Chỉ nên quy định mang tính nguyên tắc các tiêu chí ưu tiên, khuyến khích chuyển giao công nghệ

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 21/11, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Tại phiên thảo luận, các đại biểu đều đồng tình sự cần thiết sửa đổi Luật Chuyển giao công nghệ, để dự thảo Luật khi được ban hành sẽ tạo ra hành lang pháp lý vững chắc, thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động chuyển giao công nghệ, phục vụ công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Giao Chính phủ ban hành, cập nhật định kỳ Danh mục công nghệ khuyến khích, hạn chế, cấm chuyển giao

Liên quan chính sách ưu tiên, khuyến khích chuyển giao công nghệ, dự thảo Luật nhấn mạnh ưu tiên chuyển giao công nghệ cao, công nghệ tiên tiến, công nghệ mới, công nghệ xanh, các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, dự án phục vụ quốc phòng, an ninh, phát triển vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn.

Đại biểu Dương Khắc Mai. (Ảnh: DUY LINH)

Đánh giá đây là định hướng đúng, song đại biểu Dương Khắc Mai (Đoàn Lâm Đồng) cho rằng danh mục các loại công nghệ tại Điều 9 được liệt kê quá dài, chi tiết. Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh, nếu quy định quá chi tiết trong luật, khả năng lạc hậu là rất lớn, từ đó làm cho Luật khi ban hành không có tính ổn định lâu dài.

Từ phân tích nêu trên, đại biểu đề nghị chỉ nên quy định theo nhóm tiêu chí mang tính nguyên tắc, như: công nghệ gây rủi ro lớn cho môi trường, sức khỏe con người thì thuộc diện hạn chế hoặc cấm; công nghệ tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải, nâng cao năng suất, chất lượng, khả năng cạnh tranh thì thuộc diện khuyến khích.

Đồng thời, giao Chính phủ ban hành, cập nhật định kỳ Danh mục công nghệ khuyến khích chuyển giao, hạn chế chuyển giao, cấm chuyển giao. Danh mục này cần được thiết kế đồng bộ với danh mục ngành, nghề ưu đãi đầu tư, ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong Luật Đầu tư để tránh trùng lặp, mâu thuẫn.

Bổ sung ý kiến về nội dung này, đại biểu Nguyễn Tri Thức (Đoàn TP Hồ Chí Minh) đặc biệt quan tâm đến chuyển giao công nghệ trong lĩnh vực y tế.

Đại biểu cho biết, tại khoản 2 Điều 9 có các chính sách về khuyến khích chuyển giao công nghệ nhưng chưa rõ về nội dung khuyến khích chuyển giao công nghệ đặc thù trong lĩnh vực y tế. Do đó, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét và điều chỉnh thêm để phù hợp cho phát triển ngành y tế trong tương lai.

Nghiên cứu kỹ quy định về góp vốn bằng công nghệ

Một nội dung khác cũng được nhiều đại biểu quan tâm cho ý kiến trong phiên thảo luận ở hội trường sáng nay là việc dự thảo Luật bổ sung quy định góp vốn bằng công nghệ.

Theo các đại biểu, quy định này không chỉ tạo hành lang pháp lý minh bạch cho hoạt động đổi mới sáng tạo mà còn mở ra cơ chế huy động và chuyển hóa tri thức thành nguồn lực phát triển. Đây là bước hoàn thiện quan trọng để thúc đẩy thị trường khoa học công nghệ, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và góp phần xây dựng nền kinh tế số hiện đại.

Về bảo đảm giá trị công nghệ góp vốn bằng vốn nhà nước, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TP Hồ Chí Minh) phân tích, quy định tự định giá công nghệ góp vốn là đột phá, nhưng đối với dự án có sử dụng vốn nhà nước thì việc thẩm định giá trị công nghệ là quan trọng để tránh thất thoát ngân sách và bảo toàn vốn.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng. (Ảnh: DUY LINH)

Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo xem xét quy định chi tiết, chặt chẽ về phương pháp thẩm định giá công nghệ. "Thí dụ, ưu tiên phương pháp tiếp cận từ thu nhập hoặc thị trường và tiêu chí năng lực của tổ chức thẩm định giá độc lập nhằm bảo đảm giá trị công nghệ góp vốn được xác định chính xác, phục vụ hiệu quả cho công tác quản lý tài chính nhà nước", đại biểu đề xuất.

Có cùng mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Tri Thức (Đoàn TP Hồ Chí Minh) nhận định, quy định tại khoản 2 về tổ chức, cá nhân được quyết định giá trị công nghệ góp vốn, được tự quyết định giá trị công nghệ góp vốn, chưa phù hợp với nguyên tắc định giá tài sản góp vốn tại Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư.

Theo đại biểu, điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro về thổi giá công nghệ, chuyển giá, gây thất thoát tài sản, đặc biệt trong các dự án có yếu tố nước ngoài. Việc không xác định cơ chế thẩm định giá, trách nhiệm của các bên và tiêu chí đánh giá dễ dẫn đến tranh chấp và ảnh hưởng đến tính minh bạch của thị trường công nghệ.

Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Tri Thức đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu sửa đổi lại quy định tại khoản 2 Điều 8 theo hướng: "Việc định giá công nghệ góp vốn phải do các bên thỏa thuận hoặc là thông qua tổ chức định giá độc lập để bảo đảm tính khách quan, minh bạch và phù hợp với pháp luật về sở hữu trí tuệ, doanh nghiệp và chuyển giao công nghệ. Bên góp vốn phải thực hiện đầy đủ việc bàn giao công nghệ, bảo đảm giá trị và hiệu quả công nghệ, đồng thời tuân thủ các nghĩa vụ liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ và thuế".

Đại biểu Nguyễn Tri Thức. (Ảnh: DUY LINH)

Tại khoản 3 Điều 8 dự thảo quy định công nghệ sử dụng góp vốn trong dự án có vốn nhà nước phải được thẩm định giá và xác nhận quyền sở hữu hoặc là quyền sử dụng hợp pháp trước khi góp vốn. Đại biểu Nguyễn Tri Thức cho rằng, đây là một quy định mang tính then chốt về quản lý tài sản công nghệ trong các dự án đầu tư có sử dụng vốn nhà nước, thể hiện đúng tinh thần quản lý chặt chẽ tài sản công.

Tuy nhiên, quy định này chưa xác định rõ tiêu chí, phương pháp và thẩm quyền thẩm định giá công nghệ, dễ gây lúng túng khi triển khai thực hiện và sẽ kéo dài tiến độ các dự án. Để tăng tính minh bạch và tránh thất thoát tài sản công, đồng thời nâng cao trách nhiệm của chủ thể tham gia thẩm định giá, đại biểu đề nghị cơ quan soạn thảo cần quy định rõ thời điểm thẩm định giá là trước khi phê duyệt dự án hay là trước khi ký hợp đồng góp vốn.

Cùng đó là căn cứ thẩm định thì theo giá thị trường, theo giá chi phí hình thành hay là giá trị kinh tế dự kiến; và trách nhiệm pháp lý của cơ quan tổ chức cá nhân thẩm định nếu xác định sai về giá trị hoặc là xác nhận không đúng quyền sở hữu. Và trường hợp công nghệ chưa được bảo hộ hoặc đang tranh chấp quyền sở hữu thì phải khẳng định rõ không được sử dụng để góp vốn cho đến khi hoàn tất cái xác lập quyền hợp pháp.

Đối với nội dung này, đại biểu Dương Khắc Mai đề nghị sửa đổi, bổ sung Điều 8 theo hướng phân loại: đối với trường hợp sử dụng vốn nhà nước, vốn nhà nước tại doanh nghiệp, cần quy định rõ ngưỡng giá trị, lĩnh vực bắt buộc thẩm định giá; đồng thời quy định trách nhiệm pháp lý cụ thể của tổ chức thẩm định giá nếu kết quả sai lệch, gây thất thoát vốn nhà nước. Đối với giao dịch thuần túy tư nhân, luật chỉ nên đặt nguyên tắc, còn việc kiểm soát giá trị góp vốn thực hiện thông qua pháp luật về thuế, về doanh nghiệp, về thị trường chứng khoán.

VĂN TOẢN