Chậm lại một giây giữa dòng chảy thông tin sôi động

Những ngày tháng 9/2025, thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch trong vùng 1.600 - 1.700 điểm cùng nhiều phiên biến động mạnh. Đặc biệt ở giai đoạn nửa cuối tháng 9, cận kề thời điểm tổ chức xếp hạng thị trường FTSE Russell công bố báo cáo phân loại thị trường, có những phiên nhà đầu tư bối rối khi chỉ số điều chỉnh sâu mà không rõ lý do. Nương theo đó, những tin đồn âm ỉ lan truyền trong nhiều hội nhóm, bao gồm cả khả năng thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục nằm trong danh sách chờ.

Thông tin về nỗ lực cải cách, thay đổi khung pháp lý hay chuyến công tác Đoàn công tác của Bộ Tài chính với Sở Giao dịch Chứng khoán London và FTSE Russell ngay giữa tháng 9 được cập nhật nhanh chóng trên các phương tiện thông tin đại chúng. Tuy nhiên, kết quả đánh giá không đơn thuần dựa vào nỗ lực, mà còn phụ thuộc vào quan điểm của FTSE cùng các nhà đầu tư quốc tế. Và giới đầu tư mong muốn biết nhiều hơn, cả những điều không nằm trong khả năng kiểm soát hay vẫn đang trong vòng bầu chọn nội bộ. Chính khoảng trống ấy, giữa kỳ vọng và thực tế dòng chảy thông tin chính thống, lại là mảnh đất để tin đồn mọc rễ, lan nhanh hơn. Nhất là khi người ta đang muốn tin hay tìm lý do cho những diễn biến trên thị trường.

Tại buổi Đối thoại chứng khoán thường niên với chủ đề “Tiền mới, hàng mới và Cơ hội trên thị trường mới nổi" do Câu lạc bộ Nhà báo Chứng khoán tổ chức tổ chức tuần này, bên cạnh câu chuyện về những cơ hội từ dòng vốn mới, nguồn “hàng hóa” mới từ khởi đầu đánh dấu bởi bước chuyển nâng hạng, còn một câu hỏi quan trọng không kém. Đó là lời khuyên nào cho nhà đầu tư để chuẩn bị cho kỷ nguyên mới này.

Điều ông Nguyễn Đức Thông, Tổng giám đốc SSI, đặc biệt nhấn mạnh cũng chính là sự thận trọng khi tiếp nhận được một số thông tin trên mạng. Theo ông Thông, nhà đầu tư Việt Nam tiếp nhận thông tin rất tốt, nhưng cần cẩn thận một chút trong việc phát hiện đâu là “fake news” hay “real news”. Đồng tình với lời khuyên này, ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho rằng nhà đầu tư tiếp cận thông tin rất nhanh nhưng cũng cần phải có tĩnh lặng để xử lý.

“Rất trùng hợp khi mới đây, trong lễ phát động “Toàn dân phòng chống lừa đảo”, anh Hiếu PC - một chuyên gia an ninh mạng rất quen thuộc cũng chia sẻ rằng, người Việt Nam tiếp cận thông tin rất nhanh, ra quyết định rất nhanh. Nhưng giá mà chúng ta dừng lại một giây, nghiên cứu kỹ hơn, ra quyết định chậm lại một chút, số vụ bị lừa đảo trên không gian mạng sẽ ít đi”, ông Hải cũng nhấn mạnh.

Ngày hôm nay (25/10), ngay tại Hà Nội, gần 70 quốc gia vừa đặt bút ký vào Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng, một văn kiện được Liên hợp quốc thúc đẩy nhằm tạo hành lang pháp lý cho hợp tác quốc tế trong bảo vệ không gian mạng. Chủ tịch nước Lương Cường gọi đây là “sự kiện mang ý nghĩa lịch sử, khởi đầu cho kỷ nguyên hợp tác toàn cầu về không gian mạng”.

Nhìn từ thị trường chứng khoán, ý nghĩa của Công ước Hà Nội không hề xa xôi. Bởi ranh giới giữa “thông tin thật” và “thông tin giả”, giữa tín hiệu đầu tư và dẫn dắt, thao túng tâm lý đang ngày càng mong manh. Một quyết định đầu tư có thể bị tác động chỉ bởi một tin đồn trên mạng, một bài đăng chưa được kiểm chứng hoặc đơn giản nghe “ai đó đồn rằng”. Trong khi, những cú click chuột có thể đủ sức khiến tin đồn làm chao đảo chỉ số.

Cũng như các quốc gia cần hợp tác để chống tội phạm mạng, các thành viên thị trường cần chung tay kiến tạo một môi trường thông tin minh bạch hơn. Khi thông tin dữ liệu được xác thực, dòng vốn mới có thể vận hành ổn định. Khi niềm tin được củng cố, thị trường mới thật sự trưởng thành. Cùng đó, theo ông Bùi Hoàng Hải, các phương tiện thông tin đại chúng cần tuyên truyền phổ biến kiến thức nhiều hơn nữa, mạnh hơn nữa tới các nhà đầu tư, cũng như lan tỏa thông tin chính thống để giúp các nhà đầu tư ra những quyết định đúng đắn trên thị trường, giúp thị trường hoạt động một cách ổn định, lành mạnh và minh bạch.

Tùng Linh