Châu Âu dựng 'tường chống UAV': Lá chắn thép hay ảo vọng?

Sáng kiến “tường UAV” được kỳ vọng tạo bước ngoặt phòng thủ, song chi phí khổng lồ, thách thức công nghệ và sự phụ thuộc vào Ukraine khiến dự án này vẫn gây tranh cãi (trong ảnh: Các thiết bị tham gia cuộc tập trận ở Nowa Deba, Ba Lan ngày 18/9/2025). Ảnh: PAP/TTXVN

Theo truyền thông Ukraine (UNIAN, Defense Express), trong bối cảnh an ninh châu Âu đang đối mặt với những thách thức chưa từng có, một khái niệm đột phá nhưng cũng đầy tranh cãi đang được các nhà lãnh đạo EU thúc đẩy mạnh mẽ: "bức tường chống thiết bị bay không người lái (UAV)". Sau sự kiện UAV xâm nhập không phận Ba Lan, ý tưởng ban đầu của Litva về một lá chắn phòng thủ chuyên dụng đã trở thành tâm điểm của các cuộc thảo luận. Tuy nhiên, liệu bức tường này có phải là giải pháp tất yếu để bảo vệ châu Âu, hay chỉ là một ý tưởng hão huyền, một "pháo đài trên giấy" trước sự đổi mới không ngừng của chiến tranh hiện đại?

Trong suốt một thập kỷ qua, châu Âu dường như đã lơ là trước một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng đầy nguy hiểm: chiến tranh UAV. Trong khi lập trường của các nhà hoạch định chính sách vẫn hướng vào xe tăng, tên lửa và máy bay chiến đấu truyền thống, các loại UAV nhỏ, rẻ tiền và khó theo dõi đã trở thành vũ khí ưa thích của nhiều đối tượng bên.

Sự trỗi dậy của UAV đã làm thay đổi hoàn toàn cục diện chiến trường, từ việc phát hiện mục tiêu pháo binh, thả chất nổ, lựu đạn vào chiến hào cho đến vô hiệu hóa xe tăng bằng cách tấn công các điểm yếu. Tình hình tại Ukraine là một ví dụ rõ ràng nhất cho thấy hiệu quả và sự tàn phá của loại vũ khí này.

Ý tưởng về một "bức tường UAV" không phải là một cấu trúc bê tông và dây thép gai như nhiều người lầm tưởng, mà là một mạng lưới kỹ thuật số và động, kết hợp các cảm biến, thiết bị gây nhiễu và vũ khí chống UAV. Mục tiêu của nó là lấp đầy lỗ hổng lớn trong kiến trúc an ninh của châu Âu: sự thiếu vắng các hệ thống phòng thủ chuyên dụng chống lại UAV.

Theo phát ngôn viên Ủy ban châu Âu Thomas Rainier, dự án này không chỉ nhằm bảo vệ các quốc gia thành viên mà còn bao gồm cả Ukraine. Dự án có thể được thực hiện thông qua công cụ cho vay SAFE (Hành động An ninh cho châu Âu) mà Ukraine cũng có quyền tiếp cận.

Việc xây dựng bức tường này cũng được coi là một bước đi cụ thể hướng tới quyền tự chủ chiến lược mà nhiều nhà lãnh đạo EU mong muốn. Nó sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ rằng châu Âu sẽ không dung thứ cho việc UAV nước ngoài dần dần được xuất hiện "bình thường hóa" trên bầu trời của mình.

Tuy nhiên, dự án trên sẽ rất tốn kém và phức tạp. Việc hài hòa các khuôn khổ pháp lý, tích hợp cấu trúc chỉ huy xuyên biên giới và đảm bảo khả năng tương tác của phần cứng là những thách thức lớn. Dẫu vậy, chi phí này vẫn được xem là nhỏ so với hàng tỷ euro thiệt hại tiềm tàng nếu một cuộc tấn công bằng UAV thành công vào một cơ sở hạ tầng quan trọng.

"Bức tường" sẽ vô hiệu nếu không có Ukraine?

Mặc dù ý tưởng về bức tường UAV được đánh giá cao, nhưng nhiều chuyên gia vẫn hoài nghi về tính hiệu quả của nó nếu không có sự tham gia sâu rộng của Ukraine.

Theo chuyên gia hàng không người Ukraine Anatoliy Khrapchinsky, "bức tường UAV" sẽ vô hiệu nếu nó chỉ được xây dựng dọc theo biên giới phía Đông của châu Âu mà không đi qua biên giới sông Dnipro của Ukraine. Ông Khrapchinsky nhấn mạnh rằng phương pháp phòng thủ cũ không còn hiệu quả, và châu Âu cần xây dựng những hệ thống tốt hơn, có thể tự động hóa.

Một quan điểm khác từ Defense Express cho rằng "bức tường UAV" hiện chỉ là một khái niệm trừu tượng. Để biến ý tưởng này thành khả năng thực sự, châu Âu cần kinh nghiệm chiến trường thực tế của Ukraine. Các hệ thống hiện tại của NATO ở châu Âu, như việc bắn hạ 4 UAV trong số 20 chiếc với chi phí gấp 245 lần, cho thấy sự thiếu hiệu quả rõ rệt.

Defense Express nhấn mạnh, việc hợp tác liên tục với các nhà phát triển và quân đội Ukraine để phân tích các mối đe dọa và biện pháp đối phó là điều cần thiết. Nếu không, bất kỳ hệ thống nào mà EU thiết kế hiện nay có thể sẽ trở nên lỗi thời vào thời điểm nó được triển khai, do tốc độ thay đổi công nghệ chóng mặt trong chiến tranh UAV.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc