Giải quyết kịp thời rào cản, tăng năng lực cạnh tranh 'xanh' của nông sản

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường chiều 29-10. Ảnh: Quochoi.vn

Giải quyết kịp thời các rào cản

Thảo luận tại hội trườngtrong khuôn khổ chương trình kỳ họp thứ mười, đại biểu Tô Ái Vang (Đoàn Cần Thơ) cho biết, nước ta đã kết nối với hơn 60 thị trường trên thế giới và đang đàm phán thêm một số Hiệp định thương mại tự do khác giúp doanh nghiệp có điều kiện xuất khẩu những mặt hàng có thế mạnh.

Tuy nhiên, những tháng đầu năm 2025, đã có khoảng 300 vụ việc do nước ngoài điều tra, trong đó nhiều nhất là chống bán phá giá liên quan đến các mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của nước ta.

Đại biểu Tô Ái Vang (Đoàn Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Để các địa phương tận dụng cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do, đồng thời, để nông sản Việt Nam xuất khẩu không bị vướng mắc thủ tục, đại biểu Tô Ái Vang kiến nghị, Chính phủ cần cập nhật tuân thủ quy định quốc tế về chất lượng và an toàn thực phẩm, tăng cường truy xuất nguồn gốc, thúc đẩy xúc tiến thương mại và đa dạng hóa thị trường. Cùng với đó là xây dựng cơ chế điều phối, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương để giải quyết kịp thời các rào cản.

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Cần Thơ) cho biết, gạo là ngành hàng nông sản có giá trị sản xuất, xuất khẩu lớn, thời gian qua gặp nhiều khó khăn do bị tác động và sự cạnh tranh từ thị trường một số nước dẫn đến giá lúa giảm mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập, đời sống của nông dân cũng như tình hình hoạt động kinh doanh của các nhà máy, doanh nghiệp lúa gạo, nhất là ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn Cần Thơ) phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Vì thế, đại biểu đề xuất Chính phủ tạo điều kiện vốn tín dụng, khuyến khích các ngân hàng thương mại phân bổ vốn, cung cấp tín dụng cho khu vực công nghiệp chế biến, chế tạo, các ngành có giá trị xuất khẩu lớn, đặc biệt là ngành gạo. Đồng thời, xem xét, giải quyết các khó khăn, vướng mắc liên quan đến thuế giá trị gia tăng đối với ngành gạo trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và cả nước nói chung.

Thời gian qua, việc xuất khẩu nông sản, đặc biệt là xuất khẩu sầu riêng từ những vùng trồng trọng điểm, như: Lâm Đồng, Đắk Lắk, các tỉnh miền Tây sang các thị trường lớn đã đạt được những hiệu quả ấn tượng về mặt kim ngạch. Tuy nhiên, tình trạng ùn ứ, ách tắc tại cửa khẩu do các vấn đề về kỹ thuật đang là một minh chứng rõ ràng cho sự thiếu đồng bộ giữa tốc độ phát triển sản xuất và năng lực hạ tầng hỗ trợ thương mại.

Theo đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Lâm Đồng), tình trạng ùn ứ khi xuất khẩu sầu riêng thời gian vừa qua không chỉ là vấn đề về logistics, mà là câu chuyện của nâng năng lực kiểm soát chất lượng và tiêu chuẩn. Vì vậy, Chính phủ cần lập kế hoạch đầu tư khẩn cấp để xây dựng hoặc nâng cấp các trung tâm kiểm nghiệm, kiểm dịch đạt chuẩn quốc tế ISO 17025, các trung tâm phải được phân bổ tại các vùng, khu vực trọng điểm, đặc biệt là vùng trồng và khu vực biên giới.

Nông nghiệp là một trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế

Giải trình làm rõ những vấn đề mà đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, trong 9 tháng năm 2025, tốc độ tăng trưởng của ngành vẫn đạt 3,83%. Các chỉ tiêu khác cũng cơ bản hoàn thành và vượt kế hoạch của năm 2025.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng phát biểu. Ảnh: Quochoi.vn

Tổng kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản đạt 52,31 tỷ USD, xuất siêu gần 16 tỷ USD. Nông nghiệp đã khẳng định vị trí là một trong những trụ đỡ quan trọng của nền kinh tế, đóng góp lớn vào cán cân thương mại quốc gia.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Bộ trưởng cũng thẳng thắn thừa nhận những tồn tại, hạn chế hiện hữu như các đại biểu Quốc hội đã nêu. Đó là tăng trưởng chưa ổn định; chất lượng và khả năng cạnh tranh của một số sản phẩm nông nghiệp chưa cao; phát triển nông nghiệp xanh, nông nghiệp hiện đại vẫn còn hạn chế; công tác quản lý chất lượng, kiểm soát an toàn thực phẩm, kiểm nghiệm ở một số nơi.

Trước tình hình đó, ngành Nông nghiệp và Môi trường xác định năm 2026 và giai đoạn 2026-2030 là quãng thời gian rất quan trọng, tạo nền tảng để cùng cả nước vững vàng bước vào kỷ nguyên phát triển mới, góp phần thực hiện các mục tiêu mà Quốc hội đã đề ra, nhất là mục tiêu tăng trưởng hai con số và phát triển xanh, bền vững. Theo đó, ngành đã xây dựng 18 chỉ tiêu cụ thể và để đạt được các mục tiêu này, cần có một khung chính sách đồng bộ, phù hợp với thực tiễn.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, ngay tại kỳ họp này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chủ trì cùng các bộ, ngành tham mưu Chính phủ, trình Quốc hội 4 nội dung quan trọng.

Thứ nhất là, dự án Luật sửa đổi bổ sung 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường để phù hợp với chính quyền địa phương hai cấp và tiếp tục cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, cắt giảm các điều kiện đầu tư kinh doanh, tháo gỡ những điểm nghẽn cần phải xử lý ngay.

Thứ hai là, sửa đổi bổ sung Luật Địa chất khoáng sản để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, khai thác, sử dụng hiệu quả cao nhất tài nguyên khoáng sản của đất nước.

Thứ ba là, xây dựng dự thảo nghị quyết về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thực hiện Luật Đất đai năm 2024.

Thứ tư là, cũng trong kỳ họp này, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tham mưu Chính phủ trình với Quốc hội một chương trình mục tiêu quốc gia trên cơ sở tích hợp ba chương trình về xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

“Những chính sách này, nếu được Quốc hội thông qua, khi triển khai thực hiện sẽ giải quyết những khó khăn, vướng mắc, hạn chế mà đại biểu Quốc hội đã nêu, tạo điều kiện cho phát triển đất nước thời gian tới”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh.

Đình Hiệp