Chợ Đồng Xuân – Tiềm năng du lịch di sản

Skip Ad

Được xây dựng vào năm 1889 dưới bàn tay quy hoạch của người Pháp, chợ Đồng Xuân sớm đã trở thành biểu tượng thương mại và kiến trúc cổ kính của Hà Nội.

Chợ Đồng Xuân – không gian ký ức giữa lòng phố cổ

Suốt hơn một thế kỷ, chợ Đồng Xuân không chỉ là trung tâm giao thương sầm uất bậc nhất, mà còn là điểm hội tụ của nét văn hóa Kinh kỳ – nơi người dân Thủ đô gửi gắm nếp sống, thói quen và tình cảm bao đời.

TS Nguyễn Viết Chức - Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho hay: "Chợ Đồng Xuân mang một đặc thù riêng biệt ngay từ khi ra đời, thể hiện qua phong thái kiến trúc độc đáo cho đến cách thức tổ chức và hoạt động. Về mặt lịch sử cách mạng, Chợ Đồng Xuân chính là nơi Trung đoàn Thủ đô dựng chiến lũy thép để đảm bảo 60 ngày đêm chiến đấu. Với người Hà Nội, không ai có thể quên được tiếng leng keng của tàu điện đi từ Bờ Hồ lên chợ Đồng Xuân. Có thể nói, nơi đây là một ký ức không thể nào phai nhạt trong lòng mỗi người dân Thủ đô".

Suốt hơn một thế kỷ, chợ Đồng Xuân không chỉ là trung tâm buôn bán mà còn là chứng nhân lịch sử. Trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhiều tiểu thương vừa buôn bán, vừa tham gia các phong trào yêu nước, góp phần giữ vững hậu phương. Năm 1994, vụ cháy lớn khiến chợ gần như bị thiêu rụi, nhưng nhờ sự chung sức của Nhà nước và nhân dân, Đồng Xuân đã được tái thiết, phục hồi hoàn chỉnh và tu sửa, vừa giữ được kiến trúc cổ kính, vừa nâng cấp cơ sở hạ tầng để phù hợp với nhu cầu buôn bán hiện đại.

Ngày nay, chợ vừa phát triển hiện đại, vừa bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống, trở thành điểm đến để người dân và du khách muốn cảm nhận trọn vẹn Hà Nội xưa và nay. Mỗi mái vòm, gian hàng hay âm thanh rộn rã nơi đây đều nhắc nhớ về một Thủ đô bình dị, thân thương và đầy ký ức – nơi quá khứ và hiện tại hòa quyện, giữ trọn hồn cốt Kinh kỳ trong từng nhịp sống thường ngày.

Nhịp đập giao thương

Lập nghiệp tại chợ Đồng Xuân từ những năm 1990 với các mặt hàng gia dụng, văn phòng phẩm, đến nay bà Lê Kim Dung đã trải qua nhiều lần làm mới sạp hàng của mình để phù hợp với xu thế thị trường. Khi lượng khách du lịch quốc tế ngày càng tăng, bà quyết định chuyển sang kinh doanh các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, nón lá – mang thương hiệu riêng “Dong Xuan Art”, với mong muốn đưa những sản phẩm truyền thống Việt Nam đến gần hơn với bạn bè quốc tế.

Bà Lê Kim Dung – Tiểu thương tại chợ Đồng Xuân chia sẻ: "Trước đây, thời kỳ bao cấp, do nguồn hàng hóa hạn chế, kinh doanh có phần mang tính độc quyền. Tuy nhiên, theo xu hướng phát triển du lịch hiện tại, bà con tiểu thương đã phải thay đổi và thích nghi để phù hợp với bối cảnh mới. Các sạp hàng gỗ nhỏ ngày xưa nay cần được thay thế bằng sự lịch sự, văn minh trong giao thương và bán hàng. Việc phát huy văn hóa ứng xử này là thiết yếu để tạo dấu ấn khó quên cho khách du lịch, mang lại trải nghiệm tốt cho bà con đến tham quan, quan trọng nhất là giúp hoạt động kinh doanh của tiểu thương đạt hiệu quả cao hơn".

Phần lớn các tiểu thương ở chợ Đồng Xuân đều gắn bó với nơi này hàng chục năm, thậm chí nhiều gia đình đã có tới ba, bốn thế hệ nối tiếp nhau kinh doanh trong chợ. Dù mưa hay nắng, họ vẫn đều đặn có mặt từ sớm để chuẩn bị hàng hóa, giữ nhịp giao thương không ngừng nghỉ. Tiếp nối truyền thống gia đình, chị Nguyễn Hải Yến – cháu gái bà Dung, cũng bắt đầu khởi nghiệp tại chợ Đồng Xuân gần 10 năm nay. Với chị, việc kinh doanh ở ngôi chợ hơn trăm năm tuổi không chỉ là buôn bán đơn thuần, mà còn là cách để gìn giữ nhịp sống đặc trưng của người Hà Nội – thân thiện, hiếu khách và sáng tạo.

Chị Nguyễn Hải Yến - Tiểu thương tại chợ Đồng Xuân cho hay: "Nơi đây có một nhịp giao thương vô cùng sôi động, vừa giữ được nét đẹp truyền thống vừa mang tinh thần của xu hướng hiện đại. Những nghề truyền thống của cha ông như làm nón hay sơn mài vẫn được duy trì. Đặc biệt, các sản phẩm mang dấu ấn Việt Nam (như phông chữ, hình ảnh cờ, địa danh) rất đẹp và hấp dẫn. Đối với du khách quốc tế, những sản phẩm này càng đặc biệt hơn, vì họ có thể mang về nước để giới thiệu với bạn bè. Tôi cảm nhận được rằng, chính bản thân họ cũng cảm thấy rất hạnh phúc và tự hào khi sở hữu những món quà lưu niệm ý nghĩa đó".

Sự thay đổi của thị trường cũng kéo theo cách thức buôn bán mới: từ chỗ chỉ bán buôn cho các đại lý, nay nhiều hộ đã linh hoạt chuyển sang kết hợp bán lẻ, mở rộng đối tượng khách hàng. Đó cũng là cách những tiểu thương của chợ Đồng Xuân thích ứng với thời cuộc – vừa gìn giữ truyền thống, vừa đổi mới để phát triển.

Từ những gian hàng nhỏ, những người tiểu thương nơi đây không chỉ mưu sinh mà còn góp phần gìn giữ hồn cốt văn hóa của người Hà Nội – cần cù, hiếu khách và chan hòa. Sự chuyển mình linh hoạt qua từng thế hệ, giữa truyền thống và đổi mới, chính là “nhịp đập giao thương” làm nên sức sống lâu bền của chợ Đồng Xuân – biểu tượng của kinh tế và văn hóa Thủ đô.

Chợ Đồng Xuân - điểm đến du lịch văn hóa

Anh Yu Houjie Yusef – Du khách người Trung Quốc nhận xét: “Tôi được nhiều người bạn giới thiệu rằng, nếu đến Hà Nội thì nhất định phải ghé chợ Đồng Xuân. Khi đến đây, tôi thật sự bất ngờ vì không chỉ sầm uất mà còn có rất nhiều mặt hàng thủ công, đồ lưu niệm mang nét văn hóa truyền thống Việt Nam. Tôi đặc biệt thích chiếc nón lá – một biểu tượng rất quen thuộc của Việt Nam. Tôi muốn mua vài chiếc để tặng cho gia đình và bạn bè, như một kỷ niệm đáng nhớ trong chuyến đi này”.

Nằm tại trung tâm khu phố cổ, trải qua hơn 135 năm hình thành và phát triển, chợ Đồng Xuân không chỉ là điểm đến mua sắm quen thuộc của người dân Hà Nội, mà còn là nơi du khách quốc tế tìm đến để khám phá những nét văn hóa đặc trưng của người Việt.

Chị Zulina – du khách đến từ Malaysia cho biết, đây là lần đầu tiên chị đến Hà Nội và rất thích không khí nhộn nhịp của chợ Đồng Xuân: “Tôi rất ấn tượng với những gian hàng ở chợ Đồng Xuân, đặc biệt là các sản phẩm thủ công mang hoa văn truyền thống của Việt Nam. Tôi chọn mua vài chiếc túi vải lụa có họa tiết tinh tế và màu sắc rực rỡ để làm quà tặng cho bạn bè ở Malaysia. Điều tôi thích nhất là giá cả rất phải chăng, còn người bán thì vô cùng thân thiện”.

Không chỉ là nơi giao thương sầm uất, chợ Đồng Xuân còn là điểm đến thể hiện rõ nét tinh thần hiếu khách và khả năng thích ứng của người Hà Nội. Nhiều tiểu thương nơi đây đã chủ động học thêm kĩ năng giao tiếp ngoại ngữ, sắp xếp quầy hàng thân thiện, quảng bá sản phẩm của làng nghề truyền thống. Chính họ là những “đại sứ văn hóa” thầm lặng, góp phần làm nên hình ảnh một Hà Nội hiếu khách và cởi mở.

Từ những mặt hàng tiêu dùng, sản phẩm thủ công mỹ nghệ của các làng nghề, cho đến những món bánh, mứt, kẹo truyền thống – tất cả tạo nên một không gian đậm đà bản sắc Việt. Theo các chuyên gia du lịch, những khu chợ truyền thống như Đồng Xuân hoàn toàn có thể trở thành “điểm đến văn hóa” nếu được đầu tư khai thác đúng hướng – vừa bảo tồn được giá trị xưa, vừa tạo trải nghiệm mới cho du khách. Việc hình thành các tour tham quan, không gian ẩm thực – làng nghề trong lòng chợ, hay hoạt động trình diễn văn hóa dân gian… sẽ giúp Đồng Xuân không chỉ là nơi mua bán, mà là điểm hẹn di sản giữa lòng Hà Nội, tạo nên sức hút đặc biệt cho du lịch Thủ đô.

Đỗ Hương