Cần tiếp tục tập trung tháo gỡ, tạo nguồn lực để thực thi nhiệm vụ đối với hoạt động cấp xã

Toàn cảnh Phiên họp

Phát biểu thảo luận, đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2026, Đại biểu Quốc hội Đàng Thị Mỹ Hương, Đoàn Khánh Hòa bày tỏ sự đồng tình với nội dung Báo cáo của Chính phủ. Nghiên cứu Báo cáo cho thấy Chính phủ, Bộ ngành, chính quyền địa phương các cấp đã rất chủ động, quyết liệt trong việc tổ chức hệ thống hành chính theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia.

Theo đại biểu, qua Báo cáo của Chính phủ và phản ánh thực tế cho thấy, nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ cấp xã còn khó khăn. Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số lượng cán bộ, công chức cấp xã có giảm, trong khi phạm vi quản lý thì rộng hơn, khối lượng công việc nhiều hơn. Nhiều nơi còn thiếu công chức có trình độ chuyên môn trong các lĩnh vực như khoa học công nghệ, địa chính, tài chính, xây dựng. Việc này dẫn đến áp lực và hiệu quả công việc chưa cao.

Về cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin có nơi chưa đồng bộ, còn thiếu trang thiết bị, đường truyền, phần mềm quản lý. Việc này gây khó khăn trong triển khai chính quyền số, cung cấp các dịch vụ công trực tuyến và thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số.

Về cơ chế phân quyền còn bất cập, theo Báo cáo của Chính phủ, một số ngành, địa phương chưa thực sự xác định rõ việc phân cấp, phân quyền là nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng, cấp bách để đề xuất các nội dung phân cấp, phân quyền gắn với cắt giảm, đơn giản thủ tục hành chính thuộc ngành, lĩnh vực. Tỉ lệ các nhiệm vụ phân cấp, phân quyền gắn với thủ tục hành chính địa phương thực hiện còn chưa cao, hiện mới đạt khoảng 56% so với yêu cầu. Một số quy định của pháp luật vẫn còn chưa rõ ràng, chưa được hướng dẫn thấu đáo dẫn đến còn nhiều cách hiểu khác nhau, gây khó khăn trong áp dụng, cần được kịp thời hướng dẫn của các cơ quan chuyên môn cấp trên.

Về cơ chế tài chính ngân sách chưa theo kịp mô hình mới trong khi địa bàn quản lý rộng hơn. Việc phân công nhiệm vụ chi ngân sách sau sắp xếp còn nhiều vướng mắc. Một số nhiệm vụ được giao theo phân cấp, ủy quyền nhưng chưa có nguồn kinh phí đi kèm, gây khó khăn cho việc thực hiện.

Bố trí xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã có năng lực và ổn định; phân bổ nguồn lực hợp lý cho cấp xã

Từ thực tiễn nêu trên, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương kiến nghị:

Thứ nhất, cần bố trí xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã có năng lực và ổn định, nhất là cán bộ có chuyên môn về tài chính, đất đai, khoa học công nghệ, xây dựng để giải quyết công việc được kịp thời, hiệu quả hơn. Cần tiếp tục nghiên cứu các chính sách đặc thù, thu hút, đãi ngộ hợp lý, đầu tư cho việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế xã hội còn khó khăn.

Thứ hai, cần rà soát quy định bố trí, phân bổ nguồn lực hợp lý cho cấp xã, gắn với chức năng, nhiệm vụ được giao theo nguyên tắc "nhiệm vụ đến đâu thì bố trí nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ đến đó". Tránh tình trạng giao nhiệm vụ mà không đảm bảo nguồn lực để thực hiện, nhất là kinh phí thực hiện. Cần xem xét cấp phải đảm bảo để chính quyền cấp xã chủ động thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, an sinh xã hội, bảo vệ môi trường, đảm bảo quốc phòng an ninh.

Thứ ba, cần đẩy mạnh chuyển đổi số ở cấp xã, hình thành chính quyền số gần dân. Cần đầu tư hệ thống hạ tầng, cơ sở dữ liệu, phần mềm quản lý thống nhất để cấp xã có thể tiếp nhận, xử lý, giám sát công việc trên nền tảng số, giảm áp lực hành chính và tăng tính minh bạch.

Thứ tư, tiếp tục rà soát, nghiên cứu, hoàn chỉnh quy định khung thể chế thống nhất về phân cấp, phân quyền giữa chính quyền cấp tỉnh và cấp xã trong mô hình chính quyền hai cấp được rõ ràng, minh bạch. Trong đó, quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn và cơ chế kiểm soát quyền lực, tránh tình trạng phân cấp, ủy quyền hành chính không có cơ sở pháp lý rõ ràng. Đồng thời, cần bổ sung quy định minh bạch về quy định, cơ chế kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực để tránh sai phạm, lạm quyền. Việc này cần phải được phòng ngừa, phát hiện, xử lý từ sớm.

Theo đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương, việc sắp xếp, hoàn thiện tổ chức bộ máy nhà nước là quá trình tất yếu nhằm phục vụ nhân dân được tốt hơn. Đầu tư nguồn lực cho cấp xã là đầu tư cho sự vận hành bền vững của chính quyền hai cấp và niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước. Nên cần tập trung rà soát, hoàn thiện thể chế, đảm bảo nguồn lực để mô hình chính quyền hai cấp vận hành thực chất, hiệu quả, phục vụ nhân dân được tốt hơn.