Chính phủ đề xuất thí điểm bổ sung nhiều cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội sáng 31/5 (ảnh: VPQH cung cấp).

Tăng tính tự chủ, trách nhiệm của chính quyền tỉnh Nghệ An

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết việc xây dựng bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù để thể chế hóa Nghị quyết số 39 ngày 18/7/2023 của Bộ Chính trị nhằm phát huy mọi tiềm năng, lợi thế để phát triển tỉnh Nghệ An nhanh và bền vững, phấn đấu thực hiện mục tiêu của Bộ Chính trị đề ra…

Dự thảo Nghị quyết được xây dựng trên 4 quan điểm chỉ đạo, cụ thể: Các cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An bảo đảm tuân thủ quy định của Hiến pháp năm 2013; bám sát mục tiêu, định hướng phát triển tỉnh Nghệ An theo Nghị quyết số 39 của Bộ Chính trị; Việc đề xuất các cơ chế, chính sách dựa trên cơ sở lý luận, thực tiễn, khoa học, pháp lý đầy đủ và tình hình thực tế của tỉnh;

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày tờ trình (ảnh: VPQH cung cấp).

Các cơ chế, chính sách thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội khác với các quy định của pháp luật hiện hành hoặc chưa được quy định cụ thể trong các quy định pháp luật hiện hành; bảo đảm tính tương đồng với các tỉnh, thành phố trong cả nước đã có Nghị quyết riêng của Bộ Chính trị, Quốc hội; Tăng cường phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tăng trách nhiệm của chính quyền tỉnh Nghệ An, đồng thời đảm bảo nhiệm vụ kiểm tra, giám sát của Quốc hội, Chính phủ, Hội đồng nhân dân các cấp của tỉnh Nghệ An.

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định 4 nhóm lĩnh vực với tổng số 14 chính sách, bao gồm: Quản lý tài chính - ngân sách Nhà nước (4 chính sách); Quản lý đầu tư (6 chính sách); Quản lý đô thị, tài nguyên rừng (2 chính sách); Tổ chức bộ máy và biên chế (2 chính sách). Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin về 4 chính sách đề xuất mới phù hợp thực tiễn phát triển của tỉnh Nghệ An, cụ thể:

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Chính sách 1: Cho phép tỉnh Nghệ An khi xác định số bổ sung cân đối từ ngân sách trung ương cho ngân sách địa phương không tính đối với nguồn thu thuế từ các cơ sở sản xuất thủy điện, nguồn thu nội địa từ hoạt động khai thác khoáng sản (không bao gồm thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp) trên địa bàn miền Tây Nghệ An để đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 3 điều 3 Dự thảo Nghị quyết).

Chính sách 2: Cho phép tỉnh Nghệ An được giữ lại và sử dụng nguồn kinh phí trồng rừng thay thế khi chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác thu từ các dự án phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh không có điều kiện tự trồng rừng thay thế phải nộp tiền trồng rừng thay thế vào Quỹ Bảo vệ và Phát triển rừng tỉnh để thực hiện biện pháp lâm sinh khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên có trồng bổ sung hoặc khoanh nuôi xúc tiến tái sinh tự nhiên (khoản 2 điều 5 Dự thảo Nghị quyết).

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Chính sách 3: Tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn ngân sách trung ương bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước giai đoạn 2026-2030 để đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm trên địa bàn tỉnh và phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 4 điều 3 Dự thảo Nghị quyết).

Chính sách 4: UBND tỉnh Nghệ An có không quá 5 (năm) Phó Chủ tịch (khoản 1 điều 6 Dự thảo Nghị quyết). Với các nội dung dự thảo Nghị quyết, Chính phủ kính trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV (tháng 5/2024) theo trình tự thủ tục rút gọn, thông qua tại một kỳ họp…

Đồng ý bổ sung thêm nhiều cơ chế, chính sách đặc thù

Báo cáo thẩm tra về dự thảo Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban TCNS cho rằng, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định đối với Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Nghệ An là cần thiết, có căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý và đúng thẩm quyền...

Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo thẩm tra (ảnh: VPQH cung cấp).

Phân tích các nội dung cụ thể, Chủ nhiệm Ủy ban TCNS Lê Quang Mạnh cho biết, về chính sách cho phép tỉnh Nghệ An khi xác định số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP không tính đối với nguồn thu thuế từ các cơ sở sản xuất thủy điện, nguồn thu nội địa từ hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 3 Điều 3), dự kiến khi cơ chế, chính sách được thực hiện, mỗi năm ngân sách tỉnh Nghệ An sẽ được bổ sung thêm khoảng 900 tỉ đồng. Nếu số thu trên không dùng để xác định số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP, NSTW sẽ giảm tương ứng với số thu do ngân sách tỉnh Nghệ An được hưởng do không dùng để xác định số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP.

Đa số ý kiến Ủy ban TCNS cho rằng miền Tây Nghệ An là địa bàn đặc biệt khó khăn, đầu tư hạ tầng còn hạn chế… Vì vậy, nhất trí với chính sách trên để bổ sung nguồn lực cho tỉnh Nghệ An trong đầu tư phát triển miền Tây Nghệ An.

Có ý kiến cho rằng, nên ấn định tỉ lệ và số tuyệt đối khi xác định số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP để đầu tư phát triển kinh tế - xã hội địa bàn miền Tây Nghệ An.

Các đại biểu tham dự phiên họp (ảnh: VPQH cung cấp).

Về chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn NSTW bổ sung có mục tiêu cho địa phương theo nguyên tắc, tiêu chí và định mức quy định tại Nghị quyết của UBTVQH về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư công nguồn NSNN giai đoạn 2026 - 2030 để đầu tư các công trình hạ tầng trọng điểm trên địa bàn tỉnh và phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn miền Tây Nghệ An (khoản 4 Điều 3), đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với quy định này vì Nghệ An hiện là tỉnh có điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đang nhận bổ sung cân đối từ NSTW, nguồn lực cho đầu tư phát triển còn hạn chế. Để tạo đà phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội miền Tây Nghệ An, rất cần có sự hỗ trợ thêm nguồn lực đầu tư công từ NSTW.

Bên cạnh đó, việc cho phép phân bổ thêm 50% số vốn đầu tư công nguồn NSTW bổ sung có mục tiêu cho địa phương nói trên sẽ bảo đảm tính ổn định và công khai, minh bạch, rõ ràng của chính sách; tạo sự chủ động cho địa phương trong việc cân đối, lập kế hoạch bố trí nguồn lực cho các dự án; Chính sách này tương tự như chính sách cho phép tỉnh Nghệ An được phân bổ thêm 45% so với định mức chi thường xuyên được áp dụng từ năm 2022.

Về điều chỉnh chủ trương đầu tư (khoản 2 Điều 4), Dự thảo Nghị quyết quy định: “Thường trực HĐND tỉnh Nghệ An quyết định điều chỉnh chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công nhóm B, nhóm C quy định tại Luật Đầu tư công và báo cáo HĐND tỉnh tại kỳ họp gần nhất”. Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí với quy định này trong dự thảo Nghị quyết.

Diên Hồng