Chiến thuật 'bên bờ vực' của Tổng thống Trump

Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết mức thuế 25% đối với Canada và Mexico sẽ có hiệu lực vào ngày 4/3. Ảnh Bloomberg

Theo AFP, trước đó 1 tháng, vào ngày 3/2, ông Trump đã tạm hoãn áp thuế đối với Canada và Mexico trong một tháng, sau khi lãnh đạo hai nước này công bố các biện pháp tăng cường an ninh biên giới.

Hôm thứ Năm tuần trước, ông Trump cho biết trên mạng xã hội rằng hàng cấm từ các nước láng giềng Bắc Mỹ của Mỹ vẫn tràn vào với mức độ "rất cao và không thể chấp nhận được". “Chúng ta không thể để tệ nạn này tiếp tục gây hại cho nước Mỹ. Vì vậy, cho đến khi nó chấm dứt hoặc bị kiểm soát nghiêm ngặt, mức thuế dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 4/3 đúng như kế hoạch”, ông Trump nói. “Trung Quốc cũng sẽ bị áp thêm 10% thuế vào cùng ngày”, ông nói thêm.

Mức thuế mới đối với Trung Quốc được bổ sung vào mức thuế 10% đã được áp dụng hồi đầu tháng, khi ông Trump trì hoãn việc đánh thuế Canada và Mexico. Thuế 25% sẽ áp dụng cho tất cả hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico, ngoại trừ các sản phẩm năng lượng từ Canada, vốn sẽ bị đánh thuế 10%.

Phát biểu mới nhất của ông Trump đã khiến thị trường tài chính chao đảo. Chỉ số Bloomberg Dollar Index tăng lên mức cao nhất trong phiên, trong khi đồng đô la Canada, đồng peso Mexico và đồng nhân dân tệ đều giảm giá. Hợp đồng tương lai S&P 500 thu hẹp đà tăng.

Tại một cuộc họp nội các tuần trước, ông Trump tuyên bố chính phủ của ông đang lên kế hoạch áp dụng đối với các quốc gia khác trên thế giới. “Ngày 2/4 vẫn sẽ là thời điểm áp dụng thuế đối ứng trên toàn cầu”, ông Trump nhấn mạnh trong bài đăng trên Bloomberg hôm thứ Năm tuần trước.

Nỗ lực vận động hành lang

Thông báo của ông Trump chắc chắn sẽ khiến Canada và Mexico đẩy mạnh nỗ lực vận động để trì hoãn thêm lần nữa. Những nhượng bộ của Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum trước đó đã khiến ông Trump rút lại kế hoạch áp thuế vào phút chót.

Một số quan chức Canada, bao gồm Bộ trưởng An toàn Công cộng David McGuinty, Bộ trưởng Giao thông vận tải Anita Anand và Bộ trưởng Nông nghiệp Lawrence MacAulay, đã đến Washington tuần trước để thuyết phục chính quyền Trump miễn thuế cho Canada. Theo những người nắm rõ vấn đề, kết quả chuyến đi này không được như mong đợi.

Phát biểu tại Washington sau cuộc gặp, ông McGuinty cho biết: “Chúng tôi khá tự tin rằng những nỗ lực mà Canada đã thực hiện cho đến nay sẽ làm hài lòng chính quyền Mỹ. Chúng tôi đã truyền tải thông điệp và tôi tin rằng thông điệp đó đang được tiếp nhận”.

Tháng trước, Canada đã phê duyệt kế hoạch trị giá 901 triệu USD nhằm tăng cường kiểm soát biên giới với Mỹ, bao gồm việc triển khai thêm trực thăng và liệt kê 7 băng đảng ma túy Mexico vào danh sách khủng bố. Trong khi đó, Mexico cam kết triển khai 10.000 binh sĩ Vệ binh Quốc gia đến biên giới nhằm ngăn chặn dòng chảy chất gây nghiện và người di cư vào Mỹ.

Tổng thống Mexico Sheinbaum cho biết bà sẵn sàng đàm phán với ông Trump “nếu cần” trong nỗ lực ngăn ông áp thuế lên nước này.

Gián đoạn kinh tế

Chiến thuật "bên bờ vực" của ông Trump đang đẩy 3 đối tác thương mại Bắc Mỹ đến gần bờ vực cuộc chiến thương mại mới. Các nhà kinh tế cảnh báo rằng điều này có thể làm chậm tăng trưởng kinh tế Mỹ, khiến lạm phát tệ hơn và thậm chí có thể đẩy Mexico và Canada vào suy thoái.

Trong nhiều thập kỷ qua, 3 nước đã gắn kết chuỗi cung ứng của mình trong nhiều lĩnh vực, từ khai thác ô tô đến nông sản. Việc áp thuế mới có nguy cơ làm lung lay thỏa thuận thương mại Bắc Mỹ mà ông Trump đã ký trong nhiệm kỳ đầu tiên. Theo dữ liệu từ Bộ Thương mại Mỹ, thương mại hàng hóa và dịch vụ giữa Mỹ và Canada đạt khoảng 920 tỷ USD vào năm 2023, trong khi thương mại Mỹ - Mexico gần 900 tỷ USD.

Trong những tuần đầu của nhiệm kỳ, ông Trump nhìn chung vẫn khá thận trọng với Trung Quốc, đối tác thương mại lớn thứ 3 của Mỹ. Tuy nhiên, cam kết mới nhất của ông về việc tăng thuế có thể khiến căng thẳng với Bắc Kinh leo thang.

Giá tiêu dùng tăng cao có thể gây phản ứng chính trị bất lợi cho ông Trump, người đã đắc cử trong bối cảnh cử tri Mỹ bức xúc về tình trạng lạm phát kéo dài. Theo một khảo sát của chuyên gia Harris do Bloomberg News ủy quyền thực hiện, khoảng 60% người trưởng thành ở Mỹ cho rằng thuế quan của ông Trump sẽ làm giá cả tăng lên, trong khi 44% cho rằng các mức thuế này sẽ gây hại cho nền kinh tế Mỹ – so với 31% tin rằng chúng sẽ mang lại lợi ích cho đất nước.

Nh.Thạch

AFP, Bloomberg