Chính sách thuế không chỉ ảnh hưởng đến hộ kinh doanh?

Một chính sách thuế mới, dù chỉ nhắm vào một nhóm đối tượng cụ thể cũng có thể tạo ra những "gợn sóng", lan tỏa đến nhiều thành phần khác trong nền kinh tế.

Gần đây, trong cuộc họp Đại hội cổ đông, lãnh đạo Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông cho biết, chính sách chuyển từ thuế khoán sang thuế theo doanh thu đối với các hộ kinh doanh có thể khiến doanh thu của công ty bị hụt mất khoảng 10%.

Mô hình phân phối của Rạng Đông cũng như nhiều doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng khác, không phải là bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng cuối cùng. Thay vào đó, họ bán sản phẩm của mình qua một hệ thống các đại lý, nhà phân phối, một phần không nhỏ các đại lý này đang hoạt động dưới hình thức hộ kinh doanh.

Sự thay đổi trong cách tính thuế, từ việc nộp một khoản thuế khoán cố định sang nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế sẽ giúp nhà nước thu thuế một cách triệt để hơn. Nhưng điều đó đồng nghĩa với việc các hộ kinh doanh thay vì chỉ nộp một khoản thuế khoán thường không quá lớn, nay sẽ phải đối mặt với một nghĩa vụ thuế cao hơn, tùy theo thuế suất của từng ngành nghề. Khi chi phí thuế tăng lên, các hộ kinh doanh cũng sẽ tự tìm cách xoay xở để giảm bớt tổn thương cho mình. Một trong những cách đó là gây áp lực ngược lại với chính các doanh nghiệp cung ứng hàng hóa, đề nghị họ tăng chiết khấu, giảm giá bán đầu vào.

Rạng Đông đã đưa ra một con số ước lượng là 10% doanh thu. Trong hai năm 2023 và 2024, doanh thu mỗi năm của Rạng Đông đều đạt trên 8.300 tỷ đồng. Như vậy, nếu ước tính của họ là chính xác, Công ty có thể sẽ mất đi một khoản doanh thu lên đến 830 tỷ đồng mỗi năm chỉ vì sự thay đổi trong quy định thuế áp dụng cho các đối tác của mình.

Mức độ mất mát của Rạng Đông sẽ không lớn như vậy, nhưng sự lo ngại và những phản ánh của họ là hoàn toàn hợp lý và có cơ sở. Bởi khi một mức thuế trong chuỗi giá trị tăng lên, phải có ai đó gánh nó nặng hơn một chút. Gánh nặng đó có thể được san sẻ giữa các bên: đó có thể là doanh nghiệp sản xuất như Rạng Đông, thông qua việc giảm giá bán buôn; và đó cũng có thể là chính các hộ kinh doanh, khi họ phải chấp nhận một biên lợi nhuận mỏng hơn; hoặc gánh nặng đó sẽ được chuyển đến người tiêu dùng cuối cùng, nếu như các hộ kinh doanh quyết định sẽ tăng giá bán lẻ sản phẩm.

Vấn đề của Rạng Đông là vấn đề chung của rất nhiều doanh nghiệp lớn khác mà sản phẩm của họ đang được phân phối qua các đại lý là hộ kinh doanh. Có thể kể đến một số tên quen thuộc như Tôn Hoa Sen, Hòa Phát trong ngành thép; hoặc Nhựa Bình Minh, Nhựa Tiền Phong trong ngành vật liệu xây dựng... Đây đều là những doanh nghiệp hàng đầu, với quy mô doanh thu lên đến hàng nghìn, hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm. Mô hình phân phối của họ phụ thuộc rất nhiều vào các cửa hàng, đại lý trên toàn quốc.

Những thay đổi chính sách dù nhỏ hay lớn sẽ luôn lan tỏa và tác động đến nhiều thành phần kinh tế khác nhau. Những thay đổi về chính sách thuế lần này sẽ thực sự giúp môi trường kinh doanh được cải thiện, minh bạch và công bằng hơn, từ đó tăng sức mua và giúp các doanh nghiệp phát triển một cách lành mạnh.

Trong ngắn hạn, mỗi doanh nghiệp, mỗi hộ kinh doanh, thậm chí mỗi người tiêu dùng đều sẽ phải nỗ lực để tìm cách thích ứng với những chính sách mới để giảm thiểu những tổn thất có thể xảy ra.

Minh Thư