Cần quan tâm đến chính sách tiền lương cho cán bộ, công chức, viên chức

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh điều hành Phiên thảo luận tại Hội trường sáng 29/10. Ảnh: mediabaoquochoi

Theo Báo cáo tóm tắt kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và 5 năm 2021 - 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 của Chính phủ, trong giai đoạn vừa qua, công tác sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Chính phủ và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp gắn với đẩy mạnh phân cấp, phân quyền được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Biên chế khối hành chính nhà nước giảm 145 nghìn người; chi thường xuyên giảm 39 nghìn tỷ đồng/năm. Hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp dần đi vào nề nếp; chuyển trạng thái từ quản lý hành chính sang phục vụ nhân dân và kiến tạo phát triển…

Thảo luận tại hội trường sáng 29/10, đa số đại biểu Quốc hội đều nhận định, dù diễn ra trong thời gian ngắn nhưng Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện rất sát sao, quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo để sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Bên cạnh đó, các đại biểu cũng chỉ ra một số tồn tại, vướng mắc cần sớm giải quyết triệt để.

Đề nghị Chính phủ xem xét, điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (ĐBQH tỉnh Vĩnh Long) nhận định, sau gần 4 tháng kể từ khi chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, bộ máy hành chính đã nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc.

Đại biểu dẫn chứng, cán bộ, công chức ở nhiều địa phương, nhất là cấp cơ sở, phải đi làm xa hơn, làm nhiều việc hơn mà thu nhập thì vẫn không khá hơn. Nhiều địa phương như Bắc Kạn, Cần Thơ và một số tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long cũng phản ánh tình trạng đội ngũ cán bộ cơ sở đang phải gánh thêm nhiều việc, nhiều phần việc do tinh giản biên chế nhưng thu nhập chưa được cải thiện, ảnh hưởng đến tâm lý, động lực và hiệu quả công tác.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Long - phát biểu. Ảnh: mediabaoquochoi

Ông Tuấn viện dẫn, theo báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của các Ủy ban của Quốc hội, chỉ số năm trước giá của nhiều nhóm hàng hóa thiết yếu như lương thực, thực phẩm ,nhà ở, điện nước, học phí, xăng dầu và chi phí thuê nhà đều tăng, gây áp lực lớn đến đời sống người dân. Đặc biệt là thu nhập thực tế của đội ngũ cán bộ công chức, viên chức bị ảnh hưởng rõ rệt do mức lương cơ sở chưa được điều chỉnh tương ứng, trong khi chi phí sinh hoạt và đi lại tăng cao sau sắp xếp bộ máy chính quyền địa phương hai cấp. Mặc dù chưa đến mức báo động nhưng đã tác động trực tiếp đến thu nhập của người thực thi công bởi thu nhập của họ đang bị thu hẹp dần từng ngày.

Ông Tuấn cho rằng, vấn đề tiền lương là "tiếng lòng của đội ngũ công chức, viên chức cơ sở". Theo ông, mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng được áp dụng từ 1/7/2024 đến nay so với mặt bằng giá sinh hoạt hiện tại, thì rõ ràng không còn phù hợp. Bởi tính trung bình, chỉ riêng chi phí sinh hoạt tối thiểu (ăn uống, đi lại, tiền điện nước, học phí của con cái) ở vùng đô thị đã vượt 4,5 - 5 triệu đồng/người/tháng.

"Với mức lương cơ sở 2,34 triệu đồng/tháng, dù có nhân với hệ số cao hơn, thì thu nhập thực tế của nhiều công chức trẻ chỉ đủ từ đầu tháng đến ngày thứ 20, còn 10 ngày cuối tháng, phải "chạy bằng niềm tin và mì gói", ông Tuấn dẫn chứng.

Từ đó, ông Tuấn đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026 - không chờ đến giữa năm như các giai đoạn trước.

Các đại biểu tại Hội trường sáng 29/10

"Đây không chỉ là câu chuyện về tiền lương mà là sự gửi gắm của lòng dân, là nhịp đập chung của bộ máy đang rất cần được tiếp thêm sinh lực. Cán bộ có đủ sống thì mới yên tâm phục vụ; công chức không bị nặng gánh cơm áo gạo tiền thì mới nhẹ lòng cống hiến", đại biểu Trần Quốc Tuấn nói trước khi kết thúc phần phát biểu của mình tại hội trường.

Đẩy mạnh phân cấp phân quyền, ban hành cơ chế chính sách phù hợp cho cấp xã

Không phủ nhận những kết quả đáng mừng trong việc sắp xếp, tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, song đại biểu Mai Văn Hải (Thanh Hóa) cũng đưa ra một số hạn chế cần khắc phục.

Cụ thể, những hạn chế, theo nhận định của ông Hải, đó là: Công chức cấp xã làm việc rất áp lực, khối lượng lớn nhưng chế độ chính sách không thay đổi, còn rất thấp, không khuyến khích, động viên cán bộ yên tâm công tác; Một số nơi dù đã được điều chuyển cán bộ, công chức từ nơi thừa đến nơi thiếu nhưng vẫn còn tình trạng thừa - thiếu cán bộ, nhất là ở một số xã miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa; Thiếu cán bộ có năng lực chuyên môn sâu về đất đai, xây dựng, kế toán, công nghệ thông tin; Năng lực một bộ phận cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ; Cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, chuyển đổi số còn gặp khó khăn.

Đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa - phát biểu. Ảnh: Ảnh: mediabaoquochoi

"Một số cử tri phản ánh dịch vụ công quốc gia nhiều khi quá tải làm chậm trễ trong việc giải quyết thủ tục hành chính của người dân. Việc bố trí, sử dụng công sở ở một số nơi chưa thật hợp lý, chưa sử dụng hết công năng của các công sở xã cũ, còn gây lãng phí. Cán bộ, công chức phải giải quyết một khối lượng công việc nhiều, áp lực lớn nhưng chế độ chính sách thì chưa được cải thiện" - đại biểu Mai Văn Hải bày tỏ.

Ông Hải đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện đề án vị trí việc làm, đồng thời có chính sách lương theo vị trí việc làm; đánh giá lại việc thực hiện phân cấp, phân quyền cho các xã, phường đặc khu trong thời gian vừa qua để có sự điều chỉnh phù hợp với mô hình xã hiện nay. Cùng với đó, có cơ chế sàng lọc cán bộ theo yêu cầu, trách nhiệm công việc.

Cùng chung mối quan tâm đến vấn đề cán bộ cơ sở, đại biểu Dương Văn Phước (Đà Nẵng) cũng đề nghị nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách phù hợp cho cấp xã; xây dựng cơ chế phân cấp, phân quyền, ủy quyền rõ ràng, đảm bảo tính chủ động, linh hoạt cho chính quyền địa phương.

Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH thành phố Đà Nẵng - phát biểu. nh: mediabaoquochoi

Theo ông Phước, Bộ Nội vụ cần sớm khảo sát thực tế, xây dựng vị trí việc làm, khung biên chế tối thiểu để làm cơ sở định biên cho cấp xã. "Bộ cần tham mưu Chính phủ ban hành các cơ chế tiền lương phù hợp để khuyến khích cán bộ, công chức cấp xã yên tâm công tác, thu hút cán bộ về công tác tại khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn. Bên cạnh đó, quan tâm đào tạo bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ theo vị trí việc làm tại các địa phương", ông Phước đề nghị.

HKD