Căn nguyên các cuộc biểu tình phản đối vụ sát hại nữ bác sĩ tại Ấn Độ

Chuyện gì đang xảy ra?

Vụ tấn công xảy ra vào đêm ngày 9/8 tại bệnh viện Trường Cao đẳng Y khoa RG Kar ở thành phố Kolkata, phía đông Ấn Độ.

Thi thể không mặc quần áo của nữ bác sĩ mới 31 tuổi được phát hiện với nhiều vết thương nghiêm trọng tại hội trường hội thảo của bệnh viện, nơi cô nghỉ ngơi sau ca làm việc mệt mỏi kéo dài 36 giờ.

Một nhân viên an ninh tình nguyện làm việc tại bệnh viện đã bị bắt và bị buộc tội. Cuối tuần trước, hàng trăm nghìn nhân viên y tế đã đình công, đóng cửa các dịch vụ không khẩn cấp tại quốc gia đông dân nhất thế giới.

Các chuyên gia y tế và các nhà hoạt động Ấn Độ biểu tình tại New Delhi để phản đối vụ cưỡng hiếp và giết hại một nữ bác sĩ thực tập tại một bệnh viện ở Kolkata. Ảnh: Zuma Press

Các bác sĩ ở nhiều bang đã từ chối chấm dứt cuộc đình công kéo dài 24 giờ, họ nói rằng họ sẽ ngừng làm việc vô thời hạn cho đến khi các yêu cầu được đáp ứng. Họ muốn có luật nghiêm ngặt hơn để bảo vệ nhân viên y tế khỏi bạo lực, tăng cường an ninh tại bệnh viện và có không gian an toàn hơn để nghỉ ngơi.

Nhân viên y tế làm việc nhiều giờ, căng thẳng tại các cơ sở có nguồn lực hạn chế. Những phàn nàn phổ biến bao gồm nhà vệ sinh không đủ, khu vực thiếu ánh sáng, thiếu trạm kiểm soát để sàng lọc khách đến thăm và không có hệ thống báo động để nhân viên gọi trợ giúp trong trường hợp khẩn cấp.

Nhiều người dân Ấn Độ cũng tham gia các cuộc biểu tình, xuống đường để lên tiếng phản đối tình trạng bạo lực dai dẳng đối với phụ nữ. Nhiều chính trị gia, người nổi tiếng Bollywood và các vận động viên nổi tiếng cũng bày tỏ sự sốc trước tội ác này, kêu gọi công lý và hình phạt nghiêm khắc hơn.

Lực lượng đặc nhiệm mới sẽ làm gì?

Tòa án Tối cao Ấn Độ hôm thứ Ba (20/8) đã thành lập một tên lực lượng đặc nhiệm quốc gia gồm một hội đồng các bác sĩ để đưa ra các khuyến nghị nhằm đảm bảo an toàn cho nhân viên y tế tại nơi làm việc của họ.

Hội đồng này được Tòa án Tối cao giao nhiệm vụ xem xét các cải cách toàn diện đối với hệ thống chăm sóc sức khỏe. Những cải cách này có thể bao gồm phòng nghỉ riêng cho nhân viên nữ, đội ngũ tuần tra ban đêm, hệ thống chiếu sáng đầy đủ trên toàn cơ sở, hệ thống camera giám sát có độ phân giải cao, nhân viên an ninh được đào tạo bài bản hơn, phòng điều khiển để phản ứng an ninh nhanh chóng...

Tuy nhiên, những người làm công tác y tế phản đối ý tưởng này. Họ cho biết chỉ thị của Tòa án Tối cao không giải quyết được các vấn đề cốt lõi về thiếu kinh phí và nhân sự, đồng thời kêu gọi chính quyền phải hành động nhiều hơn nữa.

Vrinda Grover, một nữ luật sư tại Tòa án Tối cao Ấn Độ, chia sẻ rằng hội đồng này (gồm các bác sĩ cao cấp) cần có ý kiến đóng góp từ các y tá và nhân viên y tế khác, những người thậm chí còn có nguy cơ cao hơn cả bác sĩ.

Phụ nữ ở Ấn Độ có nguy cơ gặp tội phạm bạo lực cao hơn không?

Dữ liệu của chính phủ Ấn Độ cho thấy gần 90 vụ hiếp dâm được báo cáo mỗi ngày vào năm 2022 tại quốc gia có 1,4 tỷ người này. Ngoài ra, còn vô số vụ tấn công không được báo cáo do sự kỳ thị liên quan đến tội phạm tình dục, hoặc do sợ bị trả thù.

Những người làm công tác y tế tại Ấn Độ muốn giải quyết bạo lực với phụ nữ từ gốc rễ vấn đề. Ảnh: CNN

Bản chất ghê rợn của vụ giết bác sĩ tại Kolkata đã gợi lại sự tương đồng với vụ hiếp dâm tập thể và giết người khét tiếng năm 2012 đối với một phụ nữ trẻ trên xe buýt ở New Delhi. Tội ác khủng khiếp này cũng khiến những người biểu tình giận dữ đổ ra đường, làm tê liệt các thành phố lớn trong nhiều tuần.

Sau đó, Chính phủ Ấn Độ đã công bố những bản án nghiêm khắc hơn đối với tội hiếp dâm - bao gồm cả án tử hình đối với những kẻ tái phạm - nhưng các nhà vận động cho biết tình hình vẫn không có nhiều thay đổi.

Các nhà hoạt động cáo buộc chính quyền chỉ hành động khi có những sự việc gây chú ý khiến công chúng phẫn nộ, nhưng không giải quyết được các vấn đề cơ bản.

Jhuma Sen, một luật sư tại Tòa án tối cao Ấn Độ và Tòa án tối cao Calcutta, cho biết: "Mỗi khi có một vụ bạo lực tình dục tàn bạo, phản ứng của nhà nước theo truyền thống là rất vội vã bằng cách đưa ra một số giao thức hoặc luật. Nhưng công việc lớn hơn là ngăn chặn bạo lực tình dục không diễn ra".

Các nhà phân tích cho biết dù các hình phạt khắc nghiệt hơn vẫn có thể gây ra nỗi sợ về hậu quả, giải pháp lâu dài duy nhất để giảm đáng kể bạo lực trên cơ sở giới là xóa bỏ tư duy gia trưởng và áp dụng tư duy rằng phụ nữ bình đẳng với nam giới.

Rashmi Venkatesan, phó giáo sư tại Đại học Luật Quốc gia Ấn Độ, cho biết: "Án tù giam cao hơn không phải là biện pháp răn đe hiệu quả vì hiếp dâm không chỉ là vấn đề pháp lý. Đó là vấn đề mang tính hệ thống của xã hội. Hiếp dâm thực sự là về bạo lực và áp bức của chế độ gia trưởng. Nếu không giải quyết những vấn đề đó, luật pháp sẽ không đủ”.

Những người biểu tình đang trông đợi điều gì?

Những người biểu tình muốn cải tổ toàn bộ hệ thống, không chỉ là một môi trường an toàn hơn cho các chuyên gia y tế, mà còn cho tất cả phụ nữ trong cả nước.

Những ngọn nến được thắp lên tại một cuộc biểu tình ở Uttar Pradesh, Ấn Độ, vào Chủ Nhật, để phản đối vụ cưỡng hiếp và giết hại nữ bác sĩ thực tập. Ảnh: Zuma Press

Aditi Chawla, phó chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ nội trú tại Cao đẳng Y khoa Vardhman Mahavir ở New Delhi, cho biết giáo dục tại nhà là yếu tố cơ bản.

“Đàn ông phải hiểu rằng họ không thể làm điều gì đó như thế này, thậm chí không được nghĩ đến điều đó trong đầu. Hãy nói với con cái chúng ta điều gì đúng và điều gì sai. Tất cả đều bắt đầu từ nhận thức và sự nuôi dạy”, bà nói.

Trong khi đó, bà Jhuma Sen, người cũng nghiên cứu và viết về công lý giới và nhân quyền, cho biết chính quyền thường xuyên coi các vụ việc bạo lực là do thiếu an ninh nơi làm việc - như đã thấy ở Kolkata - thay vì giải quyết vấn đề xã hội sâu sắc hơn.

Bà đã đệ đơn lên Tòa án Tối cao để thành lập một ủy ban tiến hành kiểm toán về vấn đề giới nhằm đánh giá việc thể chế hóa bình đẳng giới ở cả không gian công cộng và tư nhân.

“Theo tôi, chúng ta đã có đủ luật. Vấn đề là ở việc thực hiện. Mọi phụ nữ đều phải có thể tiếp cận nơi làm việc với phẩm giá và sự an toàn mà họ xứng đáng được hưởng”, bà nói.

Luật sư Grover cho rằng nhà nước cần thể chế hóa các cơ chế an toàn cho phụ nữ, những người đóng góp đáng kể vào nền kinh tế quốc gia nhưng lại nhận được ít quyền và phúc lợi.

Theo bà, hệ thống pháp luật của Ấn Độ cần phải áp dụng hình phạt đối với những người không hoàn thành nhiệm vụ để bảo vệ nạn nhân, bao gồm cả các thành viên của cơ quan thực thi pháp luật và ngành tư pháp.

“Chúng ta sẽ không thấy sự thay đổi… cho đến khi và trừ khi chúng ta bắt đầu đảm bảo sự chắc chắn của quá trình. Kết quả phải theo luật pháp, và quá trình pháp lý phải duy trì tính thiêng liêng của nó. Chúng ta phải giải quyết tình trạng miễn trừ ở mọi cấp độ”, bà Grover nói.

Quang Anh (theo CNA)