Cần tư duy mới để tác phẩm chạm tới trái tim công chúng

Vị lãnh đạo cao nhất của TP Hồ Chí Minh tham dự hôm đó là ông Trần Lưu Quang - Bí thư Trung ương Đảng, vừa được chỉ định làm Bí thư Thành ủy TP Hồ Chí Minh trong Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP Hồ Chí Minh lần thứ I (nhiệm kỳ 2025-2030). Phản hồi, ông Trần Lưu Quang thừa nhận có những ý kiến tốt từ các văn nghệ sĩ nhưng thành phố chưa thể triển khai trong thời gian tới.

Phim “Mưa đỏ” của Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất đã chạm tới trái tim khán giả.

Ông Trần Lưu Quang cũng nói thẳng: "Nếu viết sách in 2.000 cuốn tặng cho anh em chúng tôi thì nói thiệt là không ăn đâu. Phải làm sao để lên sách nói trên điện thoại. Nếu không chúng ta sẽ thất bại, bởi vì xu thế thế giới là như vậy". Qua đó, ông đề nghị mọi người có tư duy, cách làm mới mẻ hơn; đồng thời đề cập đến tên một số ví dụ về sản phẩm văn hóa tiếp cận được đông đảo công chúng như chương trình “Anh trai say hi”, các phim của Trấn Thành hay phim “Mưa đỏ”, “Địa đạo”...

Các chương trình hay bộ phim mà ông Trần Lưu Quang nêu ví dụ là những sản phẩm văn hóa, nghệ thuật có sự đột phá đáng kể trong nhiều khía cạnh, đặc biệt nhất là ở bài toán tài chính, khi đưa về doanh thu và lợi nhuận cao từ việc bán vé để công diễn, công chiếu phục vụ công chúng. "Mưa đỏ" chẳng hạn, rất nhanh chóng sau khi công chiếu đã xô đổ mọi kỷ lục phòng vé phim Việt trước đó, trở thành tác phẩm đầu tiên của phim Việt chạm mốc doanh thu 700 tỷ đồng.

Làm sao để văn hóa tiếp cận được đông đảo công chúng? Thực tiễn cho thấy chúng ta đã có sản phẩm văn hóa, nghệ thuật được đông đảo công chúng bỏ tiền mua vé để được thưởng thức, chứ không phải như kiểu “in sách chỉ để tặng”. Vì thế, với những sản phẩm này, không chỉ “may không lỗ” hay “may thu đủ bù chi” mà là có lãi, thậm chí lãi lớn hơn cả kỳ vọng của chính những người làm ra nó.

Những sản phẩm văn hóa nghệ thuật này có “bàn tay” của Nhà nước không? Dĩ nhiên là có, nhưng là ở cơ chế, chính sách... chứ không hẳn chỉ là tiền. Điện ảnh Quân đội là đơn vị hành chính sự nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng, làm phim là nhiệm vụ chính trị. Theo trả lời phỏng vấn báo chí, Đại tá Kiều Thanh Thúy - Giám đốc sản xuất phim "Mưa đỏ” cho biết, “Mưa đỏ” thuộc dòng phim chiến tranh cách mạng, nếu chỉ riêng Điện ảnh Quân đội thì không thể thực hiện được mà có sự phối hợp, hỗ trợ rất lớn của các lực lượng Quân đội với quân số thường xuyên khoảng 300-500 người tham gia các nhiệm vụ về vũ khí, khí tài, trang bị, vận chuyển, hậu cần... Cùng với đó, nhân dân địa phương, dù còn nhiều khó khăn trong cuộc sống, vẫn nhiệt tình giúp đỡ, sẵn sàng nhường đất canh tác để dựng bối cảnh.

“Thực tế chúng tôi không có kinh phí quảng bá, việc “Mưa đỏ” lan tỏa hoàn toàn nhờ tình cảm của khán giả. Trong 1 tháng, hơn 8 triệu lượt người đã đến rạp, trong đó nhiều bạn trẻ xem phim nhiều lần” - Đại tá Kiều Thanh Thúy lý giải và khẳng định: “Thành công lớn nhất của “Mưa đỏ” là đã chạm tới trái tim người xem”.

Đúng vậy. Chỉ khi tác phẩm văn học, nghệ thuật chạm tới trái tim công chúng thì sẽ được công chúng nuôi dưỡng. Và, lúc đó, văn nghệ sĩ - những người sáng tạo ra tác phẩm cũng sẽ “sống khỏe” với chính sự lao động chân chính của nghề nghiệp, không cần trông chờ vào sự hỗ trợ từ Nhà nước. Sự hỗ trợ từ Nhà nước, mà cụ thể như kinh phí - tất nhiên là rất cần thiết và mang ý nghĩa lớn lao động viên tinh thần, kích thích sáng tạo, tuy nhiên điều đó lại không đồng nghĩa với việc sẽ tạo ra được tác phẩm văn học, nghệ thuật đúng nghĩa chạm được tới trái tim công chúng. Vì thế, rất cần ở sự nỗ lực và tài năng của chính từng văn nghệ sĩ.

Gặp mặt đại biểu văn nghệ sĩ toàn quốc trước thềm năm mới 2025, Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định đất nước đang đứng trước cánh cửa lịch sử để bước vào kỷ nguyên mới phát triển, giàu mạnh, vươn mình. Để đạt được mục tiêu lớn lao này, đòi hỏi sự nỗ lực bứt phá của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong đó đóng góp của nền văn học, nghệ thuật, đội ngũ văn nghệ sĩ có vai trò đặc biệt quan trọng và đang đặt ra cấp bách. Đảng, Nhà nước, Nhân dân trông chờ và tin tưởng vào sự chuyển mình, vươn lên mạnh mẽ, đóng góp tích cực của đội ngũ văn nghệ sĩ trong giai đoạn cách mạng mới.

Lương Duy Cường