Cần 'hệ sinh thái' dịch vụ cho tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên

Hành khách đi metro rất khó khăn khi tìm các địa điểm có dịch vụ ăn uống, giải trí đi kèm. (Ảnh: THẾ ANH)

Vì vậy, việc tạo lập “hệ sinh thái” dịch vụ, thương mại cũng như tiện ích đi kèm tại các nhà ga của tuyến metro được xem là một trong các giải pháp thu hút hành khách, là động lực tái cấu trúc đô thị cũng như tạo ra “cú hích” cho nền kinh tế.

Thiếu tiện ích tại các nhà ga

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến Metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên được đưa vào vận hành đã tạo ra diện mạo mới đối với hệ thống giao thông công cộng của Thành phố. Số lượt hành khách đi lại cũng vượt mốc 15 triệu hành khách tính đến tháng 10/2025. Trung bình mỗi ngày, tuyến phục vụ hơn 52.000 lượt khách, một con số không hề nhỏ, chưa kể nhu cầu hành khách đi chơi và trải nghiệm ngày càng tăng.

Tuy nhiên, tiện ích bên trong các nhà ga như cửa hàng tiện lợi, nơi ăn uống và giải trí, mua sắm hiện rất ít, thậm chí chỉ mới hình thành nên chưa đáp ứng nhu cầu thật sự của người dân. Đặc biệt, chính sách cho thuê để vận hành các loại hình thương mại này hiện cũng chưa được ban hành nên chậm thu hút các nhà cung cấp dịch vụ tham gia.

Ghi nhận tại các nhà ga ngầm của tuyến Metro bến Thành-Suối Tiên như ga Trung tâm Bến Thành, Nhà hát Thành phố, Ba Son dọc lối đi dẫn vào khu vực chờ đi tàu rộng hàng nghìn m2 nhưng chỉ có lác đác vài máy bán hàng tự động (chủ yếu là đồ uống) mà chưa hình thành các siêu thị hay cửa hàng tiện lợi.

Anh Thái Minh, một nhân viên văn phòng có nhà ở phường Phước Long cho hay: “Mỗi tuần tôi lên metro đi làm từ 2 đến 3 lần. Ngoại trừ bán vé phục vụ hành khách đi tàu thì dịch vụ bên trong nhà ga còn khá nghèo nàn cần được đơn vị vận hành quan tâm đầu tư hơn nữa. Những tiện ích hành khách rất cần khi đi metro là mua sắm, ẩm thực, giải trí cho nên dư địa rất lớn nếu không khai thác hết sẽ lãng phí”.

Hành khách lên ga Thảo Điền để đi tuyến Metro số 1. (Ảnh: QUÝ HIỀN)

Đại diện nhiều nhãn hàng cung cấp dịch vụ cũng chia sẻ, với gần 20km metro đang vận hành và hàng chục tuyến metro mới sắp xây dựng sẽ mở ra không gian thương mại mới, thu hút rất lớn lượng hành khách đi lại. Như vậy, hoạt động thương mại bán lẻ trên mặt đất cũng như dưới “lòng đất” cho các tuyến đường sắt đô thị này cũng cần được chuẩn bị phù hợp nhằm khai thác tối đa hệ sinh thái kinh tế chung quanh các tuyến metro.

Ông Bình An, một hướng dẫn viên du lịch của công ty chuyên tổ chức các tour du lịch châu Á nhận xét: Thực tế các nước như Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan, 80% hệ thống metro gắn với trung tâm thương mại dưới lòng đất gồm các dịch vụ và tiện ích đi kèm như cửa hàng ăn uống, giải trí, mua sắm, kể cả văn phòng giao dịch. Đơn cử tại Singapore, mỗi nhà ga là một "chuỗi dịch vụ" bao gồm từ ăn uống, spa, siêu thị mini, đến cửa hàng tiện lợi nên thu hút người dân và du khách vừa đi metro vừa sử dụng dịch vụ.

Hình thành hệ sinh thái thương mại

Mới đây, một trong những nhà ga hiếm hoi của Tuyến Metro số 1 hình thành mô hình ăn uống “ngay dưới lòng đất” là nhà ga nhà hát Thành phố. Một du khách nhận xét, quán cà phê kết hợp ăn nhẹ này nằm trong tầng hầm một trung tâm thương mại kết nối trực tiếp với ga Nhà hát Thành phố nên mang lại tiện ích cho hành khách đi metro cũng như du khách tham quan ở khu vực trung tâm thành phố.

Nhằm tăng tiện ích, thu hút khách và hình thành hệ sinh thái thương mại, mới đây Sở Công Thương Thành phố đề xuất Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đường sắt đô thị số 1 thực hiện thí điểm mô hình buôn bán hàng hóa, dịch vụ tại các ga của tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên.

Sở Công Thương cho rằng, việc khai thác thương mại tại các ga sẽ góp phần tăng doanh thu, đồng thời tạo thêm tiện ích, khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng. Mô hình này đã được triển khai hiệu quả tại các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, nơi hệ thống metro tích hợp chặt chẽ với dịch vụ thương mại, giải trí. Trước đó, theo đề xuất của Liên hiệp Hợp tác xã Thương mại Thành phố Hồ Chí Minh (Saigon Co.op), đơn vị dự kiến phối hợp các bên liên quan thí điểm mô hình cung ứng hàng hóa, dịch vụ, theo dạng phục vụ nhu cầu mua sắm nhanh, tiện lợi của khách đi metro, qua đó phát triển dịch vụ bán lẻ thiết yếu tại các nhà ga.

Ông Nguyễn Tấn Hùng, Trưởng Phòng thị trường thuộc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn chia sẻ, hiện đơn vị đã đầu tư các máy bán hàng tự động đặt tại các nhà ga của tuyến Metro số 1. Trong thời gian tới, nếu Công ty khai thác vận hành Metro có chính sách thuê hay đấu thầu các khu vực công cộng bên trong nhà ga thì đơn vị mong muốn mở thêm chuỗi cửa hàng tiện lợi phục vụ hành khách đi tàu tại các nhà ga ngầm, cũng là nơi thu hút rất lớn lượng hành khách lui tới.

Cùng với việc đầu tư các tiện ích thiết yếu bên trong và bên ngoài nhà ga hay các trục giao thông có bán kính tiệm cận với hệ thống metro, Thành phố Hồ Chí Minh cũng cần quan tâm phát triển các dịch vụ công cộng chung quanh hệ thống giao thông này như bãi giữ xe, bãi đỗ xe, xe đạp công cộng, xe buýt trung chuyển…

Do đó, việc phát triển hệ sinh thái dịch vụ gắn với Metro là hướng đi tất yếu để Thành phố tạo động lực kinh tế mới quanh các nhà ga của các tuyến đường sắt đô thị đã và đang hình thành.

QUÝ HIỀN