Chỉnh sửa gene trên cặp sơ sinh, nhà khoa học Trung Quốc có thể bị tử hình
Một chuyên gia di truyền học người Anh vừa tiết lộ trên Telegraph rằng nhà khoa học Trung Quốc Hạ Kiến Khuê, người chịu trách nhiệm cho sự ra đời của cặp song sinh biến đổi gene, có thể phải đối mặt với bản án tử hình vì tội tham nhũng và hối lộ.
Nhà khoa học Hạ Kiến Khuê công bố thí nghiệm chỉnh sửa gene trên cặp sơ sinh hồi tháng 11. Ảnh: Gizmodo.
Đầu tháng 12, sau khi công bố thí nghiệm chỉnh sửa gene trái phép, nhà khoa học Hạ Kiến Khuê đã mất tích một cách bí ẩn. Điều này khiến chúng ta nghi ngờ về mức độ chính xác trong lời nói của ông, nhưng tờ Telegraph cho biết tình của ông Khuê hiện còn tồi tệ hơn. Cây bút Sara Knapton tiết lộ ông Khuê“đang bị giam giữ trong một căn hộ thuộc quyền sở hữu của chính phủ Trung Quốc”.
Thậm chí, theo chuyên gia di truyền học Robin Lovell-Badge của Viện nghiên cứu Francis Crick ở London, ông Hạ Kiến Khuê còn có thể bị kết án tử hình vì nghiên cứu bừa bãi của mình.
Trở lại tháng 11 năm 2018, ông Robin Lovell-Badge là thành viên của ban tổ chức Hội nghị thượng đỉnh quốc vế lần thứ 2 về chỉnh sửa gene người tại Đại học Hồng Kông. Khi được biết về thí nghiệm gây tranh cãi trên cặp song sinh, ông Lovell-Badge đã quyết định mời ông Khuê tới phát biểu với các nhà khoa học khác nhằm giúp ông Khuê “kiểm soát sự thôi thúc” ông tham gia vào thí nghiệm như vậy.
Tai hội nghị, nhà khoa học và doanh nhân công nghệ 34 tuổi đã xác nhận sử dụng phương pháp CRISPR/Cas9 để chỉnh sửa phôi của cặp bé gái sơ sinh. Hai bé gái Lulu và Nana được cho là trường hợp đầu tiên trên thế giới miễn dịch với HIV do đã tách gene CCR5 khỏi bộ nhiễm sắc thể. Tuy nhiên, cho tới nay, các bé lại dễ bị mắc cúm hơn.
Ông Khuê khẳng định ông tự hào về thành tự đã đạt được, bất chấp quan điểm trái chiều cho rằng thí nghiệm được thực hiện quá sớm, không tuân thủ đúng quy trình khoa học và ông đã sai khi công bố trên kênh Youtube khi chưa được kiểm chứng.
Chuyên gia di truyền học Robin Lovell-Badge cũng chia sẻ trên tờ Telegraph rằng ông Khuê có thể bị buộc tội tham nhũng và hối lộ, cả 2 tội danh đều dẫn tới bản án cao nhất.
Ngoài ra, nhà khoa học Hạ Kiến Khuê cũng có khả năng phải đối mặt với cáo buộc vi phạm hướng dẫn tiến hành nghiên cứu khi cấy phôi biến đổi gene ở người mẹ, thay vì phá hủy mẫu theo quy ước. Ông Lovell-Badge nói: “Bộ Khoa học và Bộ Y tế Trung Quốc đã bắt tay vào điều tra chính thức”.
“Có lẽ rất nhiều người sẽ mất việc, anh Kiến Khuê không phải là người duy nhất liên quan. Làm thế nào để anh ta kéo họ vào thí nghiệm trái phép này? Anh ta có thể phải chịu tội danh tham nhũng, và phạm tội tham nhũng ở Trung Quốc chắc chắn không phải là điều bạn muốn”. Chuyên gia di truyền học người Anh nói thêm: “Khá nhiều người đã mất đầu vì tham nhũng”.
Thời gian qua, chính phủ Trung Quốc đã mở đợt truy quét tham nhũng trong cả nước, bao gồm cả lĩnh vực khoa học. Đầu năm 2018, Bắc Kinh đã công bố cải cách mới, bao gồm cấm người phạm tội nhận các khoản tài trợ và vị trí nghiên cứu. Trong tháng 12, Trung Quốc cho biết hệ thống tín dụng xã hội sẽ được sử dụng để đánh giá các nhà khoa học phá vỡ quy tắc.
Chuyên gia di truyền học Lovell-Badge cũng cho biết ông Khuê đã dọn đến một căn hộ thuộc sở hữu của trường Đại học Công nghệ Hoa Nam (Thâm Quyến) từ đầu tháng 12, và bị giám sát bởi lực lượng vũ trang. Hiện chưa rõ ông Khuê đang bị quản thúc tại gia hay chỉ đơn giản là thuê vệ sĩ để bảo vệ bản thân trước những lời đe dọa.
Video: Về Lulu và Nana, cặp bé gái sơ sinh khỏe mạnh nhờ công nghệ biến đổi gien đơn bào. Nguồn: The He Lab.
Chuyên gia Lovell-Badge đánh giá ông Hạ Kiến Khuê là một nhà vật lý sinh học được đào tạo tại Đại học Stanford, sở hữu tiềm lực tài chính dồi dào để tài trợ cho nghiên cứu, thuê kỹ thuật viên phòng thí nghiệm và chuyên gia IVF khi cần thiết.
Ông Robin Lovell-Badge nói: “Trong trường hợp này, chúng ta có một nhà vật lý ít kiến thức về sinh học, rất giàu, có cái tôi rất lớn và muốn trở thành người đầu tiên làm điều thay đổi thế giới”.
Các nhà chức trách Trung Quốc sẽ phải xác định điều tra thông qua cộng tác viên hoạt động trong suốt dự án nghiên cứu để xác định tội trạng của ông Khuê.
Nhà khoa học Hạ Kiến Khuê xứng đáng phải chịu trách nhiệm cho sai phạm của mình, nhưng vấn đề không phải kết án hay trừng phạt, mà là tìm cách ngăn chặn các thí nghiệm tương tự xảy ra trong tương lai.
