Cần khẩn cấp cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại Việt Nam

Đây là thông tin được ThS. Nguyễn Hạnh Nguyên - đại diện Tổ chức HealthBridge Việt Nam chia sẻ tại Hội nghị tập huấn nâng cao năng lực truyền thông về phòng chống tác hại (PCTH) thuốc lá cho phóng viên, biên tập viên báo, đài, các cán bộ, công chức, viên chức của các Sở Thông tin và Truyền thông, phòng Văn hóa, thông tin do Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức chiều 26/12, tại Hà Nội.

Tiết kiệm do giảm tỷ lệ bệnh tật do thuốc lá là 1.277 tỷ đồng/năm

Phát biểu tại hội nghị, bà Nguyễn Thị Thu Hương - đại diện Quỹ PCTH thuốc lá (Bộ Y tế) cho biết, tỷ lệ hút thuốc lá điện tử ở người trưởng thành từ 15 - 24 tuổi (năm 2020 so với năm 2015) tăng 18 lần (từ 0,2% lên 3,6%). Trong đó: Tỷ lệ ở nam giới tăng 14 lần (từ 0,4% lên 5,6%); tỷ lệ nữ giới tăng 10 lần (từ 0,1% lên 1%), đặc biệt tập trung cao ở nhóm tuổi 15 - 24 tuổi với tỷ lệ là 7,3% (theo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại 34 tỉnh năm 2020).

Bà Nguyễn Thị Thu Hương - đại diện Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế), tham luận tại hội nghị. Ảnh: Văn Nam.

Các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Nam

Đại diện Tổ chức HealthBridge cho hay, hiện tại các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới không được phép nhập khẩu, quảng cáo và bán ở Việt Nam. Vì vậy WHO cùng với các tổ chức y tế khuyến nghị cần duy trì và tăng cường các qui định luật pháp hiện tại về cấm nhập khẩu và bán để ngăn ngừa sự gia tăng nhanh chóng tỷ lệ sử dụng trong giới trẻ. Đồng thời, tăng cường thực thi quy định chống buôn lậu, quảng cáo, và bán các sản phẩm này, để giảm thiểu tối đa sự tiếp cận và sử dụng của giới trẻ.

Bên cạnh đó, tỷ lệ sử dụng thuốc ở nam giới trưởng thành giảm từ 47,4% năm 2010 xuống 42,3% năm 2020, trong đó sử dụng thuốc lá trong thanh niên độ tuổi 15 - 24 tuổi giảm từ 26% xuống 13%. Việc hút thuốc thụ động có kết quả đáng ghi nhận từ 42,6% xuống 30,9% tại nơi làm việc; từ 59,9% xuống 56% tại nhà; từ 80,7% xuống 78,1% tại nhà hàng; từ 89,1% xuống 86,2% tại quán bar, quán cà phê. Tỷ lệ người dân được tư vấn cai nghiện thuốc lá tăng từ 40,5% năm 2015 lên 72,2% năm 2020.

Bà Hương cho biết, với các kết quả như trên, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam đã phòng tránh được 280.000 ca tử vong sớm vì các bệnh liên quan đến sử dụng thuốc lá. Ước tính chi phí tiết kiệm được do giảm tỷ lệ bệnh tật do sử dụng thuốc lá gây ra trong giai đoạn này là 1.277 tỷ đồng/năm. Đây là kết quả rất đáng khích lệ trong việc ngăn ngừa hút thuốc lá trong giới trẻ, bảo đảm thành công bền vững của chương trình phòng, chống tác hại của thuốc lá.

Tuy nhiên, với sự gia tăng của các sản phẩm thuốc lá mới, những kết quả Việt Nam đã đạt được trong việc giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá điếu trong gần 10 năm qua có thể bị phá bỏ. Chính vì vậy, WHO khuyến cáo các bên tham gia công ước khung cần áp dụng các biện pháp để ngăn chặn sự bắt đầu của các sản phẩm thuốc lá mới và ngăn ngừa việc đưa ra các kết luận thiếu căn cứ về tính an toàn của các sản phẩm này.

27 quốc gia cấm bán các loại thuốc lá điện tử

Còn theo Ths. Nguyễn Hạnh Nguyên, đã có 27 quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới cấm bán hoàn toàn đối với các loại thuốc lá điện tử; 3 quốc gia, vùng lãnh thổ cấm bán sản phẩm thuốc lá điện tử có chứa nicotine. Ít nhất 8 quốc gia và vùng lãnh thổ chỉ cho phép bán thuốc lá điện tử dưới dạng dược phẩm được cấp phép và thuốc kê đơn được điều trị theo phác đồ. Đây cũng được xem là quy định cấm bán bởi không có nhà sản xuất trải qua quy trình pháp lý để đạt giấy phép chứng nhận là dược phẩm hoặc biện pháp hỗ trợ cai nghiện.

Nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ có quy định quản lý chặt bằng các biện pháp kiểm soát thuốc lá gồm: giới hạn về độ tuổi tối thiểu được mua và sử dụng thuốc lá điện tử; cấm hoặc quy định việc quảng cáo, khuyến mại hoặc tài trợ cho thuốc lá điện tử; quy định về bao bì an toàn cho trẻ em; dán cảnh báo sức khỏe trên bao bì thuốc lá điện tử; cấm hoặc hạn chế sử dụng thuốc lá điện tử ở những nơi công cộng.

TS.BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm hô hấp Bệnh viện Bạch Mai phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Văn Nam.

Ths. Nguyễn Hạnh Nguyên cho biết, đánh thuế với sản phẩm thuốc lá điện tử; quy định lượng (nồng độ/thể tích) nicotin trong chất lỏng điện tử; không cho phép sử dụng các thành phần không phải nicotin có nguy cơ gây hại cho sức khỏe con người ở dạng đun nóng hoặc không đun nóng trong chất lỏng điện tử có chứa nicotin, hoặc điều chỉnh hương vị trong chất lỏng điện tử; quy định chất lượng nicotin và các thành phần khác được sử dụng để sản xuất chất lỏng điện tử; yêu cầu sản phẩm phải qua thẩm định an toàn, chất lượng; hoặc đã thiết lập các quy định khác liên quan đến an toàn cho thuốc lá điện tử.

Đại diện Tổ chức HealthBridge cho rằng, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vẫn có bản chất gây lệ thuộc chất gây nghiện nicotine, ảnh hưởng xấu tới thanh thiếu niên và tạo thế hệ những người hút thuốc lá mới. Việc cho phép sản phẩm này trên thị trường sẽ gia tăng nhu cầu sử dụng, đặc biệt ở giới trẻ. Đồng thời, kìm hãm nỗ lực cai nghiện thuốc lá hoàn toàn của người đang hút thuốc và có nhu cầu bỏ thuốc, cũng như ảnh hướng tiêu cực đến những nỗ lực thực hiện WHO về PCTH thuốc lá.

TS. BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm hô hấp, Bệnh viện Bạch Mai, đề xuất cần khẩn cấp cấm lưu hành thuốc lá điện tử tại Việt Nam vì thuốc lá điện tử gây giảm khả năng chống vi khuẩn, virus; thay đổi cấu trúc đường hô hấp theo hướng giúp vi khuẩn phế cầu dễ xâm nhập gây viêm phổi; tiếp xúc thuốc lá điện tử, khi bị nhiễm Rhinovirus gây bệnh ở người thì tải lượng virus tăng, tình trạng viêm nặng hơn, khả năng đề kháng giảm đi; làm giảm biểu hiện của hơn 300 gen liên quan miễn dịch; nguy cơ gây ung thư mức độ 2B.

Văn Nam