Cân nhắc tăng mức phạt vi phạm hành chính không lập biên bản

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 11/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Đề xuất mức tăng đến 4 lần là cao

Tham gia góp ý kiến đối với xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, quy định này kế thừa quy định trước đây. Tuy nhiên, cần xem xét lại mức tăng số tiền bị phạt vi phạm hành chính không lập biên bản.

So với hiện nay, đề xuất mức tăng đến 4 lần từ 250.000 đồng lên 1 triệu đồng, theo đại biểu là cao.

"Lập biên bản vi phạm hành chính giúp đảm bảo quyền lợi của người bị xử phạt, khi khiếu kiện, khiếu nại cũng có cơ sở, chứng cứ để thực hiện. Do đó, nên nghiên cứu xem xét để chỉnh lý cho phù hợp", ông Hòa nói.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Ảnh: Media Quốc hội).

Về việc nâng mức xử phạt đối với một số hành vi vi phạm, đại biểu Hòa ủng hộ việc tăng mức phạt trong một số lĩnh vực như: Môi trường, cá độ, an toàn vệ sinh thực phẩm, hàng gian, hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, bởi đây là những lĩnh vực rất nhức nhối, nếu đủ điều kiện, ông cho rằng, có thể truy cứu trách nhiệm hình sự để tạo tính răn đe.

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị bổ sung quy định, trong trường hợp không lập biên bản, quyết định xử phạt phải được ghi nhận và lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính kèm theo hình ảnh, tài liệu chứng minh hành vi vi phạm.

Quy định này giúp bảo đảm tính minh bạch, tránh lạm dụng quyền lực và tạo điều kiện kiểm tra, giám sát một cách có hiệu quả.

Còn theo ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (đoàn Tp.Huế), biên bản xử phạt vi phạm hành chính là tài liệu chính thức ghi nhận chi tiết về hành vi vi phạm, các tình tiết liên quan và là cơ sở pháp lý cho việc xử phạt, bảo vệ quyền lợi cho các bên liên quan.

Biên bản là căn cứ để các đối tượng bị xử phạt có thể khiếu nại nếu họ cảm thấy quyết định xử phạt không công bằng, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Biên bản cũng làm minh bạch hóa quá trình xử phạt vi phạm và tăng niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào tính công bằng của pháp luật.

ĐBQH Nguyễn Thị Sửu (Ảnh: Media Quốc hội).

"Do đó, cần hạn chế các trường hợp xử phạt không lập biên bản hoặc các hành vi xử phạt không cần lập biên bản phải có mức phạt thấp và là các hành vi ít nghiêm trọng. Xét về điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, mặt bằng thu nhập và chi tiêu của người dân, đề nghị điều chỉnh mức phạt bằng 50% mức dự thảo", đại biểu Sửu nêu ý kiến.

Về nội dung này, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) cho rằng, việc nâng mức phạt tiền cần cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng đối với từng hành vi cụ thể, dựa trên những tiêu chí cụ thể, rõ ràng và mang tính thực tiễn cao.

Theo đó, cần căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước tại trong từng giai đoạn, đặc biệt là thu nhập trung bình của người dân. Một mức phạt quá cao so với khả năng chi trả của người dân, nhất là những người lao động thu nhập thấp, không chỉ gây bức xúc mà còn có thể dẫn đến hệ lụy như trốn tránh, chống đối, hoặc xảy ra tiêu cực trong quá trình xử lý vi phạm.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Ảnh: Media Quốc hội).

Mặt khác, cần đánh giá mức độ nguy hiểm, tính chất, hậu quả của từng hành vi vi phạm. Những hành vi có tính chất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, an toàn xã hội, tài sản của Nhà nước và nhân dân thì cần bị xử phạt nghiêm khắc ở mức phạt cao.

Ngược lại, những hành vi vi phạm mang tính chất vi phạm lần đầu, lỗi vô ý hoặc hậu quả không lớn thì nên áp dụng các hình thức xử lý phù hợp, mang tính giáo dục, răn đe nhưng không gây gánh nặng không cần thiết cho người dân.

Ngoài ra, có thể cân nhắc nghiên cứu tạo điều kiện cho những đối tượng không có khả năng chấp hành xử phạt vi phạm hành chính bằng hình phạt tiền ở mức quá cao so với thu nhập trong một số trường hợp và hành vi cụ thể được xem xét áp dụng thay thế một phần các hình thức bổ sung khác như: Cảnh cáo, buộc khắc phục hậu quả, giáo dục tại cộng đồng, công khai vi phạm...

Quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính

Ngoài ra, ĐBQH Phạm Văn Hòa cho rằng cần thiết quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, phải đảm bảo việc xử phạt được triển khai nhanh chóng, để tạo tính răn đe, giúp người vi phạm nhận thức được hành vi vi phạm kịp thời để sửa đổi.

Lấy ví dụ về việc xử lý phạt nguội giao thông, ông Hòa cho biết, theo phản ánh của báo chí, người dân, có tình trạng lỗi vi phạm được thông báo chậm, vi phạm từ vài năm trước đến nay mới dồn lại thông báo một lúc, khiến người dân mệt mỏi, khó khăn trong xử lý.

Ông nhấn mạnh thời hiệu xử phạt phải đảm bảo đúng lúc, kịp thời, nhanh chóng để người vi phạm rút kinh nghiệm và sửa sai.

Về thẩm quyền xử phạt vi phạm chính, ông cho rằng cần thiết tăng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho một số đối tượng, nhất là trong bối cảnh sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, không còn cơ quan thanh tra chuyên ngành cấp bộ, cấp sở.

Cụ thể, ngoài việc chuyển thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND cấp huyện về Chủ tịch UBND cấp xã, ông Hòa cho rằng, cần bổ sung thẩm quyền cho các trưởng phòng chuyên môn của UBND cấp xã.

Sau khi thành lập đoàn kiểm tra, phát hiện vi phạm, trưởng đoàn kiểm tra có thể ra quyết định xử phạt ngay để đảm bảo việc xử lý được kịp thời, đúng lúc mà không cần phải chờ tới cấp tỉnh ra quyết định xử phạt.

ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (đoàn Long An) đề nghị không giao thẩm quyền xử phạt của trưởng đoàn kiểm tra.

ĐBQH Phan Thị Mỹ Dung (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo đại biểu, tiếp tục thực hiện quy định hiện hành theo hướng nếu quá trình kiểm tra phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật, đoàn kiểm tra ghi nhận vi phạm, lập biên bản vi phạm hành chính và đề xuất thủ trưởng mình (người có thẩm quyền xử phạt) tiến hành xử phạt theo thẩm quyền, hoặc nếu thuộc lĩnh vực của ngành khác (đối với đoàn liên ngành) thì kiến nghị chuyển nội dung sang cho ngành đó xử phạt theo thẩm quyền, cũng không vướng mắc.

Bà Dung cho rằng, chúng ta không phải quan ngại việc xử lý vi phạm sẽ không kịp thời, khi sắp tới sẽ không còn thanh tra chuyên ngành tại các bộ, các sở cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh.

Bởi dự thảo Luật đã bổ sung chức danh có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính là Thủ trưởng các cơ quan, đơn vị, thuộc cơ quan quản lý Nhà nước, Thủ trưởng các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh. Có nghĩa là vụ trưởng, cục trưởng, giám đốc các sở ngành cấp tỉnh đã có thẩm quyền xử phạt.

Hoàng Thị Bích