Cần tiếp tục hoàn thiện, đồng bộ các quy định của pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường

Luật Bảo vệ môi trường 2020 có rất nhiều điểm mới trong cách tiếp cận vì thế nhiều quy định mới cần tiếp tục hoàn thiện để đồng bộ, thống nhất và khả thi... đây là ý kiến của hầu hết các đại biểu tham dự Hội thảo “Hoàn thiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường - Góc nhìn từ doanh nghiệp ngành Công Thương” tổ chức ngày 21/11/2025.

Sự kiện do Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp (Cục ATMT) chủ trì tổ chức với sự tham dự của các chuyên gia, Cán bộ phụ trách công tác an toàn môi trường của các doanh nghiệp:Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp - Than khoáng sản, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp năng lượng Quốc gia Việt Nam; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam...

Còn khó khăn, vướng mắc đối với các quy định mới trong công tác bảo vệ môi trường

Hội thảo nhằm mục tiêu rà soát, đánh giá khách quan và toàn diện việc thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực Công Thương, từ đó tổng hợp các ý kiến, đề xuất của cộng đồng doanh nghiệp và các chuyên gia phục vụ quá trình nghiên cứu sửa đổi, hoàn thiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành trong thời gian tới.

Phát biểu khai mạc Hội thảo bà Đỗ Phương Dung- Phó Cục trưởng Cục ATMT nhấn mạnh Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 là văn bản pháp lý có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, đánh dấu bước chuyển mạnh mẽ trong tư duy quản lý môi trường – từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”, lấy doanh nghiệp và người dân làm trung tâm của hoạt động bảo vệ môi trường.

Từ Luật Bảo vệ môi trường có hiệu lực thi hành (ngày 1/1/2022), đến nay sau hơn 3 năm triển khai, các quy định của Luật cùng hệ thống văn bản dưới Luật như các nghị định, thông tư hướng dẫn đã từng bước đi vào thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thiểu ô nhiễm và thúc đẩy phát triển bền vững trong lĩnh vực Công Thương.

Đỗ Phương Dung- Phó Cục trưởng Cục ATMT phát biểu khai mạc Hội thảo.

Tuy nhiên theo Phó Cục trưởng Cuc ATMT, trong quá trình triển khai các quy định pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường cho thấy thực tế vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc đối với các quy định mới như đánh giá tác động môi trường, đăng ký môi trường, quản lý khí thải công nghiệp, tái chế – xử lý chất thải…, có sự chồng chéo, thiếu đồng bộ của hệ thống pháp luật hoặc chưa phù hợp với đặc thù của doanh nghiệp…

Trình bày chi tiết về Hệ thống quy định pháp luật về bảo vệ môi trường tại Hội thảo ông Vũ Ngọc Hưng - Phòng Môi trường Công Thương – Cục ATMT đồng thời chỉ hiện đang tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc trong công tác thực thi các quy định pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường ngành Công Thương hiện nay.

Ông Vũ Ngọc Hưng - Phòng Môi trường Công Thương – Cục ATMT trình bày về hệ thống quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, các vướng mắc trong công tác thực thi hiện nay.

Cụ thể như: Một là Phân loại dự án theo mức độ tác động môi trường tiêu chí chưa cụ thể, cách hiểu không thống nhất, rất khó xác định, thiếu đồng bộ với pháp luật khác (chưa đồng bộ với phân nhóm dự án trong pháp luật Đầu tư, Xây dựng, Quy hoạch);

Hai là trong Phân vùng môi trường là việc thiếu dữ liệu nền để xác lập ranh giới phân vùng, khó khăn trong bối cảnh sắp xếp các đơn vị hành chính 2 cấp, chồng chéo với quy hoạch ngành và quy hoạch sử dụng đất…;

Ba là trong Thủ tục cấp Đánh giá tác động môi trường (ĐTM), Giấy phép môi trường (GPMT), Đăng ký môi trường: Các quy định pháp lý và hướng dẫn thực hiện chưa thống nhất, Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp lúng túng trong xác định thẩm quyền cấp phép, phạm vi đối tượng, hủ tục cấp phép vẫn phức tạp, tốn nhiều thời gian, công tác hậu kiểm và giám sát việc thực hiện GPMT còn yếu..

Bốn là trong Chính sách về quản lý, tái chế chất thải: Quy định chưa thống nhất, thiếu ổn định; thiếu hướng dẫn kỹ thuật cụ thể cho từng loại chất thải, Hệ thống dữ liệu chưa hoàn chỉnh; báo cáo của doanh nghiệp đôi khi chưa chính xác; quan trắc tự động còn bất cập...

Năm là Hạ tầng thu gom, phân loại và tái chế chưa hoàn thiện: Hệ thống thu gom rác tái chế còn phân tán, nhiều khu vực chưa có điểm thu gom hiệu quả, nguồn lực, công nghệ tái chế hiện tại chủ yếu dựa vào làng nghề…

Sáu là Quy định pháp lý và quản lý, giám sát chi phí theo EPR Quy định về EPR chưa thống nhất, thiếu ổn định, gây khó khăn cho doanh nghiệp,Việc giám sát, quản lý nguồn đóng quỹ EPR (khi doanh nghiệp chọn phương án đóng tài chính) và sử dụng quỹ vẫn còn hạn chế...

Bảy là Dữ liệu, giám sát và quản lý còn hạn chế, khó thu thập dữ liệu đầy đủ, chính xác về lượng sản phẩm đưa ra thị trường, lượng rác tái chế, dòng chảy vật liệu ..Khả năng giám sát, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch tái chế của doanh nghiệp, cơ quan quản lý còn hạn chế…Tám là Thị trường sản phẩm tái chế kém phát triển; Chín là các công cụ tài chính, kinh tế trong lĩnh vực môi trường còn phân tán, thiếu đồng bộ, chồng chéo, thiếu hướng dẫn chi tiết, chưa hiệu quả và hấp dẫn…

Khó khăn trong thực tiễn thực thi, doanh nghiệp kiến nghị nhiều nội dung

Thực tế chia sẻ tại Hội thảo đại diện các doanh nghiệp, VINACHEM, TKV, PVN …đã chỉ ra nhiều bất cập trong thực tiễn thực thi các quy định pháp luật trong công tác bảo vệ môi trường như : Việc quy định định mức tái chế Fs cao tại Thông tư 07/2025/TT-TNMT đang làm tăng giá thành sản phẩm, hàng hóa, gây khó khăn cho đơn vị sản xuất ắc quy chì và săm lốp; hay quy định các giá trị tối đa cho phép trong các Tiêu chuẩn, Quy chuẩn Việt Nam về môi trường (QCVN) nên được xem xét, đánh giá tác động cụ thể đối với điều kiện sản xuất, kinh doanh thực tế của từng nhóm ngành nói riêng; Những khó khăn liên quan đến Giấy phép môi trường theo quy đinh mới; Những quy định liên quan đến tận dụng nước thải quay trở lại sản xuất; Những khó khăn trong việc đáp ứng các quy định ngày càng khắt khe…

Các đại biểu đã trình bày nhiều vướng mắc kiến nghị, đề xuất gỡ khó trong thực thi các quy định phát luật trong công tác bảo vệ môi trường.

Theo đó tại Hội thảo, đại diện các doanh nghiệp cũng đề xuất nhiều nội dung như : Cần Hoàn thiện cơ chế, chính sách theo hướng đồng bộ và dễ thực thi (trong đó rà soát, cập nhật điều chỉnh các quy định, quy chuẩn môi trường theo hướng ổn định và có lộ trình rõ ràng; đồng thời đảm bảo tính thống nhất xuyên suốt giữa các Luật (Đầu tư, Dầu khí, Bảo vệ môi trường), giúp doanh nghiệp có thể thuận lợi trong việc tuân thủ, rút ngắn thời gian thẩm định ĐTM, tránh chồng chéo thủ tục; Có cơ chế đặc thù đối với các ngành khai khoáng, điện lực, hóa chất – nơi khó giảm phát thải nhanh;

Đối với lĩnh vực mới, cần tham khảo các nước phát triển hơn, rút kinh nghiệm từ các bài học trong quá trình áp dụng luật và tham vấn các chuyên gia, doanh nghiệp trong xây dựng hệ thống quy định để đảm bảo Luật đi vào đời sống.

Đối với lĩnh vực giảm phát thải, cần đảm bảo hài hòa giữa an ninh năng lượng và mục tiêu giảm phát thải; xây dựng thị trường Carbon để khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các dự án giảm phát thải, tạo tín chỉ, bù trừ cho các lĩnh vực khó giảm phát thải hơn…Nghiên cứu xây dựng các cơ chế tài chính xanh (Tín dụng ưu đãi cho các dự án giảm phát thải; Hỗ trợ lãi suất cho đầu tư công nghệ sạch, Quỹ phát triển môi trường ngành); Thúc đẩy thị trường carbon nội địa và liên kết quốc tế; Hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện kiểm kê và giảm phát thải KNK: Xây dựng bộ hướng dẫn thống nhất cho từng ngành; Ứng dụng phần mềm kiểm kê cho doanh nghiệp; Đào tạo kỹ thuật cho cán bộ phụ trách môi trường.

Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp – Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý, tham mưu cho Lãnh đạo Bộ Công Thương, các cơ quan có thẩm quyền đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường theo hướng đơn giản – minh bạch – khả thi, vừa đảm bảo mục tiêu quản lý môi trường.

Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp – Bộ Công Thương cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến góp ý từ Hội thảo từ đó Cục tổng hợp nội dung, tham mưu cho Lãnh đạo Bộ Công Thương, các cơ quan có thẩm quyền đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường theo hướng đơn giản – minh bạch – khả thi, vừa đảm bảo mục tiêu quản lý môi trường, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh đặc biệt là đối với các doanh nghiệp ngành Công Thương.

Phan Vi