Chính sách tiền tệ 2025: Động lực đạt mục tiêu tăng trưởng 8%

Nền tảng vững chắc nhưng thách thức còn lớn

Theo Thủ tướng Chính phủ, năm 2024 chúng ta ghi dấu ấn với việc đạt được toàn bộ 15/15 chỉ tiêu chủ yếu, trong đó 12 chỉ tiêu vượt mục tiêu đề ra. Cụ thể, tốc độ tăng trưởng GDP đạt 7,09%, đưa quy mô nền kinh tế lên 476,3 tỷ USD, vươn lên vị trí thứ 32 thế giới. GDP bình quân đầu người đạt 4.700 USD, tiến gần ngưỡng thu nhập trung bình cao. Lạm phát được kiểm soát ở mức 3,63%, tạo dư địa cho điều hành chính sách tiền tệ linh hoạt. Thu ngân sách nhà nước đạt mức kỷ lục hơn 2 triệu tỷ đồng, vượt 342,7 nghìn tỷ đồng so với dự toán, dù đã miễn, giảm, gia hạn 197,3 nghìn tỷ đồng tiền thuế, phí, và tiền thuê đất. Xuất siêu 24,8 tỷ USD và vốn FDI thực hiện đạt 25,4 tỷ USD, khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu...

Năm 2025, Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng từ 8% trở lên để tạo tiền đề tăng trưởng cao hơn trong các năm sau. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế quý I/2025 chỉ đạt 6,93%, thấp hơn mục tiêu 8%, đòi hỏi các quý còn lại trong năm phải tăng trưởng khoảng 8,4%. Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức, từ chiến tranh thương mại, căng thẳng địa chính trị, đến chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ, gây áp lực lên chuỗi cung ứng và dòng chảy thương mại. Tiêu dùng trong nước tăng chậm, với doanh thu bán lẻ hàng hóa quý I/2025 chỉ tăng 5,6% nếu loại trừ yếu tố giá. Khu vực kinh tế tư nhân chưa đột phá về quy mô và năng lực cạnh tranh, với trung bình 26,3 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường mỗi tháng. Tiến độ giải ngân đầu tư công đạt 9,53% kế hoạch tính đến tháng 3/2025, thấp hơn mức 12,27% cùng kỳ năm 2024, cho thấy động lực đầu tư công chưa phát huy tối đa.

Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, việc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, với mục tiêu bố trí 3% tổng chi ngân sách nhà nước năm 2025 cho các lĩnh vực này. Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cảnh báo rằng, giải ngân ngân sách cho khoa học, công nghệ trong nhiều năm qua còn chậm, đòi hỏi các bộ, ngành, địa phương chịu trách nhiệm toàn diện để đảm bảo hiệu quả sử dụng vốn. Việc đẩy mạnh chuyển đổi số, triển khai Đề án 06, và ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quản lý nhà nước sẽ hỗ trợ chính sách tiền tệ bằng cách tăng cường minh bạch và hiệu quả tài chính.

Thị trường tài chính, tiền tệ cũng đối mặt với rủi ro như: áp lực nợ xấu, giá vàng tăng, trái phiếu bất động sản chiếm 64% tổng giá trị đáo hạn năm 2025… Những thách thức này đòi hỏi chính sách tiền tệ phải được điều hành linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa để duy trì ổn định vĩ mô và thúc đẩy tăng trưởng.

Chính sách tiền tệ được xác định là một trong những trụ cột chính để đạt mục tiêu tăng trưởng 8% năm 2025. Với lạm phát kiểm soát ở mức 3,2% trong 4 tháng đầu năm 2025, Ngân hàng Nhà nước có dư địa để điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, và hiệu quả. Tỷ giá ổn định, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục giảm, và tăng trưởng tín dụng tích cực đã tạo nền tảng vững chắc. Bên cạnh đó, thu ngân sách 4 tháng đạt 944 nghìn tỷ đồng, bằng 48% dự toán năm và tăng 26,3%, cho thấy khả năng phối hợp giữa chính sách tiền tệ và tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng.

Chính sách tiền tệ sẽ được điều hành linh hoạt, ưu tiên giảm lãi suất và mở rộng tín dụng cho sản xuất kinh doanh

Chính sách tiền tệ linh hoạt theo định hướng tăng trưởng

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, song Thủ tướng Chính phủ cũng nhận định, điều hành kinh tế vĩ mô vẫn gặp nhiều thách thức, đặc biệt trong bối cảnh chiến tranh thương mại toàn cầu và chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ. Tăng trưởng GDP quý I/2025 chưa đạt kỳ vọng, trong khi tiêu dùng trong nước tăng chậm và xuất khẩu phụ thuộc nhiều vào khu vực FDI. Giải ngân vốn đầu tư công thấp và thị trường bất động sản phục hồi chậm… tiếp tục là những điểm nghẽn, đòi hỏi chính sách tiền tệ phải phối hợp chặt chẽ với các giải pháp khác để khơi thông nguồn lực.

Để vượt qua thách thức, Chính phủ đã đề ra một loạt giải pháp đồng bộ. Theo đó, chính sách tiền tệ sẽ được điều hành linh hoạt, ưu tiên giảm lãi suất và mở rộng tín dụng cho sản xuất kinh doanh. Các gói tín dụng ưu đãi sẽ được triển khai nhanh chóng, tập trung vào hạ tầng chiến lược, công nghệ số, và nhà ở xã hội. Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tận dụng 17 FTA đã ký kết sẽ giảm sự phụ thuộc vào các thị trường lớn, trong khi xúc tiến thương mại và kích cầu tiêu dùng trong nước sẽ thúc đẩy sức mua. Chính phủ cũng cam kết đàm phán với Hoa Kỳ trên tinh thần “lợi ích hài hòa - rủi ro chia sẻ”, đồng thời xây dựng Nghị định về kiểm soát thương mại chiến lược để nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Các công cụ tiền tệ sẽ được sử dụng để điều tiết tỷ giá và lãi suất phù hợp, đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế, đặc biệt là các lĩnh vực ưu tiên như hạ tầng chiến lược, sản xuất kinh doanh và công nghệ cao. Mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 ở mức trên 16% - cao hơn mức 5% của năm 2024, nhằm thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng, và xuất khẩu. Các gói tín dụng ưu đãi, dài hạn đã và sẽ tiếp tục được triển khai cho đầu tư hạ tầng, công nghệ số, lâm sản, thủy sản, đồ gỗ, và nhà ở xã hội…

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đồng tình với định hướng này của Chính phủ, đồng thời nhấn mạnh rằng, cần khuyến khích các TCTD chia sẻ lợi nhuận qua việc giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ thêm cho doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, Ủy ban cũng lưu ý rằng thị trường tài chính cần được theo dõi sát sao để kiểm soát rủi ro, đặc biệt là nợ xấu và áp lực đáo hạn trái phiếu bất động sản. Việc quản lý thị trường vàng cũng cần được hoàn thiện để giảm biến động giá, đảm bảo ổn định thị trường tiền tệ.

Chính sách tiền tệ không chỉ tập trung vào tăng trưởng tín dụng mà còn hướng tới phát triển thị trường tài chính lành mạnh. Thủ tướng Chính phủ cho biết sẽ đa dạng hóa các kênh huy động vốn và kiểm soát rủi ro trái phiếu doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc phấn đấu nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025 sẽ tạo thêm kênh huy động vốn dài hạn, giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Đồng thời, việc các TCTD triển khai các gói tín dụng ưu đãi cho học sinh, sinh viên, và nghiên cứu sinh trong các ngành công nghệ, kỹ thuật, và khoa học cơ bản sẽ hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần vào tăng trưởng dài hạn.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất, tăng cường kỷ luật tài chính, siết chặt chi thường xuyên, và mở rộng chính sách tài khóa để thúc đẩy đầu tư phát triển. Việc giải ngân vốn đầu tư công cần đạt tối thiểu 95% kế hoạch, với cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Chính phủ cần báo cáo chi tiết về nợ xấu và trái phiếu bất động sản để có giải pháp kiểm soát rủi ro. Tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ và hoàn thiện khung pháp lý về khoa học, công nghệ, chuyển đổi số sẽ tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân.

Dương Công Chiến