Chủ động kiểm soát lạm phát

Thành quả đến từ sự nỗ lực

Sự phục hồi ấn tượng của xuất khẩu và sản xuất công nghiệp đã giúp tăng trưởng GDP các quý sau có xu hướng cao hơn so với quý trước, lạm phát so với cùng kỳ có xu hướng giảm dần. Kết quả là đến cuối năm 2024, Việt Nam đã đạt được mục tiêu kép với tăng trưởng GDP đạt mức 7,09%, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân năm 2024 tăng 3,63% so với năm 2023, lạm phát cơ bản tăng 2,71% so với năm 2023, dưới ngưỡng cho phép của Quốc hội. Đây cũng là năm thứ 10 liên tiếp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%.

Để có được kết quả này, bà Vũ Hương Trà, Phó trưởng phòng Chính sách tổng hợp, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, trong năm qua, Bộ Tài chính đã phối hợp với các bộ, ngành kiến nghị các biện pháp quản lý, điều hành giá một số mặt hàng quan trọng, thiết yếu, qua đó góp phần ổn định mặt bằng giá cả, hạn chế những tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế - xã hội, hoạt động sản xuất kinh doanh và đời sống nhân dân. Công tác quản lý, điều hành giá được thực hiện nhất quán, thận trọng. Do biến động giá thế giới, giá một số mặt hàng nhóm nhiên liệu năng lượng như xăng dầu, khí hóa lỏng có diễn biến tăng, giảm đan xen; giá xăng dầu được điều hành sát với diễn biến giá thế giới kết hợp với chính sách giảm thuế bảo vệ môi trường, kịp thời giúp bình ổn giá xăng dầu trong nước. Đối với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nguồn cung vẫn dồi dào, đây là những mặt hàng chiếm quyền số lớn trong rổ hàng hóa tính CPI. Giá vật liệu xây dựng tương đối ổn định.

Bên cạnh đó, theo bà Nguyễn Thị Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê), để duy trì cạnh tranh, doanh nghiệp đã chấp nhận giảm lợi nhuận, không tăng giá hàng hóa. Đặc biệt chính sách miễn, giảm thuế, lệ phí nhằm hỗ trợ cũng đã giúp giảm bớt áp lực lạm phát. Quan trọng nhất, Chính phủ đã điều hành thận trọng giá hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước quản lý; chính sách tiền tệ được điều hành linh hoạt, chính xác.

Cùng đánh giá cao vai trò của chính sách tiền tệ, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Học viện Tài chính khẳng định, tăng trưởng cung tiền thấp, lãi suất thực dương và tỷ giá ổn định là những yếu tố cơ bản khiến lạm phát tại Việt Nam được duy trì ổn định ở mức thấp trong 10 năm gần đây. Trên thực tế, lạm phát trong giai đoạn 2015-2024, về cơ bản, đi ngang (xoay quanh mức trung bình là 2,8%/năm hay 0,23%/tháng), được neo nhờ chính sách tiền tệ và tỷ giá ổn định. Các biến động về lạm phát (cao hơn hoặc thấp hơn mức trung bình) chủ yếu do các biến động về giá dầu, giá nguyên vật liệu cũng như giá các dịch vụ y tế và giáo dục do Nhà nước kiểm soát.

Áp dụng linh hoạt nhiều giải pháp, tránh biến động giá cả cuối năm

Cần thời gian, nguồn lực, tránh biến động bất ngờ

Trong năm 2025, nền kinh tế thế giới được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tiếp tục tăng trưởng ổn định ở mức 3,2%, còn Ngân hàng Thế giới (WB) dự báo giá các hàng hóa đầu vào sẽ giảm nhẹ. Tuy nhiên, theo đại diện Bộ Tài chính, năm 2025 tiềm ẩn nhiều rủi ro gây áp lực lên mặt bằng giá như sự biến động bất ngờ hoặc các yếu tố địa chính trị có thể gây ra những thay đổi đột ngột, ảnh hưởng đến CPI. Giá một số loại vật liệu xây dựng có nguồn cung hạn chế (như cát, đá xây dựng) có thể tăng nhẹ trong những tháng đầu năm khi các công trình xây dựng gấp rút hoàn thành. Giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc, thiết bị và đồ dùng gia đình thường tăng theo quy luật vào các tháng cuối năm và dịp lễ, tết. Ngoài ra, thiên tai và dịch bệnh có thể gây ảnh hưởng đến giá lương thực, thực phẩm tại một số địa phương. Chưa kể, việc điều chỉnh giá dịch vụ do Nhà nước quản lý theo hướng tính đúng, tính đủ các yếu tố, chi phí sẽ tác động tới CPI.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng, cần kiểm soát giá các mặt hàng như xăng dầu, điện, thực phẩm, thuốc men để tránh tăng giá đột biến; dự trữ quốc gia để can thiệp khi cần thiết; kiểm soát giá các mặt hàng chiến lược giúp giảm áp lực lên CPI, nhưng cũng cần cân đối để không làm giảm động lực đầu tư của doanh nghiệp. Song song với đó, đẩy mạnh sản xuất và chuỗi cung ứng nội địa, tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất hàng hóa trong nước để giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, đầu tư phát triển nông nghiệp, công nghiệp chế biến để đảm bảo nguồn cung ổn định, giảm phụ thuộc vào nhập khẩu, từ đó giúp giảm nguy cơ lạm phát do tỷ giá và giá cả quốc tế tăng. Tuy nhiên, cần thời gian và nguồn lực để nâng cao năng lực sản xuất.

Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp trên nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo điều kiện thuận lợi cho tăng trưởng kinh tế bền vững trong năm 2025. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể tạo áp lực lên doanh nghiệp và làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế trong thời điểm nhất định, ông Ngô Trí Long nhấn mạnh.

Ông Phạm Văn Bình, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, sẽ sử dụng linh hoạt và phù hợp các công cụ quản lý điều hành giá, từ bình ổn giá, định giá, kê khai giá, niêm yết giá... Đồng thời, áp dụng công nghệ trong dự báo giá, tổng hợp thông tin để đạt hiệu quả cao nhất; tăng cường thanh tra, kiểm tra chuyên ngành về giá cả thị trường. Đặc biệt, đơn vị tổ chức 3 đoàn công tác đi nắm bắt tình hình giá cả thị trường tại 3 miền Bắc, Trung và Nam, để từ đó có báo cáo và xây dựng giải pháp cụ thể về điều hành giá, bình ổn giá trong dịp Tết Nguyên đán này.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhấn mạnh thêm, cần sự chung tay của toàn xã hội trong công tác điều hành giá cả hàng hóa, bình ổn giá, góp phần kiềm chế lạm phát trong năm 2025. Tâm lý của xã hội, của người dân, của doanh nghiệp là rất quan trọng, và truyền thông giữ vai trò trọng yếu trong vấn đề này.

Võ Giang