Chính phủ sẽ ban hành 25 Nghị định để triển khai chính quyền địa phương 2 cấp

Quốc hội thảo luận tại hội trường sáng 14/5 về Dự án luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Trong phiên Thảo luận ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (lần thứ nhất) sáng 14/5, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết Chính phủ sẽ ban hành 25 Nghị định để triển khai kịp thời cho việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp và kịp thời triển khai phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương

Đề xuất thành lập Trung tâm hành chính công liên khu vực

Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được xây dựng và ban hành nhằm thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp (cấp tỉnh và cấp xã), đồng thời phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp; tinh gọn tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính từ trung ương đến cấp xã; xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn.

Dự luật được xây dựng trên quan điểm tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã theo nguyên tắc "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm" để phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp, nhằm khơi thông mọi nguồn lực để địa phương phát triển.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận (Đoàn Cà Mau) đồng tình với việc sửa đổi các nội dung liên quan đến tổ chức đơn vị hành chính và mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, nhằm giảm đầu mối, bỏ cấp trung gian, tinh gọn tổ chức bộ máy, xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân, đáp ứng nhu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới, là cuộc cách mạng trong cải cách nền hành chính.

Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Quốc Hận cho rằng sự thay đổi này là quá lớn, ảnh hưởng sâu rộng tới tất cả các mặt đời sống xã hội, từ kinh tế-xã hội cho đến tâm tư nguyện vọng của người dân.

Cụ thể, dưới sự sáp nhập các đơn vị hành chính, một số địa danh gắn liền với lịch sử dân tộc, với nhân dân địa phương sẽ chỉ còn là hoài niệm trong ký ức. Một cấp chính quyền từng đồng hành với sự phát triển của đất nước đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử, chấm dứt sự tồn tại.

Cùng đó, một số lượng lớn công chức, cán bộ không chuyên trách sau nhiều năm gắn bó với bộ máy nhà nước phải nghỉ việc, đang loay hoay tìm hướng đi mới, gặp không ít khó khăn trong việc tái hòa nhập thị trường lao động, số còn lại cũng chưa biết đi đâu về đâu, nơi ăn chốn ở thế nào?

Hơn nữa, người dân thì băn khoăn lo lắng vì địa bàn rộng, xa trung tâm hành chính của tỉnh, liệu có ảnh hưởng việc thực hiện quyền nghĩa vụ công dân? Cán bộ cấp xã có tăng nhưng còn ít hơn khi còn cấp huyện và với địa bàn rộng thì liệu có đủ sức sát dân, gần dân? Tương tự với lực lượng công an xã, liệu địa bàn rộng có đảm bảo quản lý tốt khi có tình huống xảy ra?

Đại biểu Quốc hội tỉnh Cà Mau Nguyễn Quốc Hận phát biểu về Dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). (Ảnh: TTXVN)

Với dẫn chứng trên, đại biểu đề nghị các ngành các cấp cần sớm có câu trả lời, cần có giải pháp để đạt được mục tiêu sau khi sáp nhập đó là: Bộ máy hoạt động thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, không bị gián đoạn, không ảnh hưởng đến nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội, đến hoạt động bình thường của người dân, doanh nghiệp, đảm bảo quốc phòng an ninh, an toàn xã hội trên địa bàn.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) thống nhất với cơ cấu hoạt động, tổ chức Hội đồng dân và Ủy ban nhân dân, tuy nhiên đại biểu đề nghị tăng số lượng Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân cấp tỉnh theo quy mô dân số và diện tích, bởi sau sắp xếp, nhiệm vụ chỉ đạo điều hành rất lớn, nên việc tăng thêm số lượng là cần thiết.

Đại biểu Phạm Văn Hòa cũng đề nghị không cho phép cấp xã thành lập Trung tâm hành chính công, mà là Trung tâm hành chính công liên khu vực trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh. Đại biểu nêu ví dụ mô hình tại Hà Nội đang triển khai rất tốt, nếu mỗi xã đều thành lập là không cần thiết, bởi có xã không sát nhập, quy mô nhỏ sẽ gây lãng phí.

Ngoài ra, đại biểu thống nhất với quy định giao quyền cho Ủy ban nhân dân cấp xã, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã, tuy nhiên không nên quy định Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã ủy quyền cho phòng, ban cấp xã. Bởi cấp xã là cấp thấp nhất, không nên giao quyền mà có thể ủy quyền cho các phòng chuyên môn. Ngoài các phòng chuyên môn cấp xã, đề nghị thành lập các văn phòng chung như văn phòng đảng ủy, văn phòng hội đồng nhân dân, văn phòng ủy ban nhân dân…

Không để đình trệ, không để gián đoạn

Liên quan nội dung này, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) đề xuất tiếp tục rà soát các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các cấp trong Chương 4 của dự thảo luật để thể hiện rõ nét hơn chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền bảo đảm phân định một cách hợp lý nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã.

Ông An đề nghị bổ sung quy định bắt buộc về công khai, minh bạch các quyết định của chính quyền địa phương, đặc biệt là những quyết định liên quan đến ngân sách, đất đai, đầu tư.

“Cần tăng cường số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách, cũng như tăng cường hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân, nhất là cấp cấp địa phương. Bởi, khối lượng nhiệm vụ của Ủy ban nhân dân cấp xã là rất là rất lớn nếu không tăng cường cơ chế giám sát của Hội đồng nhân dân, nhất là tăng cường đại biểu chuyên trách thì sẽ khó phát huy quyền và nghĩa vụ của cơ quan dân cử ở địa phương,” ông nói.

Còn theo đại biểu Nguyễn Trúc Anh (Đoàn Hà Nội), việc hình thành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xóa bỏ cấp huyện, cấp trung gian, thể hiện vấn đề sát dân, gần dân. Đặc biệt, đa số cử tri đồng tình ý kiến với quan điểm này.

Dẫn chứng lịch sử của các nước trên thế giới cũng theo mô hình chính quyền 2 cấp, đại biểu Nguyễn Trúc Anh nêu rõ, để phát triển quản lý đô thị, nhiều nước có Ban hoặc khu vực phát triển đô thị, được giao thẩm quyền giống như chính quyền đô thị. Hay về vấn đề đặc khu, đại biểu bày tỏ mong muốn trong dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), vấn đề đặc khu không nên gói gọn trong hải đảo, đặc khu có thể trong đất liền mà cần mạnh dạn phân quyền cho chính quyền cấp tỉnh có thể hình thành đặc khu.

Trong khi đó, đại biểu Lý Thị Lan (Đoàn Hà Giang) cho rằng khu vực miền núi có những đặc điểm khác biệt hoàn toàn với mô hình nông thôn đồng bằng, cần có những phương thức bộ máy và chính sách phù hợp.

“Việc bổ sung tiêu chí miền núi sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để hoàn thiện chính sách, pháp luật về tổ chức bộ máy, biên chế, tiêu chí phân loại đơn vị hành chính và các chính sách đặc thù cho vùng miền núi,” nữ đại biểu nêu ý kiến.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). (Ảnh: quochoi.vn)

Trước các ý kiến của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết dự thảo luật đã xác lập một cách rất đầy đủ về nguyên tắc, phạm vi, chủ thể, nội dung, hình thức, điều kiện để phân cấp, phân quyền và ủy quyền, kèm theo cả cơ chế kiểm soát để đảm bảo được việc phát huy vai trò chủ thể của chính quyền địa phương trong quyết định, tổ chức thực hiện và trong chịu trách nhiệm mọi công việc thuộc thẩm quyền được giao.

Bên cạnh đó, dự thảo luật phải đảm bảo phù hợp với tinh thần Nghị quyết 27 của Ban Chấp hành Trung ương về quyền lực nhà nước là thống nhất nhưng có sự phân công phù hợp giữa các cơ quan, tổ chức thực hiện về lập pháp, hành pháp và tư pháp, đặc biệt là giữa Trung ương với địa phương.

“Cơ quan soạn thảo cùng với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đã rà soát một cách thận trọng, kỹ lưỡng và cũng đã dự liệu cả những vấn đề có thể phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện liên quan đến phân cấp, phân quyền để chúng ta thiết lập một cơ chế điều hành rất sáng tạo, rất năng động, rất linh hoạt cho chính quyền địa phương. Để đảm bảo trong những trường hợp cần thiết Ủy ban nhân dân hoặc Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh phải kịp thời giải quyết những vấn đề đảm bảo dòng chảy trong điều hành một cách thông suốt, không để đình trệ, không để gián đoạn,” Bộ trưởng nói./.

(Vietnam+)