Chia sẻ kinh nghiệm gìn giữ và phát triển bền vững di sản văn hóa sống

Hội thảo diễn ra tại không gian cổ kính của Khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám. (Ảnh: KHIẾU MINH)

Hội thảo diễn ra ngày 1/12 tại Khu di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, Hà Nội.

Việt Nam sở hữu một kho tàng di sản văn hóa phi vật thể, như các sản phầm thủ công truyền thống, các nghi lễ, hình thức biểu diễn nghệ thuật, và những tri thức bản địa, ăn sâu vào văn hóa dân tộc. Cùng với việc ngày càng có nhiều giá trị văn hóa được công nhận cả trong nước và quốc tế, lĩnh vực di sản văn hóa đang có những chuyển biến tích cực, có lợi cho những người thực hành và thành viên cộng đồng, những người đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững.

Cục trưởng Di sản Văn hóa Lê Thị Thu Hiền phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Cục trưởng Di sản Văn hóa Lê Thị Thu Hiền nhấn mạnh: “Được nắm giữ, thực hành và trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, di sản văn hóa phi vật thể, di sản sống được các cộng đồng và các nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường, với mối quan hệ qua lại giữa cộng đồng, với tự nhiên và lịch sử của họ, hình thành trong họ ý thức về bản sắc và sự kế tục, qua đó khích lệ sự tôn trọng đối với sự đa dạng văn hóa và tính sáng tạo của con người. Vì vậy, để bảo vệ di sản sống, trước hết phải coi cộng đồng, chủ thể nắm giữ di sản là trung tâm. Bảo vệ di sản sống, bảo vệ con người nắm giữ di sản, đó là điều quan trọng để xây dựng xã hội toàn diện, khả năng phục hồi và bền vững cho tương lai… cũng đúng như chủ đề Hội thảo của chúng ta hôm nay”.

Cục trưởng Lê Thị Thu Hiền cũng khẳng định: “Tôi hy vọng, với sự tham gia của cộng đồng, nghệ nhân thực hành di sản, các chuyên gia, nhà khoa học, hội thảo sẽ là cơ hội để chúng ta cùng trao đổi, tham luận những vấn đề liên quan đến sự tham gia và vai trò của cộng đồng, về sự đóng góp của cộng đồng trong việc bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể/di sản sống và phát triển bền vững ở Việt Nam”.

Bà Donna McGowan, Giám đốc Hội đồng Anh Việt Nam chia sẻ, thông qua hội thảo, các đại biểu cùng nhìn nhận chiến lược phù hợp, thách thức và cơ hội trong việc tận dụng di sản phi vật thể để đạt được những mục tiêu phát triển bền vững; vinh danh sự đóng góp của cộng đồng, khẳng định tầm quan trọng và vai trò trung tâm của họ trong quá trình này.

Với mục tiêu khám phá sự giao thoa giữa di sản phi vật thể và phát triển bền vững tại Việt Nam, tập trung vào vai trò và sự tham gia của cộng đồng, hội thảo là một diễn đàn mở ra thảo luận giữa những người làm chính sách, chuyên gia và những người thực hành di sản văn hóa, tập trung thảo luận về những đóng góp của cộng đồng vào việc bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể và phát triển bền vững ở Việt Nam.

Hội thảo có sự tham gia của các cộng đồng thực hành, gìn giữ di sản tại một số địa phương.

Thông qua các thảo luận, các thí dụ điển hình và các trao đổi đa chiều, hội thảo cùng nhìn nhận những chiến lược phù hợp, thách thức và cơ hội trong việc tận dụng di sản phi vật thể để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững; đồng thời vinh danh sự đóng góp của cộng đồng, khẳng định tầm quan trọng và vai trò trung tâm của họ trong quá trình chuyển biến này.

Hội thảo cũng nằm trong khuôn khổ Chương trình Di sản Văn hóa hướng đến sự Phát triển đồng đều, một Chương trình của Hội đồng Anh nghiên cứu những cách thức sử dụng văn hóa địa phương để cải thiện cuộc sống của mọi người trên khắp thế giới.

Hoạt động này cũng nằm trong khuôn khổ chương trình “UK/Viet Nam Season 2023”, đánh dấu 50 năm quan hệ ngoại giao Vương quốc Anh - Việt Nam và 30 năm Hội đồng Anh có mặt tại Việt Nam.

Từ năm 2021-2023, sáng kiến “Thử thách Di sản Văn hóa cộng đồng” đã được xây dựng dưới dạng các chương trình tài trợ nhằm cho phép cộng đồng địa phương chủ động đưa ra ý tưởng và nhận hỗ trợ để thiết kế và thực hiện các hoạt động bảo tồn, phát huy và hưởng lợi từ di sản văn hóa của họ. Đây là cơ hội cho các cộng đồng đã được tập huấn từ những năm trước áp dụng các kỹ năng mới của họ dưới hình thức hành động.

Bên cạnh hội thảo, Ban tổ chức còn giới thiệu một số chương trình kết nối di sản, như giới thiệu âm nhạc truyền thống của người Ba Na, người Chăm, cũng như trình diễn một số sản phẩm và không gian sắp đặt từ các sản phẩm thủ công gốm và dệt truyền thống.