Cần thiết xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng

Thực hiện thành công các nội dung nêu trên sẽ góp phần tạo nguồn cung ổn định cho thị trường vàng trong nước, từ đó giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước với giá vàng thế giới, giúp ổn định giá vàng.

Tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng

Chiều 28-5, Tổng Bí thư Tô Lâm có buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về cơ chế, chính sách quản lý hiệu quả thị trường vàng trong thời gian tới. Về mục tiêu, quản lý hiệu quả thị trường vàng, ổn định kinh tế vĩ mô, huy động nguồn lực phát triển kinh tế-xã hội, Tổng Bí thư Tô Lâm nêu rõ: Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, nhanh chóng sửa đổi Nghị định số 24/2012/NĐ-CP theo hướng thị trường hóa có lộ trình và có kiểm soát chặt chẽ; tạo sự kết nối hiệu quả hơn giữa thị trường vàng trong nước và thị trường quốc tế; xóa bỏ thế độc quyền Nhà nước về thương hiệu vàng miếng một cách có kiểm soát trên nguyên tắc Nhà nước vẫn quản lý hoạt động sản xuất vàng miếng, nhưng có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất vàng miếng nhằm tạo ra môi trường cạnh tranh bình đẳng, từ đó giúp đa dạng hóa nguồn cung và ổn định giá cả; mở rộng quyền nhập khẩu có kiểm soát để tăng cung vàng, góp phần giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới, đồng thời hạn chế tình trạng buôn lậu vàng qua biên giới...

Khách hàng giao dịch vàng tại Công ty Cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận. Ảnh: THU HÓA

Thông tin về những thay đổi trong điều hành, quản lý thị trường vàng, ông Đào Xuân Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam cho biết, ngay sau khi có chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, NHNN Việt Nam đã hoàn thiện dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 24/2012/NĐ-CP theo hướng bám sát các chỉ đạo của Tổng Bí thư. Trong đó, đối với quản lý thị trường vàng miếng, dự thảo nghị định xây dựng các quy định theo hướng xóa bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất vàng miếng, xuất khẩu vàng nguyên liệu và nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng. Quy định này được thể hiện thông qua cơ chế NHNN Việt Nam cấp giấy phép cho một số doanh nghiệp, ngân hàng đáp ứng điều kiện được sản xuất vàng miếng; được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng miếng và phục vụ nhu cầu vàng nguyên liệu cho sản xuất vàng trang sức mỹ nghệ. Căn cứ diễn biến kinh tế vĩ mô, tiền tệ, các mục tiêu của chính sách tiền tệ và diễn biến thị trường vàng trong từng thời kỳ, NHNN Việt Nam sẽ cho cấp hạn mức cho những doanh nghiệp, ngân hàng đủ điều kiện nhập khẩu vàng nguyên liệu. Cách thức này bảo đảm bỏ độc quyền Nhà nước nhưng vẫn có sự kiểm soát chặt chẽ đối với thị trường vàng miếng trong hoạt động sản xuất cũng như nhập khẩu vàng nguyên liệu.

Ông Nguyễn Thế Hùng, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam đánh giá, các chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về định hướng phát triển thị trường vàng rất sáng suốt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn. Các cơ quan chức năng quản lý hoạt động kinh doanh vàng cần ban hành những chính sách thực hiện cụ thể, bám sát nội dung chỉ đạo của Tổng Bí thư; đưa ra cách thức quản lý như thế nào để hạn chế, xóa bỏ các giấy phép con, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp kinh doanh vàng thuận lợi, đúng pháp luật. Phải đa dạng hóa các loại vàng miếng để có mức giá hợp lý, tạo sự cạnh tranh lành mạnh. Các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vàng trang sức mỹ nghệ thì phải có đủ nguyên vật liệu để tạo việc làm, góp phần đẩy mạnh xuất khẩu (hàm lượng giá trị gia tăng trong vàng trang sức mỹ nghệ chiếm tới 25% giá trị sản phẩm).

Trao đổi với chúng tôi, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, việc bãi bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng SJC là điều kiện cần thiết để mang lại các giải pháp cạnh tranh công bằng trên thị trường vàng. Trong Nghị định số 24/2012/NĐ-CP, có hai điều cần bãi bỏ là thương hiệu vàng SJC và độc quyền nhập khẩu vàng của NHNN Việt Nam. Bởi NHNN Việt Nam là cơ quan chủ quản, không phải thành phần tham gia thị trường, do đó, NHNN Việt Nam nên giao lại quyền nhập khẩu vàng cho các nhà kinh doanh vàng uy tín. Từ đó nhằm tạo ra nguồn cung dồi dào cho thị trường vàng.

“Tuy nhiên, tất cả những yếu tố đó còn phụ thuộc vào thị trường vàng trên thế giới. Chúng ta đều biết rằng, thị trường vàng thế giới đang chịu sự biến động rất mạnh do xung đột địa chính trị giữa một số quốc gia, chính sách thuế quan của Mỹ. Vì vậy, chúng ta không thể mong đợi giá vàng sẽ ổn định ngay sau khi có các biện pháp quản lý hành chính từ Nhà nước”, TS Nguyễn Trí Hiếu lưu ý.

Giao dịch vàng trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam

Bên cạnh việc xóa bỏ độc quyền thương hiệu vàng miếng, độc quyền nhập khẩu vàng... thì việc sớm xây dựng hệ thống thông tin, dữ liệu về thị trường vàng nhằm tăng tính công khai, minh bạch, chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh vàng cũng giữ vai trò rất quan trọng.

Hoạt động chế tác vàng trang sức mỹ nghệ tại Công ty Cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận.

Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ, cần tập trung nghiên cứu một số giải pháp để sớm áp dụng cho phù hợp và có lộ trình: Nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam; hoặc lập Sàn giao dịch vàng trong Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam; nghiên cứu, áp dụng thuế đối với giao dịch mua, bán vàng để nâng cao tính minh bạch thị trường, khả năng theo dõi thị trường của cơ quan quản lý và hạn chế mua, bán vàng vì mục đích đầu cơ; nghiên cứu xóa bỏ thuế xuất khẩu đối với vàng trang sức mỹ nghệ để khuyến khích phát triển sản xuất và xuất khẩu vàng trang sức của Việt Nam.

TS Nguyễn Trí Hiếu khẳng định, tất cả các giao dịch trên Sàn giao dịch vàng sẽ tạo ra tính minh bạch cho thị trường vàng. Khi giá cả biến động từng ngày, mọi người dân đều có thể nhìn thấy để ra quyết định mua, bán vàng phù hợp. Sàn giao dịch vàng sẽ tạo nền tảng quan trọng cho sự ổn định thị trường vàng. Vàng là hàng hóa, không phải tiền tệ, do đó nên giao Bộ Tài chính tổ chức Sàn giao dịch vàng, phối hợp với NHNN Việt Nam là cơ quan chủ quản về thị trường vàng để thực thi. Việc thành lập Sàn giao dịch vàng cần một năm để xây dựng một chương trình thử nghiệm có kiểm soát trước khi đi vào vận hành chính thức.

Nhận định về giải pháp tăng tính minh bạch, hiệu quả của hoạt động giao dịch vàng, ông Nguyễn Thế Hùng cho biết: “Với cơ chế hiện nay thì nên đưa vàng vào như một sản phẩm hàng hóa để giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam là nhanh nhất và tốt nhất vì đã có cơ sở vật chất rồi. Bây giờ chỉ cần có thêm các quy định cụ thể khi giao dịch vàng: Đối tượng nào được tham gia? Điều kiện như thế nào?... Việc đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam sẽ giúp các giao dịch minh bạch, liên thông với giá vàng quốc tế”.

Cục trưởng Cục Quản lý ngoại hối NHNN Việt Nam Đào Xuân Tuấn thông tin, thời gian tới, NHNN Việt Nam sẽ khẩn trương nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm quốc tế để đề xuất việc triển khai thành lập Sở giao dịch vàng quốc gia; hoặc cho phép đưa vàng vào giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam... Ngoài ra, các cơ quan, bộ, ngành cũng quan tâm, nghiên cứu, đề xuất giải pháp phát triển các kênh đầu tư thay thế để huy động vàng từ người dân đầu tư vào nền kinh tế; nghiên cứu chính sách thuế phù hợp đối với giao dịch mua, bán vàng để nâng cao tính minh bạch trên thị trường cũng như phục vụ mục tiêu của các cơ quan nhà nước đối với quản lý thị trường vàng.

NGUYỄN ANH VIỆT