'Chôn' hàng trăm tỷ đồng ngân sách tại Dự án Khu công nghệ cao công nghệ sinh học Đồng Nai

Hạ tầng… đắp chiếu

Trong báo cáo số 172/BC-UBND, UBND tỉnh Đồng Nai đã chỉ ra hàng loạt sai phạm nghiêm trọng tại dự án KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai. Dự án có quy mô diện tích 209,2ha tại xã Xuân Đường, huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai với mục tiêu thu hút và sử dụng nhiều nguồn lực trong và ngoài tỉnh; tạo mối liên kết với khu nông nghiệp kỹ thuật cao của tỉnh, các doanh nghiệp trên địa bàn, các vệ tinh ở các huyện, tỉnh trong Vùng; đào tạo nguồn nhân lực cho nghiên cứu và sản xuất công nghệ cao, chuyển giao công nghệ sản xuất kinh doanh.

Dự án có tổng vốn đầu tư xây dựng hạ tầng 638,5 tỷ đồng do Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai làm chủ đầu tư. Tính từ năm 2016 đến tháng 7/2022 dự án đã đầu tư được 3/5 hạng mục công trình kỹ thuật chính với tổng vốn đầu tư khoảng 370,9 tỷ đồng từ ngân sách của tỉnh Đồng Nai, trong đó các hạng mục đã thi công chưa đủ cơ sở nghiệm thu hoàn thành đưa vào sử dụng. Một số hạng muc chưa triển khai như hệ thống xử lý nước thải, trung tâm điều hành và dịch vụ.

Về tình hình thu hút đầu tư, tính đến tháng 7/2022 toàn bộ diện tích cho thuê để đầu tư xây dựng cơ sở nghiên cứu, sản xuất kinh doanh (102,6ha) đã cho 12 doanh nghiệp thuê. Tuy nhiên tình hình đầu tư và hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp còn nhiều hạn chế.

Mới đây, Thanh tra tỉnh Đồng Nai đã thành lập Đoàn thanh tra liên ngành để làm rõ các dấu hiệu sai phạm, đầu tư kém hiệu quả tại dự án KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai. Cả 3 dự án thành phần gồm dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật trung tâm ứng dụng công nghệ sinh học Đồng Nai (giai đoạn 1); dự án đập dâng cấp nước mặt suối Cả, hệ thống xử lý nước tại xã Xuân Đường và dự án đầu tư xây dựng trung tâm chiếu xạ tỉnh Đồng Nai, đều rơi vào cảnh hoang tàn.

Vườn ươm bỏ hoang, xơ xác trong KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai.

Theo ghi nhận của phóng viên Báo Lao đông Thủ đô vào tháng 9/2022, hiện dự án gần như bỏ hoang, vắng bóng người qua lại. Từ phía cổng đi vào các khu hành chính, điều hành, trung tâm, viện nghiên cứ, khu vườn ươm... đường nội bộ nhiều chỗ hư hại, tường bao mục nát tróc lở, cỏ dại mọc um tùm. Các khu “nhà màng” - nơi ươm mầm công nghệ cao, hệ thống điện, nước tưới hư hỏng nặng, không thể sử dụng. Các trại nuôi động vật thử nghiệm bỏ không, một số vườn cây trồng thử nghiệm xơ xác, héo rủ.

Các công trình mặc dù đã thi công nhưng chưa được nghiệm thu hoặc nhiều đơn vị hợp tác đầu tư đã “bỏ của chạy lấy người”. Cụ thể, tại KCN này hiện có 12 doanh nghiệp thuê đất với diện tích 102,6 ha nhưng hoạt động không hiệu quả, không tiếp tục đầu tư. Có doanh nghiệp ký hợp đồng thuê đất đã 7 năm nhưng không thực hiện. Đặc biệt, tại KCN này còn xảy ra tình trạng xây dựng khi chưa có giấy phép, nhiều công trình thực hiện không phù hợp với quy hoạch.

Một tòa nhà vắng bóng người qua lại trong dự án.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Đồng Nai, dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật trung tâm ứng dụng công nghệ sinh học Đồng Nai đã hoàn thiện, đưa vào sử dụng nhưng chưa được Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai nghiệm thu. Dự án đập dâng cấp nước mặt suối Cả, hệ thống xử lý nước nhằm cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới tiêu phục vụ các loạt cây trồng trong KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai chưa đủ điều kiện nghiệm thu. Dự án trung tâm chiếu xạ tỉnh Đồng Nai với 2 tòa nhà lớn, khuôn viên rộng và đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng nhưng hiện đóng cửa, đang trong tình trạng xuống cấp.

Đáng chú ý, từ khi đi vào hoạt động từng phần đến nay (chủ yếu trong năm 2016), tại đây có 29 đề tài, dự án khoa học trong lĩnh vực trồng trọt, chăn nuôi do Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Nai làm chủ đầu tư với kinh phí lên tới hàng trăm tỷ đồng nhưng đa số các đề tài nghiên cứu đã kết thúc, các mô hình đều bị vướng mắc từ việc bàn giao cho đến hướng đầu tư mới. Do đó, cơ sở hạ tầng, máy móc, thiết bị được đầu tư tại đây hiện... để không, ngày càng xuống cấp, hoang tàn, gây lãng phí nguồn đầu tư từ ngân sách của tỉnh Đồng Nai.

"Loay hoay" tìm lối ra

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, tại khu dự án KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai, ngoài việc thanh tra làm rõ và xử lý sai phạm, tỉnh Đồng Nai đang cố gắng tìm hướng đi mới nhằm khắc phục thất thoát lãng phí, cứu vãn tình hình, tuy nhiên gặp không ít khó khăn.

Vướng mắc đầu tiên, theo tỉnh Đồng Nai là việc Luật Công nghệ cao số 21/2008/QH11 được Quốc hội ban hành ngày 13/11/2008, tuy nhiên đến thời điểm hiện nay Chính phủ chưa ban hành Nghị đinh hướng dẫn thi hành luật này để thay thế Nghị định số 99/2003/NĐ-CP ngày 28/8/2003 về ban hành quy chế Khu công nghệ cao, dẫn đến những phát sinh khó giải quyết khi dự án được thực hiện. Cụ thể, KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai hiện tại được thành lập trên cơ sở Trung tâm Ứng dụng công nghệ cao công nghệ sinh học Đồng Nai hình thành năm 2008, do đó nếu chuyển đổi dự án thì thiếu quy định để giải quyết về pháp nhân cũng như quyền lợi cho các doanh nghiệp đã đầu tư trước.

Khó khăn thứ hai, cũng rất lớn, đó chính là các tồn tại hiện hữu trong quá trình đầu tư hạ tầng kỹ thuật của KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai, gây ảnh hưởng nặng nề đến toàn bộ đầu tư hoạt động nghiên cứu sinh học liên quan cũng như việc tìm phương án điều chỉnh dự án.

Nhiều hạng mục vườn ươm bỏ hoang, gây lãng phí ngân sách.

Với mong muốn xử lý dứt điểm một số nội dung liên quan đến hoạt động tại KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai như vấn đề quy hoạch, tiêu chí thu hút các doanh nghiệp đầu tư, việc giải quyết đối với doanh nghiệp đã hoạt động tại chỗ trước thời điểm thành lập KCN sinh học Đồng Nai... ngày 24/6/2002 UBND tỉnh Đồng Nai đã cho chủ trương thực hiện chuyển đổi KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai thành KCN cao Đồng Nai.

Tuy nhiên, vì pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể liên quan đến mở rộng, chuyển đổi khu công nghệ cao nên UBND tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị cơ quan Trung ương sớm ban hành Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Công nghệ cao. Trên cơ sở đó, tỉnh Đồng Nai mới có thể thực hiện việc chuyển đổi.

Trong diễn biến liên quan, UBND huyện Cẩm Mỹ, tỉnh Đồng Nai cho biết, huyện đang cùng các sở, ngành, đơn vị liên quan phối hợp xây dựng phương án chuyển đổi KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai thành Khu công nghệ cao Đồng Nai, đồng thời dự kiến mở rộng thêm 250ha. Dự tính sau khi chuyển đổi, khu công nghệ cao sẽ thu hút một số doanh nghiệp đầu tư khu bảo trì, sửa chữa máy bay cho Cảng hàng không Quốc tế Long Thành.

Xử lý nghiêm sai phạm

* Liên quan đến sai phạm ở Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai tại dự án KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai, tháng 2/2021 Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Đồng Nai đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với ông Phạm Văn Sáng, nguyên Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Nai, để điều tra về hành vi "Vi phạm quy định đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng". Đồng thời khởi tố, bắt tạm giam 4 tháng đối với ông Nguyễn Quang Tuấn, nguyên Giám đốc Trung tâm Ứng dụng công nghệ sinh học Đồng Nai, để điều tra về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước, gây thất thoát, lãng phí". Tuy nhiên hiện nay ông Phạm Văn Sáng đã bỏ trốn ra nước ngoài, Công an đã ra lệnh truy nã quốc tế.

* Mới đây, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh đã khảo sát tại dự án KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai. Sau khi nghe báo cáo tiến độ, vướng mắc trong quá trình triển khai dự án, Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Đồng Nai Nguyễn Hồng Lĩnh đã yêu cầu cơ quan chức năng sớm làm rõ trách nhiệm về các sai phạm ở các dự án để xử lý nhanh chóng. UBND tỉnh Đồng Nai phải chỉ đạo quyết liệt, sớm có kết luận về những sai phạm của KCN cao công nghệ sinh học Đồng Nai để có cơ sở đề xuất hướng giải quyết, nhất là làm rõ tính pháp lý để đưa dự án này đi vào hoạt động, tránh gây lãng phí.

Cẩm Trang