nhập khẩu), điều tiết hệ thống phân phối, tránh đứt đoạn nguồn cung. Xây dựng kịch bản tăng trưởng GDP và kiểm soát lạm phát, đưa ra các giải pháp điều hành phù hợp và linh hoạt. Hơn nữa, tăng cường kiểm soát giá cả thị trường. Yêu cầu DN công khai, minh bạch về giá cả, có các chế tài xử lý nghiêm việc giá các mặt hàng tiêu dùng tăng theo giá xăng dầu không hợp lý.

Để duy trì nguồn cung xăng dầu ổn định đối với khía cạnh an ninh năng lượng, cần thúc đẩy toàn bộ chuỗi cung ứng đối với các sản phẩm xăng dầu, từ thu mua nguyên liệu đầu vào, sản xuất đến bán hàng và tiêu dùng.

Hoàn thiện thể chế, chuyển đổi cơ cấu năng lượng, đẩy mạnh đầu tư các dự án năng lượng sạch, tái tạo, chú trọng phát triển công nghiệp xanh, ưu tiên thu hút đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực này để giảm dần sự phụ thuộc vào dầu khí truyền thống.

Về phía các DN, nên triển khai thực hiện đồng thời một số giải pháp như tận dụng, tiết kiệm nguyên vật liệu ở mức tối đa nhằm giảm bớt chi phí, tăng cường quản lý, giám sát quá trình sản xuất kinh doanh chặt chẽ hơn, hạn chế thất thoát; đàm phán với đơn vị vận chuyển để không tăng cước quá cao; tìm kiếm thêm các nhà cung cấp nguyên vật liệu khác để có chất liệu tốt, giá thành biến động ít nhất; đầu tư cải tiến dây chuyền để cải thiện môi trường làm việc và tăng năng suất, hạn chế chi phí đội giá thành sản phẩm.

Theo ông Nguyễn Đức Dũng, trên thế giới, các DN xăng dầu thường dùng các công cụ bảo hiểm giá thông qua các hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn để chốt giá nhập khẩu, xuất khẩu theo chu kỳ vài tháng, thậm chí vài năm. Điều này khiến giá đầu vào và đầu ra được ổn định và khi giá biến động, họ có nhiều dư địa để điều tiết thị trường. Ông kỳ vọng Việt Nam sớm đồng bộ chính sách của các bộ ban ngành để DN kinh doanh xăng dầu có thể tự tin sử dụng những công cụ bảo hiểm giá một cách hiệu quả.

Trần Thủy