Chế biến nông, lâm sản: Dư địa cần khai thác hiệu quả

TP. Huế có dư địa để phát triển vùng nguyên liệu cho ngành gỗ xuất khẩu

Nhiều dư địa để phát triển

Huế là thành phố di sản, văn hóa, du lịch, nhưng cũng có nhiều tiềm năng, lợi thế về đất đai, núi đồi, sông hồ phong phú. Con số thống kê gần đây cho thấy, TP. Huế có gần 70.000ha đất sản xuất nông nghiệp, 335.000ha rừng, gần 120km bờ biển và hệ sinh thái đầm phá Tam Giang - Cầu Hai rộng hơn 22.000ha… Đây là lợi thế lớn để TP. Huế thu hút đầu tư xây dựng các vùng nguyên liệu quy mô, ổn định, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành nghề chế biến nông - lâm nghiệp hiện đại.

Thời gian qua, TP. Huế đã ban hành nhiều cơ chế chính sách thúc đẩy ngành nông nghiệp phát triển theo hướng bền vững, trong đó nhấn mạnh việc áp dụng khoa học kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, công nghệ cao, như Chương trình số 165/CTr-UBND, ngày 28/4/2023 của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP. Huế) về việc ứng dụng khoa học và công nghệ (KH&CN) vào sản xuất nông nghiệp công nghệ cao giai đoạn 2023 - 2030.

Đến thời điểm này, TP. Huế là một trong những địa phương phát triển nhiều sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, như thanh trà Huế; rau má Quảng Thọ, chăn nuôi lợn, gà và nuôi trồng thủy sản ở vùng cát ven phá Tam Giang - Cầu Hai…

Đơn cử, như Tập đoàn Quế Lâm hiện đang dẫn đầu trong lĩnh vực sản xuất phân bón hữu cơ và sản phẩm nông sản hữu cơ tại TP. Huế. Tập đoàn Quế Lâm đã đầu tư 1 nhà máy sản xuất phân bón hữu cơ (phường Tứ Hạ), 1 tổ hợp chăn nuôi an toàn sinh học 4F (phường Phong Điền); cùng 3 công ty trực thuộc Tập đoàn phối hợp với các HTX nông nghiệp ở địa phương sản xuất, tiêu thụ sản phẩm hữu cơ, an toàn sinh học. Những mô hình này đang nhân rộng ở các phường, xã, thu hút hàng trăm hộ nông dân tham gia.

Hay mô hình nuôi tôm công nghệ cao của Công ty C.P Việt Nam chi nhánh Huế đã mở rộng diện tích hơn 110ha ở khu vực cửa ngõ phía bắc thành phố; cùng với nhà máy chế biến tôm với công suất hơn 9.000 tấn sản phẩm/năm, tạo việc làm ổn định cho khoảng 1.200 lao động.

Cùng với các tập đoàn, công ty lớn, các HTX nông - lâm nghiệp đã tham gia tích cực vào mô hình sản xuất hiệu quả, như HTX Lâm nghiệp Hòa Lộc (xã Hưng Lộc) chuyên trồng cây rừng gỗ lớn với diện tích hơn 800ha, trong đó 500ha được cấp chứng chỉ quốc tế FSC. HTX Nông nghiệp Quảng Thọ (xã Đan Điền) hiện đã phát triển nhiều mô hình kinh tế ứng dụng công nghệ cao, liên kết theo chuỗi giá trị từ xây dựng vùng nguyên liệu gắn với đảm bảo an toàn thực phẩm từ trà rau má, bột “matcha rau má”… Sau khi hoạch toán, thu nhập mang lại từ những mô hình sản xuất này đạt 250 - 350 triệu đồng/ha/năm, cao hơn nhiều so với trồng lúa và một số cây trồng khác.

Mở hướng phát triển xứng tầm

Dù có lợi thế lớn về tài nguyên và sản phẩm nông, lâm nghiệp đặc trưng nhưng ngành chế biến nông, lâm sản tại TP. Huế vẫn chưa phát triển tương xứng. Theo các chuyên gia, phần lớn sản phẩm vẫn tiêu thụ ở dạng thô hoặc sơ chế, giá trị gia tăng thấp, quy mô chế biến nhỏ lẻ, thiếu liên kết giữa vùng nguyên liệu và nhà máy chế biến.

Thực tế, nhiều mô hình sản xuất tại Huế đã chứng minh hiệu quả kinh tế rõ rệt, như nuôi tôm công nghệ cao ở Phong Điền; xây dựng chuỗi sản xuất nông nghiệp hữu cơ của Tập đoàn Quế Lâm; hay phát triển rừng gỗ lớn tại HTX Lâm nghiệp Hòa Lộc với chứng nhận quốc tế FSC... Những mô hình này nếu được liên kết với công nghiệp chế biến quy mô lớn sẽ tạo ra chuỗi giá trị bền vững và tăng sức bật kinh tế cho địa phương.

Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) cũng đã tạo nền tảng quan trọng cho phát triển chế biến. Đến nay, TP. Huế có 107 sản phẩm trong chương trình mỗi xã mỗi sản phẩm (OCOP) được công nhận, trong đó có 1 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia là Bún bò Huế gia vị hoàn chỉnh, 3 sản phẩm tiềm năng 5 sao và gần 20 sản phẩm 4 sao. Những sản phẩm này không chỉ khẳng định thương hiệu địa phương mà còn là đầu vào quan trọng cho ngành chế biến sâu hướng đến xuất khẩu.

Để khai thác hết tiềm năng, TP. Huế cần tiếp tục quy hoạch, phát triển các vùng nguyên liệu tập trung, gắn liền với nhu cầu chế biến và thị trường đầu ra. Mô hình liên kết “4 nhà”: Nhà nước - Doanh nghiệp - Nhà khoa học - Nhà nông cần được áp dụng một cách thực chất nhằm đảm bảo chất lượng nguyên liệu ổn định, truy xuất được nguồn gốc, phù hợp với các tiêu chuẩn trong, ngoài nước. Song song, cần quan tâm phát triển hạ tầng chế biến tại các khu công nghiệp hiện có để thu hút các nhà đầu tư xây dựng các chuỗi liên kết trong sản xuất, tạo tiền đề thúc đẩy phát triển chế biến sâu, chế biến tinh...

Bài, ảnh: Minh Văn