'Chìa khóa vàng' để chữa khỏi bệnh
HNN - Ở Việt Nam, ung thư dạ dày và ung thư đại tràng nằm trong nhóm ung thư thường gặp nhất. Điều đáng lo ngại là phần lớn bệnh nhân được phát hiện ở giai đoạn muộn. Điều này khiến tiên lượng xấu và tỷ lệ sống sau 5 năm thấp hơn nhiều so với những ca phát hiện sớm.
GS.TS. Trần Văn Huy
GS.TS. Trần Văn Huy, Phó Chủ tịch Hội Khoa học tiêu hóa Việt Nam, Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa - Nội soi, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế, đã dành cho Huế ngày nay Cuối tuần cuộc trao đổi xung quanh vấn đề này.
Giáo sư cho biết: Ung thư dạ dày và đại tràng nói riêng và các bệnh ung thư ống tiêu hóa nói chung nếu phát hiện sớm là giai đoạn khối u mới chỉ khu trú ở lớp niêm mạc hoặc lớp dưới niêm mạc của dạ dày, đại tràng, chưa xâm lấn sâu và chưa di căn. Ở giai đoạn này, người bệnh hầu như chưa có triệu chứng rõ ràng nên rất dễ bỏ sót nếu không chủ động tầm soát.
Những ai cần được sàng lọc sớm, thưa Giáo sư? Lợi ích của chẩn đoán sớm ung thư dạ dày và đại tràng là gì?
Những người trên 40 tuổi (đối với sàng lọc ung thư dạ dày) hay trên 45 tuổi (đối với sàng lọc ung thư đại tràng), có các yếu tố nguy cơ như viêm dạ dày mạn tính, nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori, polyp đại tràng, hoặc nếu có tiền sử gia đình mắc ung thư đường tiêu hóa… cần được tầm soát định kỳ bằng nội soi. Đặc biệt, đối với những bệnh nhân viêm dạ dày mạn có các tổn thương tiền ung thư như viêm teo, dị sản ruột hay loạn sản ruột cần được theo dõi định kỳ bằng nội soi sát sao hơn.
Tầm soát ung thư dạ dày và đại tràng bằng dàn máy nội soi thế hệ mới nhất vừa được đưa vào sử dụng tại Trung tâm Tiêu hóa - Nội soi, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế
Việc chẩn đoán sớm ung thư dạ dày và đại tràng có một lợi ích hết sức to lớn. Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể được cắt bỏ hoàn toàn tổn thương qua nội soi bằng kỹ thuật hiện đại như phẫu tích dưới niêm mạc (ESD), không cần mổ mở, không cần hóa trị, bảo toàn được dạ dày và đại tràng, thời gian hồi phục nhanh và tiên lượng rất tốt. Nhiều bệnh nhân được chữa khỏi hoàn toàn, trở lại cuộc sống bình thường.
Để chẩn đoán sớm ung thư ống tiêu hóa cần có các điều kiện gì?
Chúng ta cần có một đội ngũ các bác sĩ nội soi tiêu hóa được đào tạo bài bản và cập nhật các kiến thức, kinh nghiệm về ung thư sớm; một quy trình nội soi hoàn chỉnh và cẩn thận. Bên cạnh đó, các hệ thống máy nội soi thế hệ mới với chức năng nhuộm màu, phóng đại và tích hợp trí tuệ nhân tạo cũng hỗ trợ rất nhiều cho việc chẩn đoán sớm. Ở Trung tâm Tiêu hóa - Nội soi, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế đã được trang bị đầy đủ, đồng bộ các hệ thống máy tích hợp đủ cả 3 chức năng này.
Trung tâm Tiêu hóa - Nội soi của Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Huế là đơn vị tiên phong trong lĩnh này. Giáo sư có thể chia sẻ thêm về các kỹ thuật và trang thiết bị hiện đại đang được áp dụng để chẩn đoán, điều trị ung thư sớm ống tiêu hóa tại trung tâm?
Chúng tôi là đơn vị đầu tiên ở Việt Nam thực hiện thành công ca điều trị ung thư dạ dày giai đoạn sớm bằng kỹ thuật phẫu tích dưới niêm mạc (ESD) cách đây 12 năm. Với hệ thống máy nội soi hiện đại, đồng bộ, đội ngũ bác sĩ được đào tạo bài bản trong và ngoài nước, Trung tâm đã góp phần chẩn đoán và điều trị tốt gần 100 trường hợp các bệnh lý ung thư sớm ở dạ dày, đại tràng cho người dân. Tháng 8/2025, Trung tâm tiếp tục đưa vào sử dụng dàn máy nội soi thế hệ mới nhất trong chẩn đoán ung thư dạ dày và đại tràng sớm, giúp nâng cao chất lượng sàng lọc, chẩn đoán và điều trị ung thư sớm ống tiêu hóa, mang lại cơ hội tối ưu nhất cho người bệnh thông qua chẩn đoán sớm và điều trị ít xâm lấn nhất.
Hệ thống nội soi mới có ưu điểm gì nổi bật, thưa Giáo sư?
Ung thư dạ dày và đại trực tràng là gánh nặng y tế lớn ở Việt Nam. Đa số bệnh nhân được phát hiện muộn khiến tỷ lệ tử vong cao. Để cải thiện tình trạng này, cần nâng cao nhận thức cộng đồng, mở rộng chương trình tầm soát cho nhóm nguy cơ và tăng khả năng tiếp cận chẩn đoán sớm tại các cơ sở y tế. Chẩn đoán sớm chính là “chìa khóa vàng” để giảm gánh nặng ung thư tiêu hóa trong tương lai.
Đây là hệ thống máy cho các hình ảnh có độ tương phản và chi tiết niêm mạc rất cao, giúp phát hiện các thay đổi nhỏ của bề mặt niêm mạc, mạch máu. Máy tích hợp thêm các công nghệ BLI (Blue Light Imaging) và LCI (Linked Color Imaging) giúp làm rõ cấu trúc vi mạch và bề mặt niêm mạc, làm nổi bật sự khác biệt nhỏ giữa tổn thương và niêm mạc lành từ đó giúp phát hiện sớm tổn thương loạn sản, ung thư giai đoạn rất sớm. Ống nội soi còn có chức năng phóng đại quang học, cho phép quan sát chi tiết cấu trúc vi mạch và vi bề mặt, nhờ đó giúp bác sĩ định vị chính xác vùng cần sinh thiết, giảm bỏ sót tổn thương.
Giáo sư có khuyến nghị gì để phòng ngừa ung thư dạ dày và đại tràng?
Một chế độ ăn uống hợp lý và một lối sống lành mạnh cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư ống tiêu hóa.
Chúng ta nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi nhằm cung cấp chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa giúp bảo vệ niêm mạc đường tiêu hóa. Hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói, thịt hộp…) cũng như giảm muối và đồ ăn mặn, lên men… Cần ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, đậu và bổ sung thực phẩm giàu men vi sinh như sữa chua… nhằm hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Bên cạnh đó, mọi người cũng nên có một lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá và hạn chế rượu bia, duy trì cân nặng hợp lý vì béo phì có thể làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
