Chỉ đạo mới của Bộ GD&ĐT về sáp nhập trường học, tinh giản biên chế

Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, đến nay nhiều tỉnh thành đã hoàn thiện phương án sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục. Ảnh: Thu Hiền

Trong bối cảnh cả nước đang thực hiện đổi mới tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và triển khai Nghị quyết Trung ương về sắp xếp hệ thống các cơ quan, đơn vị, việc sắp xếp lại mạng lưới trường học là một nhiệm vụ quan trọng.

Bộ GD&ĐT đang đẩy mạnh công tác này với tinh thần quyết liệt nhưng cũng hết sức thận trọng, bài bản. Mục tiêu lớn nhất không chỉ là giảm số lượng đầu mối quản lý, mà là tạo ra một hệ thống giáo dục hoạt động hiệu quả hơn, tập trung nguồn lực tốt hơn cho chuyên môn, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.

Theo báo cáo từ Bộ GD&ĐT, đến nay nhiều địa phương đã xây dựng và hoàn thiện phương án sắp xếp. Kết quả bước đầu cho thấy việc sáp nhập đã góp phần tinh giản đáng kể bộ máy hành chính, như các vị trí hiệu trưởng, kế toán, thủ quỹ... ở nhiều nơi. Điều này giúp giảm chi phí quản lý, dồn nguồn lực cho hoạt động dạy và học.

Thực tế tại một số tỉnh, việc sáp nhập đã giải quyết được tình trạng trường lớp "manh mún", phân tán, có nơi giảm đến gần 50% số cơ sở, tạo điều kiện để tập trung đầu tư cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên.

Ở bậc mầm non và phổ thông, đa số địa phương chọn cách giữ nguyên hiện trạng trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sau năm học 2025-2026, hoặc giảm nhẹ từ 1-10% số trường.

Tuy nhiên, giáo dục thường xuyên lại có mức độ sáp nhập mạnh mẽ hơn, với nhiều nơi giảm trên 30%. Sự khác biệt này phản ánh việc sắp xếp phải dựa trên đặc thù từng cấp học và điều kiện thực tế của từng vùng.

Một điểm tích cực là công tác bố trí lại nhân sự sau sáp nhập cũng được quan tâm. Nhiều hiệu trưởng cũ đã được bố trí vào vị trí phó hiệu trưởng hoặc trở lại đứng lớp, một số giáo viên đủ điều kiện được xem xét cho nghỉ hưu trước hạn.

Tuy vậy, quá trình này không phải không có những bất cập. Vẫn còn tình trạng một số trường sau sáp nhập có bộ máy quản lý chưa được tinh gọn ngay, thậm chí có nơi ghi nhận trường hợp lên tới 9 phó hiệu trưởng, vượt xa quy định. Điều này cho thấy công tác ổn định tổ chức sau sáp nhập cần được theo sát và điều chỉnh kịp thời.

Xuyên suốt trong chỉ đạo, Bộ GD&ĐT luôn nhấn mạnh một nguyên tắc then chốt: không chạy theo thành tích giảm số lượng một cách cơ học. Thứ trưởng Thường trực Phạm Ngọc Thưởng nhiều lần khẳng định, mục tiêu cao nhất của sắp xếp mạng lưới trường học là chất lượng giáo dục, là quyền lợi của học sinh và giáo viên. Việc này phải được thực hiện theo lộ trình thận trọng, tránh gây xáo trộn lớn cho hoạt động dạy và học.

Bộ cũng yêu cầu các địa phương tuyệt đối tuân thủ các quy chuẩn về trường lớp, cơ sở vật chất và đội ngũ. Đặc biệt, đối với các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, việc sắp xếp phải hết sức linh hoạt, bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục của mọi trẻ em, không được để học sinh phải bỏ học vì trường xa. Hệ thống trường bán trú, nội trú cần được quan tâm đúng mức để phục vụ các đối tượng này.

Bên cạnh học sinh, quyền lợi của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên bị ảnh hưởng bởi sáp nhập cũng được đặt lên hàng đầu. Bộ GD&ĐT chỉ đạo phải có các phương án cụ thể để bố trí, sắp xếp lại công việc phù hợp, thực hiện đầy đủ các chế độ chính sách theo quy định đối với những người bị tinh giản biên chế hoặc nghỉ hưu.

Để thực hiện hiệu quả, Bộ GD&ĐT đề nghị các sở giáo dục địa phương phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan, theo dõi sát sao tình hình, kịp thời báo cáo những khó khăn, vướng mắc để có điều chỉnh phù hợp.

Theo kế hoạch, các địa phương cần hoàn thành việc sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trước ngày 31.12.2025. Đây là một lộ trình đầy thách thức nhưng cần thiết, hướng tới xây dựng một hệ thống giáo dục tinh gọn, hiệu quả và công bằng hơn.

HOÀNG TÔN