Chính phủ ban hành chương trình phát triển công nghiệp môi trường

Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá (huyện Thanh Trì, Hà Nội) . Ảnh: TTXVN.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định số 1894/QĐ-TTg ngày 4/9/2025 phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025 - 2030.

Chính phủ đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2030, hệ thống chính sách phát triển ngành công nghiệp môi trường cơ bản được rà soát và hoàn thiện, tạo được khung pháp lý để hình thành và phát triển được các khu, cụm công nghiệp tái chế làm nền tảng dẫn dắt, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp môi trường, hướng tới mục tiêu xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định về phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Đặt mục tiêu tự chủ 70-80% công nghệ xử lý nước thải

Đến năm 2030, phát triển công nghệ, thiết bị, sản phẩm công nghiệp xử lý nước thải cung cấp được 70% - 80% nhu cầu trong nước và xuất khẩu; công nghiệp xử lý khí thải đáp ứng mục tiêu cung cấp được 60% - 70% nhu cầu trong nước; công nghiệp xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại đáp ứng mục tiêu 50% - 60% nhu cầu thu gom, vận chuyển, trung chuyển, phân loại và 60% - 70% nhu cầu phân loại, tái chế trong nước.

Phát triển thiết bị đo lường, giám sát môi trường đáp ứng mục tiêu cung cấp 20% nhu cầu trong nước. Phát triển công nghệ, thiết bị, sản phẩm đáp ứng nhu cầu phục vụ sản xuất năng lượng từ chất thải và nhu cầu bảo vệ môi trường cho các ngành, lĩnh vực trong quá trình tái cấu trúc nền kinh tế.

Phát triển thị trường hàng hóa công nghiệp môi trường, nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của hàng hóa công nghiệp môi trường sản xuất trong nước, nâng cao năng lực của các tổ chức cung ứng hàng hóa công nghiệp môi trường, tăng cường xúc tiến thương mại,… nhằm góp phần thực hiện các mục tiêu về bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh, giảm phát thải khí nhà kính, kinh tế tuần hoàn trong các chiến lược, chương trình, kế hoạch phát triển quốc gia.

Đồng thời, phát triển dịch vụ công nghiệp môi trường và hình thành các doanh nghiệp dịch vụ công nghiệp môi trường vận hành các công trình, nhà máy chế biến/ xử lý chất thải (nước thải, chất thải rắn, chất thải nguy hại, khí thải), bảo trì, sửa chữa thiết bị đạt tiêu chuẩn quốc tế để đáp ứng nhu cầu vận hành ổn định của thiết bị, hệ thống chế biến/xử lý chất thải hoặc của các công trình bảo vệ môi trường khác hướng đến xây dựng hệ sinh thái đa dạng với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế.

Thu hút đầu tư từ nước ngoài vào ngành công nghiệp môi trường, tiến tới xuất khẩu một số công nghệ, thiết bị, sản phẩm ngành công nghiệp môi trường có ưu thế.

Quyết định đưa ra một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể như sau:

Hoàn thiện chính sách và thể chế phát triển công nghiệp môi trường, trọng tâm gồm: Rà soát, xây dựng cơ chế, khung pháp lý; ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn hàng hóa phù hợp trong nước và quốc tế; điều chỉnh chính sách thuế để khuyến khích chuyển giao công nghệ; bổ sung chỉ tiêu thống kê vào hệ thống quốc gia.

Ban hành mã số định danh hàng hóa môi trường, có chính sách ưu đãi để phát triển khu, cụm công nghiệp tái chế và hỗ trợ doanh nghiệp tiếp nhận công nghệ, mua bán sáng chế, thuê chuyên gia.

Rà soát, bổ sung danh mục công nghệ, thiết bị công nghiệp môi trường (điện rác, xử lý nước thải, tái chế vật liệu, nhựa sinh học, quan trắc môi trường...) và nghiên cứu xây dựng Nghị định của Chính phủ về phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Hình thành và phát triển một số doanh nghiệp công nghiệp môi trường thuộc các tập đoàn, tổng công ty của Nhà nước

Về phát triển thị trường hàng hóa công nghiệp môi trường, quyết định yêu cầu xây dựng và mở rộng nhu cầu thị trường đối với thiết bị, công nghệ, sản phẩm hàng hóa công nghiệp môi trường thông qua hình thức đặt hàng, chỉ định thầu cho các doanh nghiệp trong nước.

Phát triển năng lực cung cấp thiết bị, công nghệ, sản phẩm hàng hóa công nghiệp môi trường cho các doanh nghiệp. Hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa, kết hợp với thiết lập mạng lưới vườn ươm doanh nghiệp công nghiệp môi trường tại các khu, cụm công nghiệp, khu công nghệ cao và cơ sở đào tạo trọng điểm.

Triển khai các hoạt động ưu tiên về dán nhãn đối với sản phẩm hàng hóa của ngành công nghiệp môi trường, thúc đẩy phát triển bền vững thị trường sản phẩm hàng hóa và các chính sách quy định tiêu chuẩn chất lượng và phát triển bền vững.

Tổ chức xúc tiến thương mại, thu hút đầu tư vào ngành công nghiệp môi trường; hình thành và phát triển một số doanh nghiệp công nghiệp môi trường thuộc các tập đoàn, tổng công ty của Nhà nước như: Petrovietnam, Vinachem, Vinacomin, Vinaincon, VEAM,… để phát huy sức mạnh nguồn lực tài chính và con người sẵn có đáp ứng mục tiêu phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Khuyến khích, thúc đẩy hợp tác công - tư trong nghiên cứu và sản xuất thiết bị, sản phẩm công nghiệp môi trường mới: Nhà nước hỗ trợ vốn, hạ tầng và đào tạo nhân lực; doanh nghiệp triển khai thực tế, vận hành, thương mại hóa sản phẩm.

Nghiên cứu xây dựng các trung tâm công nghiệp môi trường cấp quốc gia, tập trung năng lực sản xuất, chuyển giao và đổi mới sáng tạo. Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phục vụ phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển nhân lực công nghiệp môi trường

Quyết định yêu cầu đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ để làm chủ thiết bị, sản phẩm xử lý chất thải, bảo vệ môi trường theo Danh mục Quyết định 980/QĐ-TTg; phổ biến công nghệ sản xuất tiên tiến, chế phẩm giảm ô nhiễm và cải tạo môi trường.

Khuyến khích sản xuất thử nghiệm, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp nhận chuyển giao công nghệ, mua bán sáng chế, thuê chuyên gia; mở rộng hợp tác quốc tế về đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao. Ưu tiên công nghệ xử lý chất thải từ năng lượng tái tạo theo nguyên tắc giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế; áp dụng hệ thống quản lý và công cụ nâng cao năng suất, thúc đẩy sản xuất - dịch vụ thông minh.

Về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng quản trị theo chuẩn quốc tế, ứng dụng công nghệ thiết kế và sản xuất nhờ máy tính (CAD/CAM) trong chế tạo thiết bị, thiết bị cơ điện tử, hệ thống điều khiển tự động; phát triển cảm biến sinh học, công nghệ sinh học và mô hình kinh tế tuần hoàn, sản xuất - tiêu dùng bền vững, tiết kiệm năng lượng.

Về nhân lực, xây dựng cơ sở dữ liệu, chương trình đào tạo và tập huấn, nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý, doanh nghiệp và công nhân kỹ thuật, đáp ứng yêu cầu phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Về đào tạo, tập huấn, phát triển nguồn nhân lực phát triển ngành công nghiệp môi trường, quyết định yêu cầu xây dựng cơ sở dữ liệu về nhu cầu và chất lượng nhân lực ngành công nghiệp môi trường; triển khai chương trình đào tạo, tập huấn nâng cao trình độ cho cán bộ quản lý Nhà nước, cán bộ doanh nghiệp và công nhân kỹ thuật; đồng thời phát triển chương trình đào tạo chuyên ngành nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp môi trường.

Truyền thông, phổ biến về ngành công nghiệp môi trường

Một trong những nhiệm vụ, giải pháp khác là xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu doanh nghiệp về hàng hóa hoàn chỉnh trong các lĩnh vực của ngành công nghiệp môi trường. Xây dựng trang thông tin điện tử đáp ứng các nhu cầu về lưu trữ, tra cứu, cập nhật thông tin về ngành công nghiệp môi trường. Đầu tư, duy trì, nâng cấp trang thiết bị, hoạt động của trang thông tin điện tử. Cập nhật hàng năm dữ liệu về phát triển ngành công nghiệp môi trường.

Quyết định yêu cầu tổ chức tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng về công nghiệp môi trường. Xây dựng và tổ chức các chương trình truyền thông, các cuộc thi tìm hiểu về công nghiệp môi trường; phổ biến, nhân rộng các kết quả, công trình nghiên cứu về các công nghệ, thiết bị, sản phẩm của ngành công nghiệp môi trường.

Tăng cường trao đổi thông tin hợp tác quốc tế, phổ biến kinh nghiệm từ các mô hình phát triển công nghiệp môi trường thành công trong nước và nước ngoài trên các báo, tạp chí chuyên ngành, phương tiện thông tin đại chúng.

Tôn vinh, khen thưởng tập thể, cá nhân có thành tích cao trong hoạt động phát triển ngành công nghiệp môi trường. Khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các hoạt động của Chương trình thương hiệu quốc gia Việt Nam.

Quyết định này có hiệu lực thi hành từ ngày ký ban hành (4/9/2025).

Thảo Ngân

Theo Cổng TTĐT Chính phủ