Cảnh báo từ các vụ bạo lực học đường

Chỉ trong nửa tháng, tại Thanh Hóa đã xảy ra hai vụ bạo lực học đường đặc biệt nghiêm trọng khiến hai học sinh tử vong. Trưa 17/10, tại Trường THPT Đặng Thai Mai (xã Quảng Bình), hai học sinh lớp 11 và lớp 12 đánh nhau khiến em L.Q.H (SN 2008) tử vong bởi nhát dao chí mạng. Ngày 31/10, tại Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa, một nam sinh 15 tuổi học lớp 10 bị nhóm bạn lớp 11 hành hung ngay trong lớp học, sau 5 ngày cấp cứu đã không qua khỏi.

Nhiều vụ việc khác cũng khiến dư luận phẫn nộ: nhóm nữ sinh đánh bạn học ở TP Hồ Chí Minh, học sinh lớp 8 ở Lào Cai dùng dao đâm bạn rồi đẩy bạn xuống hồ nước… Tất cả đều phản ánh một thực tế đáng lo ngại đó là bạo lực học đường đang lan rộng, cả trong đời sống thực lẫn trên không gian mạng.

Điều đáng lo ngại hiện nay là một bộ phận học sinh còn thờ ơ, vô cảm, không can ngăn, không báo với giáo viên hay giám thị của trường khi xảy ra đánh nhau mà lại hò reo cổ vũ, gây rối trật tự công cộng.

Công an phường Bình Tân phối hợp với Trường THPT Bình Tân, TP Hồ Chí Minh tổ chức tuyên truyền để học sinh chung tay xây dựng môi trường học đường an toàn, phòng chống tệ nạn xã hội và bạo lực học đường.

Một phụ huynh ở TP Hồ Chí Minh băn khoăn, không hiểu tại sao con trẻ bây giờ có thể cư xử thô bạo đến vậy. Chị cho rằng, nhiều phụ huynh mải lo cơm áo gạo tiền nên ít có thời gian lắng nghe con. Bữa cơm tối - vốn là khoảng thời gian quý giá để kết nối, nay lại vội vã. Không mấy ai còn đủ kiên nhẫn để hỏi han con chuyện ở trường, điều vui, buồn không? Khi trẻ không có nơi chia sẻ, ấm ức dồn nén dễ biến thành hành vi bạo lực.

Một phụ huynh khác cho biết, ngày xưa chỉ cần bị ghi vào sổ hạnh kiểm là sợ lắm. Giờ thì học sinh xem thường kỷ luật, thậm chí... tự hào vì vi phạm. Có lẽ vì chúng ta đã bỏ qua các hình thức xử lý nghiêm trong trường học, khiến học sinh không còn sợ sai nữa.

Không thể phủ nhận rằng, trong những năm qua, các trường học đã có nhiều hoạt động tuyên truyền, lồng ghép giáo dục kỹ năng sống, tổ chức phiên tòa giả định, mời báo cáo viên, Công an đến nói chuyện với học sinh. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế vẫn chưa đủ mạnh. Chính sự dung túng ấy khiến trẻ lầm tưởng mình có quyền làm sai mà không bị xử lý. Thực tế, tâm lý “ngại va chạm”, “sợ ảnh hưởng danh tiếng trường” khiến nhiều vụ bạo lực học đường bị xử lý nội bộ, không đủ tính răn đe.

Tại Phiên tòa xét xử giả định diễn ra tại Trường Tiểu học Lê Hồng Phong, xã Kim Long, TP Hồ Chí Minh sáng 4/10 vừa qua, Luật sư Nguyễn Hoàng Trung Hiếu, Chi hội phó Chi hội Luật sư Hội Bảo vệ quyền trẻ em TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay nhiều học sinh chưa nhận thức được rằng, một số hành vi của mình đã vi phạm pháp luật. Không ít em, thậm chí cả phụ huynh, vẫn lầm tưởng rằng con còn nhỏ, chưa thành niên thì không bị xử lý. Nhưng Bộ luật Hình sự và Bộ luật Tố tụng hình sự đã quy định rất rõ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.

“Chúng tôi muốn nhắn nhủ với các em rằng: chỉ một phút nóng giận, hậu quả có thể kéo dài cả đời. Đừng để đến khi đứng trước phiên tòa mới nhận ra mình sai. Phòng ngừa từ sớm - ngay trong gia đình, trường học và xã hội là cách tốt nhất để giữ gìn tương lai cho các em”, Luật sư Trung Hiếu cho biết.

Để ngăn chặn bạo lực học đường, cần sự phối hợp đồng bộ của ba môi trường: gia đình - nhà trường và xã hội.

Ở cấp quản lý và xã hội, các cơ quan giáo dục, đoàn thể cần đẩy mạnh mô hình “phiên tòa giả định”, “tư vấn pháp lý học đường”, lập đường dây nóng tại cổng trường để học sinh và phụ huynh kịp thời báo khi phát hiện mâu thuẫn, đánh nhau. Bên cạnh đó, việc tăng cường quản lý nội dung mạng xã hội, game bạo lực và hướng dẫn trẻ sử dụng Internet an toàn cũng rất cần thiết.

Một cách làm mới được nhiều phụ huynh đồng tình ủng hộ đó là lớp học trải nghiệm "Chủ nhật xanh, trưởng thành nhanh" do Công an xã Gia Kiệm, tỉnh Đồng Nai tổ chức. Lớp học tuyển sinh thường xuyên, miễn toàn bộ học phí. Học sinh được trải nhiệm các hoạt động mà ở nhà ít khi được làm như quét dọn, nhổ cỏ... Hằng tuần, Công an xã phối hợp với ban giám hiệu các trường học trên địa bàn nắm các học sinh có biểu hiện tụ tập, chơi bời, gây mất trật tự... để mời các em tham gia lớp học này - vừa bổ ích, vừa rèn kỹ năng sống tích cực. Công an xã Gia Kiệm yêu cầu các em học sinh học tập nghiêm túc, không tụ tập gây rối, phải nghe lời cha mẹ và thầy cô giáo.

Ngày 5/11, Công an phường Hố Nai, tỉnh Đồng Nai cũng thông báo gửi các em học sinh, khi đến trường có thầy cô, về nhà có phụ huynh, ở phường có các chú Công an. Bộ ba "để mắt", "để tâm", "để ý" chỉ sợ mỗi "để... trong bụng", Công an phường kêu gọi học sinh đừng im lặng chịu đựng, nếu bị bắt nạt hãy chia sẻ với người thân hoặc báo cơ quan Công an để bạo lực học đường không có chỗ đứng. Ngày 6/11, Công an xã Đại Phước, tỉnh Đồng Nai cũng cung cấp số điện để học sinh báo khi bị bắt nạt hoặc thấy đánh nhau, gây rối.

Ngăn chặn bạo lực học đường không thể chỉ bằng khẩu hiệu hay phong trào, mà phải bằng hành động cụ thể, từ những điều nhỏ nhất. Khi trẻ không được lắng nghe, không được định hướng tốt, những mầm mống tiêu cực sẽ có cơ hội bột phát.

Nguyễn Cảnh