Chớp thời cơ: Quân nổi dậy Syria chiếm lợi thế trong nội chiến

Theo New York Times, quân nổi dậy Syria, vốn từng chịu tổn thất lớn trước sự can thiệp mạnh mẽ của Nga, Iran và Hezbollah, hiện đang tận dụng sự suy yếu và phân tâm của các đồng minh chính phủ để triển khai các cuộc tấn công mạnh mẽ. Trong bối cảnh này, Tổng thống Bashar al-Assad đối mặt với những thách thức lớn chưa từng có kể từ khi nội chiến bùng phát.

Quân nổi dậy Syria tận dụng sự suy yếu của đồng minh Assad, tiến hành các cuộc tấn công mạnh mẽ thay đổi cục diện - Ảnh: EPA

Sự suy yếu của đồng minh

Từ năm 2015, sự can thiệp trực tiếp của Nga vào cuộc nội chiến Syria đã giúp ông Assad thay đổi cục diện chiến trường, giành lại quyền kiểm soát phần lớn lãnh thổ từ tay các lực lượng đối lập. Cùng với sự hỗ trợ của Iran, các lực lượng ủy nhiệm như Hezbollah và sức mạnh không quân Nga, Chính phủ Syria đã củng cố đáng kể vị thế của mình. Tuy nhiên, bối cảnh hiện tại đã thay đổi đáng kể.

Tuy nhiên, sự tham gia của Nga vào cuộc chiến tại Ukraine đã làm suy yếu năng lực của Moscow trong việc duy trì một sự hiện diện quân sự mạnh mẽ tại Syria. Dù Nga vẫn tiến hành một số cuộc không kích để hỗ trợ chính phủ Assad, cường độ đã giảm đáng kể so với giai đoạn cao điểm. Điều này đồng nghĩa với việc quân đội Syria, vốn phụ thuộc nặng nề vào sức mạnh không quân của Nga, đang gặp khó khăn trong việc bảo vệ các tuyến phòng thủ.

Iran, trụ cột chính trong liên minh ủng hộ Assad, đang đối mặt với áp lực lớn từ các cuộc không kích liên tục của Israel và cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng trong nước. Lực lượng Hezbollah, vốn đóng vai trò then chốt trên chiến trường Syria, đã chịu tổn thất nặng nề trong các cuộc xung đột kéo dài với Israel. Sự suy yếu này khiến Hezbollah phải rút lực lượng khỏi một số khu vực tại Syria, làm giảm sự hỗ trợ trực tiếp cho quân đội Assad.

Dù trước đây Thổ Nhĩ Kỳ đã phản đối các cuộc tấn công lớn vào chính phủ Syria nhằm tránh nguy cơ gây ra một làn sóng người tị nạn mới, nhưng lập trường của Ankara dường như đang thay đổi. Quân nổi dậy nhận được sự hỗ trợ từ một số nhóm thân Thổ Nhĩ Kỳ, tạo điều kiện để mở rộng phạm vi kiểm soát trên chiến trường.

Tận dụng cơ hội

Trong bối cảnh các đồng minh của chính phủ ông Assad bị phân tâm bởi các xung đột riêng, quân nổi dậy Syria đã tổ chức các cuộc tấn công quy mô lớn, làm thay đổi đáng kể thế trận vốn trì trệ trong nhiều năm. Các nhóm nổi dậy, đặc biệt là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), đã có những bước tiến nhanh chóng, chiếm giữ một phần lớn thành phố Aleppo và mở rộng vùng kiểm soát tại các khu vực phía tây và tây bắc Syria.

Cuộc tấn công của HTS được chuẩn bị kỹ lưỡng và lên kế hoạch từ nhiều tháng trước, nhằm tận dụng thời điểm thuận lợi khi các đồng minh chính của Assad suy yếu. Dù quân nổi dậy đã đạt được những thắng lợi đáng kể, nhưng thành công này không chỉ dựa vào sức mạnh quân sự mà còn xuất phát từ những điều kiện nội bộ và bối cảnh địa chính trị.

Chính phủ Syria đã phải rút bớt quân khỏi một số khu vực để đối phó với những thách thức khác. Trong khi đó, tình trạng tham nhũng và quản lý yếu kém trong quân đội làm suy giảm tinh thần chiến đấu của binh sĩ. Việc cưỡng bức nhập ngũ đối với thanh niên Syria đã làm gia tăng sự bất mãn trong dân chúng, dẫn đến tình trạng đào ngũ và thiếu sự sẵn sàng chiến đấu.

Dù chính phủ đã giành lại phần lớn lãnh thổ từ tay quân nổi dậy, nhưng không mang lại sự cải thiện đáng kể về kinh tế cho người dân. Sự thất vọng trong dân chúng ngày càng gia tăng, làm suy yếu sự ủng hộ dành cho chính quyền Assad.

Quân nổi dậy Syria nhận thức rõ sự thay đổi trong cán cân quyền lực khu vực, đặc biệt là sự suy yếu của "trục kháng chiến" do Iran dẫn đầu, cũng như sự giảm sút sự can thiệp quân sự của Nga. HTS đã tận dụng thời cơ này để triển khai chiến dịch tấn công.

Hệ lụy chiến trường

Chỉ trong vòng vài ngày, quân nổi dậy đã thay đổi mạnh mẽ tiền tuyến của cuộc xung đột, làm lung lay vị thế của chính phủ Assad. Các nhà quan sát cho rằng, nếu không có sự can thiệp mạnh mẽ từ các đồng minh, chính phủ Syria sẽ gặp khó khăn lớn trong việc duy trì quyền kiểm soát tại các khu vực mới bị mất.

Tuy nhiên, những diễn biến mới cũng mang lại rủi ro tiềm ẩn. Nếu tình trạng xung đột leo thang không được kiểm soát, nguy cơ xảy ra các cuộc khủng hoảng nhân đạo mới sẽ tăng cao. Làn sóng người tị nạn có thể đẩy các nước láng giềng như Thổ Nhĩ Kỳ vào tình thế khó khăn hơn, làm gia tăng áp lực lên hệ thống quốc tế vốn đã căng thẳng.

Sự thay đổi cán cân quyền lực trên chiến trường Syria đặt ra nhiều câu hỏi về triển vọng của cuộc xung đột. Trong ngắn hạn, chính phủ Assad sẽ phải đối mặt với áp lực lớn khi các tuyến phòng thủ bị đẩy lùi. Dù Nga và Iran có thể tăng cường hỗ trợ trong thời gian tới, nhưng sự suy yếu nội tại của chính quyền Syria và bối cảnh quốc tế phức tạp khiến việc duy trì ổn định trở nên khó khăn.

Đối với quân nổi dậy, các thắng lợi gần đây có thể là động lực để tiếp tục đẩy mạnh các chiến dịch, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ làm gia tăng xung đột giữa các phe phái trong nội bộ lực lượng đối lập. Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ và mục tiêu chung rõ ràng, các nhóm nổi dậy có thể đối mặt với sự chia rẽ và mất đi ưu thế vừa đạt được.

Hoàng Vũ