Cẩn trọng với dịch bệnh bùng phát sau mưa, lũ

Trước tình hình thời tiết diễn biến phức tạp với nhiều đợt mưa lớn gây ngập lụt cục bộ, sạt lở đất tại một số địa phương từ tháng 5/2025 đến nay, và dự báo tiếp tục có các cơn bão, mưa lớn trong thời gian tới, Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế đã có công văn gửi Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, đề nghị chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh có nguy cơ xảy ra trong và sau lụt bão, mưa lũ.

Người dân cần chú ý lựa chọn và chế biến thực phẩm hợp vệ sinh, ăn chín, uống sôi, không sử dụng thịt gia súc, gia cầm đã chết do mưa lũ.

Theo Cục Phòng bệnh, mưa lũ và ngập úng là điều kiện thuận lợi cho sự sinh sôi, phát triển của các loại vi sinh vật, vi khuẩn, virus và vật trung gian truyền bệnh.

Nước lũ mang theo rác thải, chất thải sinh hoạt, xác động vật cùng nhiều tạp chất gây ô nhiễm môi trường, từ đó làm tăng nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong cộng đồng. Các bệnh thường gặp trong và sau mưa lũ bao gồm tiêu chảy cấp, bệnh đường hô hấp, đau mắt đỏ, bệnh ngoài da và đặc biệt là sốt xuất huyết.

Để chủ động phòng chống dịch bệnh, Cục Phòng bệnh đề nghị các địa phương tiếp tục thực hiện nghiêm các chỉ đạo tại Công văn số 3180/BYT-PB ngày 24/5/2025 của Bộ Y tế về tăng cường phòng, chống sốt xuất huyết, tay chân miệng, Covid-19 và các dịch bệnh mùa mưa bão; đồng thời thực hiện các nội dung của Công văn số 3461/BYT-KH-TC ngày 05/6/2025 về chủ động công tác y tế ứng phó thiên tai, mùa mưa bão năm 2025.

Các cơ sở y tế cần tập trung triển khai các biện pháp dự phòng nhằm đảm bảo an toàn cho người dân trong mùa mưa lũ, từ việc phòng chống tai nạn, bảo đảm vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, đến việc tăng cường giám sát, phát hiện sớm và xử lý kịp thời các ca bệnh. Công tác tuyên truyền cũng cần được đẩy mạnh, giúp người dân hiểu rõ và thực hiện đúng các biện pháp phòng bệnh.

Người dân cần chú ý lựa chọn và chế biến thực phẩm hợp vệ sinh, ăn chín, uống sôi, không sử dụng thịt gia súc, gia cầm đã chết do mưa lũ.

Tại các khu vực bị ngập lụt, chia cắt, chính quyền địa phương cần có phương án cung cấp lương thực, thực phẩm, nước uống an toàn. Trong điều kiện khó khăn, người dân nên sử dụng thực phẩm chế biến sẵn như lương khô, mì gói, nước uống đóng chai để đảm bảo dinh dưỡng và an toàn.

Việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng vô cùng quan trọng. Người dân cần rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với nước lũ. Đặc biệt, cần vệ sinh chân sạch sẽ và lau khô các kẽ ngón chân để phòng ngừa các bệnh ngoài da do nhiễm khuẩn.

Ngay khi nước rút, các địa phương cần nhanh chóng tổ chức vệ sinh môi trường theo nguyên tắc “nước rút đến đâu, làm sạch đến đó”. Việc thu gom, xử lý xác động vật, gia cầm cần được thực hiện đúng hướng dẫn của ngành y tế nhằm tránh lây lan mầm bệnh. Các nguồn nước bị ngập như giếng khoan, giếng khơi phải được thau rửa, lọc và khử trùng trước khi sử dụng.

Người dân cần tuân thủ hướng dẫn của cán bộ y tế trong việc sử dụng hóa chất xử lý nước ăn uống và sinh hoạt để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Ngoài ra, để phòng chống sốt xuất huyết, người dân cần tích cực diệt muỗi, loăng quăng, bọ gậy trong khu vực sinh sống, đặc biệt là sau mưa lũ khi muỗi có điều kiện sinh sản mạnh. Khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh như sốt cao, tiêu chảy, phát ban, ho, khó thở…, người dân cần đến cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nặng và lây lan dịch bệnh trong cộng đồng.

Chủ động triển khai các biện pháp phòng chống dịch bệnh là việc làm cấp thiết, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra và giảm gánh nặng cho ngành y tế trong mùa mưa bão năm nay.

Liên quan đến tình hình dịch bệnh, theo báo cáo mới nhất từ ngành Y tế khu vực phía Nam, trong 21 tuần đầu năm 2025, nhiều bệnh truyền nhiễm như sởi, sốt xuất huyết và tay chân miệng ghi nhận sự gia tăng đáng kể, tạo áp lực lớn lên hệ thống y tế địa phương.

PGS-TS.Phạm Duy Quang, Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp Viện Pasteur TP.HCM cho biết, toàn khu vực phía Nam đã ghi nhận 36.556 ca mắc sởi, trong đó có 6 trường hợp tử vong, tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024 (chênh lệch tới 33.818 ca).

Tuy nhiên, nhờ chiến dịch tiêm chủng mở rộng, tỷ lệ bao phủ vaccine phòng sởi đạt trên 97% và số ca mắc mới đã giảm 92% so với đỉnh dịch vào tuần 50/2024 (3.622 ca/tuần). Trong tuần 21/2025, khu vực ghi nhận 288 ca mắc, giảm 43,9% so với tuần trước đó.

Phân tích theo nhóm tuổi cho thấy mức giảm đáng kể ở trẻ em từ 1-5 tuổi giảm 94,6%, 6-10 tuổi giảm 93,8%, 11-15 tuổi giảm 89,5% và trẻ 6-9 tháng tuổi giảm 88,1% so với giai đoạn cao điểm.

Đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue, tính đến tuần 23 năm 2025, TP.HCM đã ghi nhận 8.595 ca mắc, tăng 131,2% so với cùng kỳ năm 2024 (3.718 ca). Riêng trong khoảng thời gian từ 1/5 đến 12/6, có 766 trường hợp nhập viện, trong đó 324 ca cư trú tại TP.HCM và 422 ca từ các tỉnh, thành khác.

Số bệnh nặng hiện là 291 ca, tăng so với cùng kỳ năm ngoái 77 trường hợp. May mắn là chưa ghi nhận trường hợp tử vong do sốt xuất huyết Dengue trong thời gian này.

Theo Sở Y tế TP.HCM, mùa cao điểm sốt xuất huyết bắt đầu từ giữa tháng 6 và kéo dài đến hết tháng 10 hàng năm. Để chủ động ứng phó, Sở Y tế đã triển khai tháng cao điểm hành động, đồng thời phát động chiến dịch hưởng ứng “Ngày ASEAN phòng, chống sốt xuất huyết Dengue” lần thứ 15 năm 2025 (15/6).

Các biện pháp trọng tâm bao gồm tăng cường loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, nâng cao nhận thức cộng đồng và phát hiện sớm dấu hiệu bệnh để điều trị kịp thời.

Bệnh tay chân miệng cũng ghi nhận 18.993 ca mắc, tăng 19% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, chưa có trường hợp tử vong nào được ghi nhận. Tuần 21/2025, số ca mắc ổn định ở mức 2.091 ca, cho thấy xu hướng bệnh đang có dấu hiệu chững lại.

Ngoài ra, một số bệnh truyền nhiễm khác cũng ghi nhận tăng nhẹ như rubella với 84 ca (tăng 66 ca so với năm 2024), bệnh não mô cầu 18 ca (tăng 13 ca) trong đó có 1 ca tử vong, và ho gà với 49 ca mắc, 1 ca tử vong, giảm nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái.

Ngành Y tế TP.HCM khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh như tiêm chủng đầy đủ, giữ vệ sinh môi trường, diệt muỗi và bọ gậy, cũng như theo dõi sát các triệu chứng bệnh để kịp thời đến cơ sở y tế khi cần thiết. Đồng thời, các cơ quan chức năng tiếp tục tăng cường giám sát, kiểm soát dịch bệnh để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

D.Ngân