Xung đột Ukraine và thực tế nghiệt ngã đang dần hiện rõ tại châu Âu

Thực tế cho thấy châu Âu khó trông cậy Mỹ, buộc phải gánh vác chi phí và tìm giải pháp mới. Tài sản Nga bị phong tỏa nổi lên như một cứu cánh đầy tranh cãi (trong ảnh từ trái sang: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc gặp ở Mỹ ngày 18/8/2025). Ảnh: AA/TTXVN

Timothy Ash, chiến lược gia cấp cao tại BlueBay Asset Management ở London, nhận định với trang tin tức về các thị trường mới nổi Bne IntelliNews mới đây rằng, khi cuộc chiến tại Ukraine bước sang giai đoạn cam go và kéo dài, một thực tế nghiệt ngã đang dần hiện rõ tại châu Âu. Các nhà hoạch định chính sách tại đây đang phải đối mặt với một sự thay đổi lớn trong nhận thức: họ có thể sẽ phải tự mình gánh vác trách nhiệm và chi phí cho một cuộc xung đột mà viễn cảnh hòa bình ngày càng trở nên xa vời.

Sau các cuộc gặp với những quan chức an ninh Ukraine và NATO, ông Ash cho biết: "Tôi không thể nhớ nổi có giai đoạn nào trong hơn 3,5 năm qua mà chúng ta lại có vẻ xa rời hòa bình hơn thế". Theo ông, người dân Ukraine đang chịu đựng một cuộc xung đột kéo dài, nhưng vẫn không hề nao núng. Đối với họ, đây không chỉ là một cuộc chiến đơn thuần, mà là một "cuộc chiến sinh tồn có tổng bằng không". Lòng quyết tâm này được minh chứng bằng một cuộc khảo sát của Viện Xã hội học Quốc tế Kiev (KIIS), cho thấy 62% người Ukraine sẵn sàng chịu đựng một cuộc chiến kéo dài, trong khi chỉ có 14% ủng hộ đàm phán theo các điều kiện của Nga.

Nhưng có một vấn đề khác mà ít người chú ý, đó là gánh nặng tài chính khổng lồ để duy trì khả năng phòng thủ của Ukraine đang dần đổ dồn lên vai EU. Ông Ash ước tính chi phí này lên tới 100 tỷ USD mỗi năm, thậm chí con số thực tế có thể cần tới 150 tỷ USD mỗi năm. Với việc Mỹ không còn ký các tấm séc hỗ trợ lớn, "thực tế phũ phàng là nguồn tài chính duy nhất đủ cho Ukraine hiện nay là các tài sản CBR (Ngân hàng Trung ương Nga) bị đóng băng", ông Ash nói, lưu ý rằng những tài sản bị đóng băng của Nga có thể trở thành chìa khóa để duy trì cuộc chiến của Ukraine.

Trong bối cảnh đó, sự thay đổi về mặt chính trị đã bắt đầu xuất hiện. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã tán thành kế hoạch cho vay bồi thường dựa trên các tài sản bị đóng băng này. Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng được cho là ủng hộ "việc sử dụng sáng tạo các tài sản CBR bị đóng băng". Ông Ash nhận định rằng: "Vấn đề cho đến nay là toàn bộ cuộc tranh luận này bị chi phối bởi những phức tạp về mặt pháp lý, chứ không phải kinh tế. Tuy nhiên, giờ đây, khi kinh tế đang trở thành yếu tố chi phối, pháp lý phải tuân theo, mở đường cho một giải pháp tài chính táo bạo và cần thiết".

Ngoài khía cạnh tài chính, cuộc chiến còn đang phát triển theo hướng công nghệ. Mặc dù tiền tuyến đang sa lầy vào sự tiêu hao nhưng "chiến sự cuối cùng có lẽ sẽ được quyết định bởi bên nào đổi mới tốt hơn trong cuộc chiến thiết bị bay không người lái và công nghệ". Hiện tại, Nga đang có lợi thế trong việc mở rộng quy mô sản xuất, đặt ra một thách thức lớn cho Ukraine và các đồng minh phương Tây.

Để khắc phục nhược điểm này, Ukraine cần sự hỗ trợ của phương Tây để tăng cường sản xuất công nghiệp. Chuyên gia Ash đề xuất Thổ Nhĩ Kỳ là một địa điểm tiềm năng để "cung cấp quy mô sản xuất nhanh chóng cho Ukraine".

Tóm lại, những nhận định của chuyên gia Ash đã vẽ nên một bức tranh về tình hình hiện tại: cuộc chiến tại Ukraine sẽ kéo dài, châu Âu phải gánh vác trách nhiệm tài chính, và giải pháp nằm ở việc sử dụng các tài sản bị phong tỏa của Nga để tài trợ cho nỗ lực duy trì cuộc chiến của Ukraine.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc