'Chìa khóa' tăng trưởng

Phát huy động lực đầu tư công. Ảnh: Quang Thái.

Điểm nhấn quan trọng

Giám đốc Nghiên cứu kinh tế vĩ mô Công ty chứng khoán HSC Phạm Vũ Thăng Long nhận định: Trong bối cảnh Mỹ áp thuế đối ứng lên các đối tác, các tổ chức quốc tế cũng như nhiều quốc gia đều hạ dự báo tăng trưởng.

Với Việt Nam, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất. Tỷ trọng xuất khẩu sang Mỹ trên tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam cũng thuộc loại cao nhất khu vực Đông Nam Á. Do vậy, bất cứ tác động nào tới xuất khẩu cũng đều có tác động lớn tới tăng trưởng GDP.

Ông Long đưa ra kịch bản, với mức thuế đối ứng còn khoảng 20 – 25%, dự báo GDP năm nay sẽ vào khoảng 6,5%. Xuất khẩu cũng sẽ chững lại, cả năm tăng trưởng dưới 7%.

"Xét trong bối cảnh đó, mục tiêu tăng trưởng từ 8% mà Chính phủ đặt ra trong năm nay là rất thách thức. Tuy nhiên, Chính phủ đã và đang thể hiện nỗ lực, quyết tâm rất lớn trong điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ, trong đó đề xuất Quốc hội tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng (VAT) đến hết năm 2026. Nhờ đó, tiêu dùng nội địa năm nay sẽ khả quan hơn, với mức tăng trưởng khoảng 10%, qua đó sẽ đóng góp vào tăng trưởng GDP" - ông Long nhìn nhận.

Một động lực quan trọng nữa cho tăng trưởng chính là đầu tư công. Theo Bộ Tài chính, năm nay, số vốn Thủ tướng Chính phủ giao là 875.000 tỷ đồng. Hiện, chúng ta đã giải ngân được khoảng gần 200.000 tỷ đồng, đạt tỷ lệ giải ngân khoảng 24,3%, cao hơn cùng kỳ năm ngoái về cả số tương đối và giá trị tuyệt đối.

“Đầu tư công sẽ là điểm nhấn quan trọng nhất cho tăng trưởng của năm nay, bù đắp cho rủi ro thuế quan đối với xuất khẩu” - Giám đốc Nghiên cứu kinh tế vĩ mô HSC nhấn mạnh.

Đầu tư công luôn được xác định là nhiệm vụ chính trị trọng yếu, giữ vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh và ổn định chính trị; đầu tư công vừa mang tầm chiến lược dài hạn, vừa mang tính cấp thiết trước mắt, góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; tạo nền tảng phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, có vai trò "mở đường", khơi thông các điểm nghẽn, tạo động lực mới, không gian phát triển mới; tăng cường liên kết, giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia; đóng vai trò là "vốn mồi", dẫn dắt, kích hoạt đầu tư toàn xã hội, thu hút mạnh mẽ đầu tư tư nhân và dòng vốn FDI; thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tạo công ăn việc làm, sinh kế cho người dân, góp phần bảo đảm an sinh xã hội.

Thực tế thời gian qua, những động thái của Chính phủ cũng cho thấy sự quyết tâm trong việc giải ngân đầu tư công năm nay. Trong đó, Chính phủ đã phê duyệt chủ trương đầu tư của một số dự án lớn như tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam trị giá 67 tỷ USD và tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng trị giá 8 tỷ USD.

Bên cạnh tập trung vào dự án đường cao tốc như giai đoạn trước, đầu năm 2025 Chính phủ công bố đầu tư thêm một số dự án hạ tầng lớn về đường sắt và cảng biển, cũng như thúc đẩy thời gian khởi công sớm hơn dự kiến.

Theo các chuyên gia kinh tế của VinaCapital, việc tăng đầu tư công dự kiến thêm 1% GDP cho các dự án cơ sở hạ tầng được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP mới, cũng như hỗ trợ triển vọng tăng trưởng dài hạn và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài FDI vào Việt Nam. Tăng đầu tư công cũng sẽ bù đắp cho yếu tố bất lợi có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng GDP năm nay khi tăng trưởng xuất khẩu sa sút.

Nâng cao tỷ lệ nội địa hóa

Theo PGS.TS Phạm Thế Anh - Trưởng khoa Kinh tế học, Trường Đại học Kinh tế quốc dân, ở trong nước, đầu tư công là động lực chính để thúc đẩy tăng trưởng. Tuy nhiên, muốn đầu tư công tạo sức lan tỏa cần phải tập trung vào các dự án trọng điểm và nâng cao tỷ lệ nội địa hóa.

Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả Nguyễn Quang Huy thì cho rằng, Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị quyết số 66-NQ/TW và Nghị quyết số 68 - NQ/TW là điểm tựa, là động lực rất lớn cho doanh nghiệp (DN) tư nhân nói chung, DN hạ tầng nói riêng, giúp các DN tự tin hơn trong đề xuất các dự án lớn cho đất nước, chủ động đưa ra giải pháp để triển khai các công trình hạ tầng, tự tin hơn với kế hoạch sản xuất, kinh doanh của mình.

Ông Huy chia sẻ, để tham gia vào lĩnh vực mới như đường sắt tốc độ cao, Tập đoàn Đèo Cả xác định sẽ làm tốt những phần việc đang triển khai, để vừa khẳng định năng lực vừa tích lũy kinh nghiệm.

Một vấn đề được quan tâm là các dự án như đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam có quy mô rất lớn, trong khi tiềm lực, quy mô của doanh nghiệp nội địa còn hạn chế. Từ kinh nghiệm thực tế đã triển khai thành công, ông Huy đề xuất, mô hình hợp lực giữa các DN sẽ là tiền đề để cộng đồng DN đồng hành cùng Chính phủ trong phát triển hạ tầng giao thông giai đoạn tới.

Trong khi đó, ông Nguyễn Thanh Phong - Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư - Tư vấn - Phát triển hạ tầng kỹ thuật 194 Việt Nam bày tỏ, mong muốn tham gia đầu tư các dự án đường cao tốc theo hình thức PPP, hợp đồng BOT và cam kết bỏ vốn 100% cho các dự án như Quốc lộ 22, Quốc lộ 1A, Quốc lộ 13 và tuyến cao tốc Bắc – Nam nối với Long Thành. Hiện tại, DN đã chuẩn bị đầy đủ về tài chính và nguồn nhân lực.

Thời gian đây, nhiều hoạt động xúc tiến đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công cũng đã được thực hiện rốt ráo. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung đánh giá, có sự chuyển biến rất rõ nét trong giải ngân vốn đầu tư công. Bên cạnh giải ngân, vốn thực hiện cũng cao hơn cùng kỳ năm ngoái.

Bộ Tài chính tập trung phối hợp với các bộ xác định những vướng mắc, khó khăn liên quan đến công tác đền bù, giải phóng mặt bằng để xây dựng được phương án thống kê, kiểm đếm sớm; công tác vật liệu, công tác giá; các quy định chuyên ngành khác. “Song song với đó, Bộ Tài chính cũng bảo đảm công tác điều chỉnh quy hoạch, điều chỉnh vốn và phân bổ vốn kịp thời để đáp ứng nhu cầu các dự án, xác định những dự án có khả năng giải ngân cao và các dự án không có khả năng giải ngân để thúc đẩy giải ngân vốn nhanh nhất” – ông Trung nhấn mạnh.

T.Hằng