Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành: Nguy cơ chậm tiến độ vì bàn giao mặt bằng

Ì ạch bàn giao mặt bằng

Dự án mở rộng cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành được Bộ Xây dựng xác định cần sử dụng khoảng 11,99 ha đất để triển khai. Trong đó, phía TP Hồ Chí Minh cần sử dụng 7,85ha và phía tỉnh Đồng Nai cần 4,14 ha. Tuy nhiên, đến nay đã hơn 3 tháng kể từ ngày khởi công, các địa phương vẫn chưa thể hoàn tất công tác giải phóng mặt bằng theo kế hoạch.

Trong đó, phía TP Hồ Chí Minh hầu như vẫn chưa chốt phương án đền bù, cũng như chưa có kế hoạch và thời gian cụ thể để bàn giao hết mặt bằng sạch cho nhà thầu thi công. Cụ thể, ngay sau lễ khởi công ngày 19/8, tại công trường thi công mở rộng cầu Long Thành hiện hữu từ 4 lên 8 làn xe, nhà thầu đã huy động gần hàng trăm nhân sự cùng máy móc thiết bị để tổ chức thi công.

Trên công trường, hoạt động xây dựng chủ yếu tập trung tại khu vực cầu Long Thành, trong khi nhiều đoạn từ Km4+00 đến Km25+920 thi công rời rạc, cầm chừng do không có mặt bằng thi công đồng bộ.

Thế nhưng, phía địa bàn TP Hồ Chí Minh chỉ mới bàn giao mặt bằng trong ranh đã giải phóng ở giai đoạn 1, có chiều rộng khoảng 5 - 6m. Với khối lượng mặt bằng được giao hẹp như vậy, nhà thầu chỉ có thể thi công một phần cọc khoan nhồi các trụ cầu cạn, không đảm bảo điều kiện thi công hoàn thiện kết cấu móng trụ cầu. Trong khi đó, để thi công ranh giai đoạn 2, cần chiều rộng hành lang từ 10-15m.

Ngoài ra, phần diện tích đất cần giải tỏa để thi công đoạn cầu dẫn khi mở rộng cầu Long Thành (thuộc địa phận phường Long Trường, phường Long Phước) khoảng 7,85 ha, phía TP Hồ Chí Minh vẫn còn dậm chân tại chỗ, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư mới dừng ở bước bàn giao mốc, chưa triển khai thực địa. Việc di dời hạ tầng kỹ thuật vẫn đang trong quá trình thống nhất phương án, chưa có kế hoạch thời gian cụ thể để bàn giao cho nhà thầu.

Theo những người dân sinh sống dưới chân cầu Long Thành, tiến độ chậm của dự án đang khiến họ rơi vào tình trạng “đi không được, ở không xong”. Bà Nguyễn Thị Hai, một hộ thuộc diện giải tỏa đang sinh sống tại phường Long Phước cho biết, đến nay gia đình bà vẫn chưa nhận được bất kỳ thông báo chính thức nào từ chính quyền phường Long Phước, TP Hồ Chí Minh về mức giá đền bù hay thời điểm di dời.

Trong cuộc họp gần nhất, chính quyền địa phương thông tin phải đến tháng 3/2026 mới có thể hoàn tất bồi thường, giải phóng mặt bằng. Điều này khiến cuộc sống các hộ dân tại đây đang bị đảo lộn, trong khi nhà cửa xuống cấp cũng không dám sửa, buôn bán bị ảnh hưởng, nơi ở mới vẫn còn chưa rõ ràng ở đâu.

Theo một chuyên gia về hạ tầng giao thông, việc chậm trễ trong giải phóng mặt bằng tại TP Hồ Chí Minh đang tạo ra “nút thắt” ảnh hưởng trực tiếp đến toàn bộ dự án mở rộng cao tốc. Các gói thầu chỉ có thể triển khai đồng bộ khi mặt bằng sạch được bàn giao đúng thời hạn, vì vậy bất kỳ sự chậm trễ nào cũng kéo theo nguy cơ đội vốn, gián đoạn thi công và làm lùi mốc hoàn thành chung. Nếu khâu này không được đẩy nhanh, áp lực lên tiến độ toàn dự án sẽ ngày càng lớn, thậm chí ảnh hưởng khả năng kết nối vùng theo kế hoạch.

Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện có hai dự án đang được triển khai song song. Thứ nhất là dự án xây dựng tuyến đường nối từ nút giao An Phú đến Vành đai 2 do Ban Giao thông Thành phố làm chủ đầu tư, mở rộng từ 4 lên 8 làn xe trong phạm vi mặt bằng đã giải phóng; dự kiến khởi công trước ngày 5/11/2025 theo chỉ đạo của UBND TP Hồ Chí Minh.

Thứ hai là dự án mở rộng chính tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam thực hiện, với quy mô 8 - 10 làn xe và bao gồm công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân địa phương. Hiện nay, Ban Bồi thường giải phóng mặt bằng địa bàn thành phố cũng đang triển khai theo tiến độ để bảo đảm yêu cầu của dự án.

Đồng Nai khả quan trong giải phóng mặt bằng

Đối lập với tình trạng giải phóng mặt bằng ì ạch tại TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai lại cho thấy những bước tiến khả quan hơn trong công tác giải phóng mặt bằng. Để phục vụ thi công, tỉnh Đồng Nai phải thực hiện thu hồi hơn 4ha với 394 thửa đất trên địa bàn các xã Nhơn Trạch, Long Thành và An Phước.

Cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành là tuyến giao thông huyết mạch kết nối trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước với vùng Đông Nam Bộ và sân bay Long Thành.

Theo Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Đồng Nai, dự án này có 13km đi qua địa bàn tỉnh Đồng Nai, hiện địa phương đã hoàn thành công tác đo đạc lập bản đồ địa chính thu hồi đất và bàn giao bản đồ thu hồi đất, hồ sơ kỹ thuật thửa đất và cung cấp thông tin địa chính thửa đất thu hồi thuộc dự án cho các đơn vị để thực hiện nhiệm vụ.

Đồng thời, đơn vị đã thực hiện việc kiểm đếm, lập hồ sơ bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho 140 thửa đất với diện tích gần 1,6ha; đạt hơn 35% số thửa đất trong phạm vi dự án; bên cạnh đó cũng đã triển khai thực hiện công tác định giá đất cụ thể, đã làm việc với đơn vị tư vấn, cung cấp hồ sơ và triển khai thực hiện.

Liên quan đến giải quyết tái định cư cho các hộ dân, đại diện Trung tâm Phát triển quỹ đất chi nhánh Long Thành cho biết, toàn xã có 27 hộ dân có nhà ở đã được kiểm đếm, đơn vị cũng đã chuyển danh sách các hộ dân có nhà trên đất đến UBND xã Long Thành để lập hồ sơ xét giải quyết bố trí tái định cư theo quy định. Địa phương này cũng đã có thông báo, dự kiến sẽ hoàn thành và bàn giao toàn bộ mặt bằng dự án cho chủ đầu tư trong tháng 12/2025.

Đại diện nhà thầu xây dựng cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành cho biết, trước tình trạng vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng như hiện nay, nhà thầu đang phải gánh chịu các chi phí đội lên do nhân sự, thiết bị huy động về phải dừng để chờ bàn giao mặt bằng trong thời gian dài. Hơn nữa, nguy cơ dự án sẽ khó thể hoàn thành đúng tiến độ theo chỉ đạo của Chính phủ và Hợp đồng đã ký giữa Chủ đầu tư với Nhà thầu.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án cao tốc TP Hồ Chí Minh - Long Thành không chỉ là công trình giao thông mà còn là mắt xích chiến lược quan trọng, đảm bảo kết nối giao thông đồng bộ sau khi Sân bay Long Thành đi vào hoạt động. Do đó, chính quyền các địa phương, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh cần phải tăng cường sự quan tâm và chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu các xã, phường có dự án đi qua tập trung đẩy nhanh thủ tục giải phóng mặt bằng, sớm bàn giao mặt bằng sạch cho Nhà thầu thi công trong năm 2025, đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án trong 12/2026 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính Phủ.

Bài và ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức và Dân tộc