Cánh cửa ngoại giao từ văn học

Gắn kết những tâm hồn

Khách mời tham gia chương trình Giao lưu văn chương Việt - Hàn năm nay là 2 nhà thơ Khánh Chi và Lê Thiếu Nhơn; đến từ Hàn Quốc là nhà thơ Ra Heeduk, tác giả của một số tập thơ, như: Nhớ những ánh đèn kia, Thơ và vật chất, Nơi ấy không xa, Người theo chủ nghĩa khả năng, Một dĩa thơ, Lời ấy nhuộm màu những chiếc lá…

Đây là lần thứ tư nhà thơ Ra Heeduk đến Việt Nam và là lần thứ hai đến TPHCM. Lần gần nhất, vào tháng 6 năm nay, bà tham dự chương trình giao lưu với sinh viên trong một sự kiện văn học được tổ chức tại Đà Nẵng.

Theo chia sẻ của nhà thơ Ra Heeduk, việc tham dự chương trình Giao lưu văn chương Việt - Hàn lần thứ ba là cơ hội quý giá để được gặp gỡ các đồng nghiệp Việt Nam và đồng nghiệp thế giới nói chung, từ đó giúp những người cầm bút có thể hiểu nhau hơn.

“Tôi cảm nhận được một điều rất rõ, đó là vị thế, chỗ đứng của nhà thơ bất kể quốc gia nào cũng đang dần dần bị thu hẹp lại. Tuy nhiên, qua những buổi giao lưu như thế này, những nhà thơ như chúng tôi đã tìm thấy tiếng nói chung, tạo nên được mối liên kết tình bạn vượt biên giới, vượt qua ngôn ngữ”, nhà thơ Ra Heeduk bày tỏ.

Từ phải qua: các nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, Khánh Chi, Ra Heeduk và dịch giả Hiền Nguyễn tại chương trình Giao lưu văn chương Việt - Hàn năm 2025

Trước đó, Hội Nhà văn TPHCM cũng tổ chức chương trình giao lưu giữa các tác giả của TPHCM với nhà văn Đông Tây - một tác giả đương đại nổi bật của văn học Trung Quốc. Trong chương trình, chia sẻ về sự kết nối thông qua văn chương, nhà văn Đông Tây cho rằng, mỗi nhà văn nên viết câu chuyện tại những nơi mà mình sinh sống, mang đậm nét bản địa. Giống như ông và các nhà văn khác ở Quảng Tây (Trung Quốc), thường viết về vùng đất này.

“Tỉnh Quảng Tây cũng có những phong tục tập quán khá tương đồng với Việt Nam nên những câu chuyện mà chúng tôi viết dễ nhận được đồng cảm của bạn đọc Việt Nam”, nhà văn Đông Tây chia sẻ.

Chìa khóa mang tên dịch thuật

Trong câu chuyện liên quan đến giao lưu và quảng bá tác phẩm ra bên ngoài, một trong những vấn đề mang tính then chốt chính là dịch thuật. Theo dịch giả Hiền Nguyễn, Chủ tịch Hội đồng Văn học dịch - Hội Nhà văn TPHCM, dịch thuật cũng là quá trình sáng tác, làm sao để chạm đến trái tim của người tiếp nhận, để họ hiểu và đồng cảm với tác phẩm. Làm tốt công việc dịch thuật không đơn thuần là chuyển ngữ một tác phẩm, mà còn là chiếc cầu để nối kết các nền văn hóa, thậm chí xa hơn là nối kết tâm hồn giữa những độc giả.

“Cho nên, ở một khía cạnh nào đó, cũng có thể nói rằng văn học là cánh cửa ngoại giao, giúp các dân tộc xích lại gần nhau”, dịch giả Hiền Nguyễn cho biết.

Lâu nay, việc giao lưu thi ca giữa Việt Nam và Hàn Quốc đang dừng ở mức xã giao, chủ yếu là những tuyển tập in chung, mỗi người tham gia một đến hai bài. Theo nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, Trưởng Ban Nhà văn trẻ - Hội Nhà văn TPHCM, việc này mới chỉ cho nhau cái bắt tay, còn để hiểu được nhau trong một tuyển tập in chung như vậy thì chưa thể. Từ đó, anh cho rằng, thay vì manh mún, nhỏ lẻ, chúng ta nên chọn một tác giả tiêu biểu rồi dịch thành tuyển tập, giúp công chúng hiểu rõ hơn phong cách, tâm tư, tiếng nói, tâm hồn của người đó.

Cũng theo nhà thơ Lê Thiếu Nhơn, để dịch từ tiếng Việt sang tiếng Hàn hiện nay còn hơi khó, nên Hàn Quốc có thể làm trước. Mỗi năm giới thiệu một số tác giả, mỗi người một tập để độc giả Việt Nam hiểu được người Hàn Quốc đang suy nghĩ như thế nào.

“Tôi tin rằng, độc giả Việt Nam dễ dàng tiếp nhận một Hàn Quốc đương đại. Bởi vì Việt Nam và Hàn Quốc có nhiều điểm tương đồng văn hóa, nhất là sự băn khoăn của các nhà thơ về phẩm giá con người trong kỷ nguyên này”, nhà thơ Lê Thiếu Nhơn chia sẻ.

HỒ SƠN