'Chìa khóa' giúp trẻ an toàn hơn khi có động đất

Trận động đất 7,3 độ Richter vừa qua tại miền Trung Myanmar, với những dư chấn lan rộng đến Việt Nam một lần nữa đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ tiềm ẩn của các thảm họa thiên nhiên. Trong bối cảnh đó, việc trang bị cho thế hệ trẻ những kiến thức và kỹ năng ứng phó với động đất, một hiện tượng tự nhiên khó đoán định, trở nên vô cùng cần thiết.

"Lợi ích kép" từ việc giáo dục kỹ năng ứng phó động đất sớm

Theo ThS. Nguyễn Thị Chi - một chuyên gia đào tạo kỹ năng sống cho trẻ em cho rằng, trẻ em là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương khi động đất xảy ra. Sự non nớt về kinh nghiệm, hạn chế trong nhận thức và khả năng tự xoay xở khiến các em dễ rơi vào trạng thái hoảng loạn, dẫn đến những hành động sai lầm, gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng và sức khỏe. Chính vì vậy, việc giáo dục kỹ năng ứng phó động đất cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ mang lại những lợi ích thiết thực, tạo nền tảng vững chắc cho sự an toàn của các em trong tương lai.

Theo chuyên gia Nguyễn Thị Chi, việc chủ động trang bị cho trẻ em những kiến thức và kỹ năng ứng phó với động đất không chỉ là biện pháp bảo vệ trước mắt mà còn mang lại những giá trị lâu dài:

Ảnh minh họa.

Tăng khả năng tự bảo vệ: Khi được trang bị kiến thức về động đất và các bước ứng phó cơ bản, trẻ sẽ có khả năng phản xạ nhanh chóng và hành động đúng cách khi có rung lắc xảy ra. Điều này giúp các em tự bảo vệ mình, giảm thiểu nguy cơ bị thương do các vật rơi, đổ hoặc do hoảng loạn xô đẩy.

Giảm thiểu hoảng loạn: Sự hiểu biết về hiện tượng động đất và cách ứng phó cụ thể sẽ giúp trẻ cảm thấy bình tĩnh hơn khi đối mặt với tình huống bất ngờ. Thay vì la hét, khóc lóc vô ích, trẻ sẽ biết mình cần phải làm gì để bảo vệ bản thân, từ đó tránh được những hành động hoảng loạn có thể gây nguy hiểm cho cả bản thân và những người xung quanh.

Nâng cao ý thức phòng ngừa: Giáo dục sớm về động đất và các biện pháp ứng phó góp phần hình thành ở trẻ ý thức về sự nguy hiểm của thiên tai và tầm quan trọng của việc chuẩn bị sẵn sàng. Điều này có thể lan tỏa đến gia đình và cộng đồng, tạo nên một môi trường sống an toàn hơn.

Góp phần xây dựng cộng đồng an toàn: Trẻ em được trang bị kỹ năng ứng phó tốt sẽ trở thành những công dân có trách nhiệm trong tương lai. Các em không chỉ biết cách bảo vệ bản thân mà còn có khả năng hỗ trợ người khác trong những tình huống khẩn cấp, góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn và kiên cường hơn trước thiên tai.

Cha mẹ và nhà trường chung tay "vẽ" nên những hành động an toàn

Để việc giáo dục kỹ năng ứng phó động đất cho trẻ đạt hiệu quả cao nhất, chuyên gia Nguyễn Thị Chi cho rằng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình và nhà trường, với phương pháp tiếp cận phù hợp với từng lứa tuổi. Riêng với lứa tuổi nhỏ - trẻ mầm non và tiểu học, cha mẹ cần giải thích cho các con đơn giản về động đất như: Sử dụng hình ảnh trực quan, những câu chuyện gần gũi hoặc các trò chơi tương tác để giải thích cho trẻ hiểu một cách cơ bản về hiện tượng động đất. Hãy giúp trẻ hình dung động đất là khi đất dưới chân chúng ta rung lắc, giống như một chiếc thuyền đang gặp sóng lớn. Tránh sử dụng những từ ngữ gây sợ hãi, thay vào đó tập trung vào việc làm thế nào để giữ an toàn.

Chuyên gia kỹ năng sống Nguyễn Thị Chi.

Đặc biệt, cha mẹ cần dạy trẻ quy tắc "3 bước cơ bản" mà trẻ cần ghi nhớ và thực hành:

Úp xuống: Khi cảm thấy rung lắc, hãy nhanh chóng ngồi xuống sàn nhà. Tư thế này giúp trẻ giữ được thăng bằng và tránh bị ngã khi mặt đất rung chuyển mạnh.

Che chắn: Tìm ngay một vật chắc chắn gần đó như: gầm bàn, gầm giường, hoặc một chiếc ghế cứng cáp để chui xuống. Dùng hai tay ôm chặt đầu và cổ để bảo vệ những bộ phận quan trọng này khỏi các vật rơi từ trên cao. Nếu không có vật che chắn, hãy nép sát vào tường chịu lực và dùng tay che đầu.

Giữ chặt: Bám chặt vào chân bàn, chân giường hoặc giữ nguyên tư thế che đầu cho đến khi cảm thấy hết rung lắc hoàn toàn. Dạy trẻ hiểu rằng việc di chuyển khi động đất đang xảy ra rất nguy hiểm.

Với 3 bước này, cha mẹ cần cho trẻ thực hành thường xuyên. Biến việc thực hành thành một trò chơi thú vị, lặp đi lặp lại để trẻ quen với các bước thực hiện và hình thành phản xạ tự nhiên. Ví dụ, có thể đặt ra tình huống "Động đất!" và cùng nhau thực hiện "3 bước cơ bản".

Ngoài ra, cần xác định vị trí an toàn và nguy hiểm. Cha mẹ cùng trẻ đi quanh nhà và chỉ ra những vị trí an toàn (dưới bàn chắc chắn, gần tường chịu lực, góc phòng) và những nơi nguy hiểm cần tránh xa (gần cửa sổ kính, dưới tủ cao, những đồ vật dễ rơi vỡ). Giải thích cho trẻ hiểu tại sao những vị trí đó lại an toàn hoặc nguy hiểm.

"Việc giáo dục kỹ năng ứng phó động đất cho trẻ là một quá trình liên tục, đòi hỏi sự kiên nhẫn và sáng tạo từ cả cha mẹ và nhà trường. Bằng những hành động cụ thể và phương pháp tiếp cận phù hợp, chúng ta có thể trang bị cho trẻ em những "chiếc áo giáp" vững chắc, giúp các em tự tin và an toàn hơn trước những thách thức bất ngờ từ thiên nhiên", chuyên gia kỹ năng sống chia sẻ.

Đỗ Vi