Chủ tịch VCCI: Cộng đồng doanh nghiệp đến VBF 2025 để cam kết

Trao đổi với phóng viên Báo Điện tử Đầu tư – baodautu.vn ngay trước thềm Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên năm 2025, sẽ diễn ra vào chiều nay, ngày 10/11, ông Hồ Sỹ Hùng, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, đồng chủ tịch Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) nhấn mạnh VBF 2025 không còn là một diễn đàn mà cộng đồng doanh nghiệp chỉ đến để "đề xuất" hay "kiến nghị".

Ông Hồ Sỹ Hùng, Chủ tịch VCCI, đồng Chủ tịch Liên minh Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam

VBF 2025 không chỉ là đề xuất, kiến nghị

Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) là cuộc đối thoại chính sách thường niên giữa cộng đồng doanh nghiệp và Chính phủ rất được trông đợi. Năm nay, với chủ đề “Doanh nghiệp đồng hành với Chính phủ chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”, VBF 2025 muốn gửi đi thông điệp gì, thưa ông?

Chủ đề của VBF 2025 mang một thông điệp chiến lược về sự đồng hành.

Trong bối cảnh mới, khi thế giới đang định hình lại cấu trúc kinh tế, Chính phủ Việt Nam đang thể hiện quyết tâm rất lớn trong việc kích hoạt các động lực tăng trưởng mới, trọng tâm là "chuyển đổi xanh" và "chuyển đổi số". Các định hướng chiến lược này cũng đã được Bộ Chính trị vạch ra rất rõ nét trong các Nghị quyết quan trọng gần đây.

Thông điệp của VBF năm nay thể hiện sự chuyển dịch trong chính cơ chế đối thoại này. Có thể thấy VBF 2025 không còn là một diễn đàn mà cộng đồng doanh nghiệp chỉ đến để "đề xuất" hay "kiến nghị", mà đây là diễn đàn mà cộng đồng doanh nghiệp, bao gồm cả VCCI và các hiệp hội quốc tế, đến để "cam kết".

Chúng tôi cam kết sẵn sàng là đối tác tin cậy, chủ động mang đến nguồn lực, công nghệ, và chuyên môn quốc tế để cùng Chính phủ giải quyết các bài toán lớn của quốc gia.

Nói cách khác, thông điệp cốt lõi là cộng đồng doanh nghiệp sẵn sàng chung tay, góp sức, tận tâm tận lực đồng hành cùng Chính phủ trong hành trình điều hành, thực thi các tầm nhìn chiến lược, kiến tạo một nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững và có năng lực cạnh tranh toàn cầu trong kỷ nguyên mới.

Thưa ông, điểm mấu chốt để doanh nghiệp “đồng hành với Chính phủ” chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số” là gì?

Điểm mấu chốt cho sự đồng hành này chính là năng lực và chất lượng thực thi của Chính phủ. Đây là mẫu số chung và là kiến nghị xuyên suốt của tất cả các hiệp hội doanh nghiệp. Sự "đồng hành" đòi hỏi một niềm tin rất lớn. Niềm tin đó được xây dựng trên một môi trường pháp lý rõ ràng, ổn định, và quan trọng nhất là được Chính phủ chỉ đạo thực thi nhất quán trên cả nước.

Điều này hoàn toàn đồng nhất với tinh thần của Nghị quyết 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật. Nghị quyết đã chỉ rõ phải dứt khoát từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm". Và VBF chính là nơi doanh nghiệp "hiến kế" để Chính phủ thực thi tinh thần này.

Qua các ý kiến, kiến nghị mà các doanh nghiệp gửi VBF, để gửi Chính phủ, có thể hình dung doanh nghiệp đang “đồng hành” thế nào, thưa ông? Từ góc độ doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp trong nước?

Từ các kiến nghị gửi đến Diễn đàn, chúng ta có thể hình dung bức tranh "đồng hành" này qua hai trụ cột:

Trụ cột đầu tiên là sự đồng hành của khối doanh nghiệp FDI với vai trò đối tác chiến lược về vốn, công nghệ và tiêu chuẩn. Khối FDI đang chủ động đồng hành với Chính phủ trong các dự án đầu tư giá trị cao, mang tính chiến lược dài hạn. Vai trò đối tác về vốn và tiêu chuẩn của họ có thể thấy trong lĩnh vực Năng lượng.

Ví dụ, để thực hiện Quy hoạch điện VIII mà Chính phủ đã ban hành, doanh nghiệp Hoa Kỳ và châu Âu sẵn sàng đầu tư vào các dự án LNG, điện gió ngoài khơi quy mô lớn.

Nhưng sự đồng hành này cần một con đường hai chiều: đó là doanh nghiệp FDI cam kết vốn và họ cần Chính phủ đồng hành bằng cách chỉ đạo xây dựng các Hợp đồng Mua bán điện (PPA) theo chuẩn quốc tế, có "tính khả thi tài chính" (bankability). Bên cạnh đó, trong lĩnh vực Tài chính, doanh nghiệp Anh, châu Âu đang tích cực tư vấn, chia sẻ chuyên môn để cùng Chính phủ xây dựng Trung tâm Tài chính Quốc tế (IFC).

Các doanh nghiệp FDI cũng là đối tác về công nghệ và chính sách. Họ mang đến các công nghệ lõi của kỷ nguyên số (AI, điện toán đám mây, trung tâm dữ liệu). Khối FDI đồng hành bằng cách chủ động "hiến kế" thông qua VBF để Chính phủ và các Bộ, ngành xây dựng khung pháp lý về an ninh mạng, bảo vệ dữ liệu phù hợp thông lệ quốc tế, tránh các yêu cầu lưu trữ dữ liệu nội địa không cần thiết.

Trụ cột thứ hai là sự đồng hành của khối doanh nghiệp trong nước, với vai trò đối tác nội lực, hấp thụ và thực thi.

Nếu FDI là đối tác mang nguồn lực toàn cầu, thì doanh nghiệp trong nước, do VCCI đại diện, chính là nội lực, là nền tảng để hấp thụ và là lực lượng chủ chốt thực thi các chủ trương điều hành của Chính phủ. Khu vực doanh nghiệp trong nước chính là đối tác hấp thụ và kết nối chuỗi cung ứng. Doanh nghiệp trong nước phải đồng hành cùng khối FDI để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, hấp thụ chuyển giao công nghệ, và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Các doanh nghiệp trong nước, với số lượng đông đảo của mình, cũng là đối tác thực thi các chính sách trong nước. Khảo sát Chỉ số Xanh (PGI) của VCCI cho thấy, chính các doanh nghiệp trong nước là người đang trực tiếp triển khai các hoạt động đầu tư xanh mỗi ngày, hưởng ứng các cam kết quốc tế của Chính phủ.

Là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, VCCI sẽ mang đến VBF 2025 những điều gì, thưa ông?

Riêng với VCCI, với vai trò là tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp, chúng tôi còn thực hiện vai trò là cầu nối giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp, VCCI đồng hành bằng cách chủ động tập hợp ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, xác định các "nút thắt" thể chế, các rào cản trong thực thi để tham mưu cho Chính phủ và các Bộ, ngành. VCCI đồng hành bằng cách đại diện cho tiếng nói của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs). Chúng tôi kiến nghị Chính phủ có các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn chuyển đổi và cơ chế bảo lãnh tín dụng, như tinh thần Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã nêu, để họ tiếp cận tài chính xanh, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.

Có thể thấy, để thúc đẩy sự đồng hành này thực chất, hiệu quả hơn, cần phải có những cơ chế, chính sách phù hợp, thưa ông?

Tại Diễn đàn lần này, với vai trò là tổ chức đại diện cho cộng đồng doanh nghiệp và tham mưu chính sách, VCCI và các Hiệp hội đã tổng hợp và kiến nghị Chính phủ tập trung vào ba trụ cột chính sách để "gỡ vướng" và thúc đẩy sự đồng hành:

Một là, đột phá về cải cách thể chế và chất lượng thực thi.

Đây là yêu cầu xuyên suốt. Chúng tôi đánh giá cao sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính. VCCI kiến nghị Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh việc này, đặc biệt là số hóa toàn diện quy trình, công khai tiến độ xử lý và thiết lập cơ chế một cửa liên thông thực chất, đúng với tinh thần Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị. Các vấn đề cụ thể gây bức xúc cần được Chính phủ chỉ đạo giải quyết ngay, như đẩy nhanh hoàn thuế VAT và gỡ bỏ các rào cản hành chính không cần thiết.

Hai là, nhanh chóng ban hành các "luật chơi" cụ thể cho kinh tế xanh và kinh tế số. Doanh nghiệp rất cần một hệ sinh thái tài chính xanh hiệu quả để triển khai chiến lược quốc gia. Chúng tôi kiến nghị Chính phủ khẩn trương ban hành bộ tiêu chí quốc gia về phân loại dự án đầu tư xanh (Green Taxonomy) làm cơ sở cho các ưu đãi về tín dụng, thuế, đất đai. Đồng thời, phải sớm vận hành thị trường tín chỉ carbon, và ban hành các hướng dẫn rõ ràng về quản trị dữ liệu và an ninh mạng.

Ba là, tăng cường nguồn lực và nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương. Chính sách của Chính phủ được thực thi ở địa phương. VCCI đề xuất Chính phủ tiếp tục sử dụng chỉ số như PCI (với các nội dung về chuyển đổi xanh và chuyển đổi số đã được lồng ghép trong đó) và các chỉ số khác làm công cụ điều hành. Đồng thời, thí điểm "ngân sách linh hoạt" để thưởng cho các địa phương làm tốt công tác chuyển đổi xanh, tạo động lực cải cách thực chất từ cơ sở.

Khung pháp lý bảo vệ các động lực tăng trưởng mới

Doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành sớm ban hành các Hợp đồng Mua bán điện (PPA) theo chuẩn quốc tế, làm rõ các cơ chế về sản lượng cam kết tối thiểu (Qc), bảo lãnh ngoại tệ và cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế...

Tăng trưởng xanh và chuyển đổi số đang được kỳ vọng là động lực tăng trưởng mới của nền kinh tế. Qua VBF, các doanh nghiệp chờ đợi gì từ cơ hội đầu tư trong các lĩnh vực này? Có đề xuất gì để nhanh chóng hiện thực hóa cơ hội đó?

Cơ hội là rất rõ ràng và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao tầm nhìn của Chính phủ khi xác định đây là các động lực tăng trưởng mới. Doanh nghiệp đang chờ đợi những cơ hội đầu tư quy mô lớn, dài hạn, nhưng đi kèm với đó là yêu cầu về một khung pháp lý đủ "khỏe" để Chính phủ bảo vệ các khoản đầu tư đó.

Về tăng trưởng xanh, có thể thấy cơ hội lớn nhất là lĩnh vực năng lượng, nhằm thực hiện Quy hoạch điện VIII mà Chính phủ đã ban hành. Đây là cơ hội đầu tư hàng trăm tỷ đô la vào điện LNG, điện gió ngoài khơi và cơ chế Mua bán điện trực tiếp (DPPA). Những định hướng này cũng đã được nhấn mạnh trong Nghị quyết 70-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Để hiện thực hóa cơ hội này, qua kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp, có thể thấy giải chính là đảm bảo "tính khả thi về tài chính" (bankability). Doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành (như Bộ Công thương) sớm ban hành các Hợp đồng Mua bán điện (PPA) theo chuẩn quốc tế, làm rõ các cơ chế về sản lượng cam kết tối thiểu (Qc), bảo lãnh ngoại tệ và cơ chế giải quyết tranh chấp quốc tế. Nguồn vốn tư nhân đang chờ đợi những tín hiệu chính sách rõ ràng này từ Chính phủ.

Về chuyển đổi số, thì cơ hội chính là từ nền kinh tế số nói chung, bao gồm thương mại điện tử, dịch vụ đám mây, trung tâm dữ liệu, AI, fintech. Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đặt mục tiêu kinh tế số đạt tối thiểu 30% GDP vào năm 2030.

Cơ hội này có thể hiện thực hóa nếu như chính sách, pháp luật về dữ liệu được quy định phù hợp, vừa đảm bảo mục tiêu quản lý nhà nước và thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp. Nghị quyết 57 xác định dữ liệu là "tư liệu sản xuất chính". Để hiện thực hóa điều này, doanh nghiệp kiến nghị Chính phủ (cụ thể là các bộ, ngành liên quan) xây dựng các quy định về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu phù hợp với thông lệ quốc tế, tránh các yêu cầu lưu trữ dữ liệu nội địa không cần thiết (data localization) vốn cản trở đổi mới.

3 nhóm giải pháp gỡ vướng mang tính nền tảng

VBF 2025 diễn ra trong bối cảnh khá đặc biệt, đó là năm Chính phủ xác định mục tiêu tăng trưởng cao, có thể đạt tới 8,3-8,5% trong năm nay và trên 10% trong các năm tới. VBF có bàn thảo tới nội dung này hay có những kiến nghị, đề xuất gì để cộng đồng doanh nghiệp tham gia đóng góp vào tăng trưởng?

Đây là những mục tiêu tăng trưởng đầy tham vọng, thể hiện quyết tâm lớn của Chính phủ. Để đạt được mức tăng trưởng này, chúng ta không thể chỉ dựa vào các động lực cũ, mà phải kích hoạt các động lực tăng trưởng chất lượng như chủ đề Diễn đàn đã nêu.

Tại VBF 2025, với vai trò tham mưu chính sách, VCCI và cộng đồng doanh nghiệp thống nhất kiến nghị Chính phủ tập trung vào 3 nhóm giải pháp "gỡ vướng" mang tính nền tảng. Đây là điều kiện tiên quyết để cả doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước cùng đóng góp vào tăng trưởng. Cụ thể:

Nhóm giải pháp thứ nhất là đột phá về thể chế và thực thi. Đây vẫn là ưu tiên số một. Để đạt tăng trưởng 8-10%, chúng ta không thể để nguồn lực bị tắc nghẽn bởi các thủ tục hành chính. Cần thực thi quyết liệt chương trình cải cách hành chính tổng thể của Chính phủ, đảm bảo sự minh bạch, nhất quán từ trung ương đến địa phương và giải quyết dứt điểm các điểm nghẽn về thủ tục như thuế, hải quan, giấy phép con. Đây cũng là cách tốt nhất để Chính phủ thực thi Nghị quyết 66 của Bộ Chính trị.

Nhóm giải pháp thứ hai là đảm bảo an ninh lăng lượng cho sản xuất. Tăng trưởng 8-10% và các ngành công nghệ cao (AI, trung tâm dữ liệu) là không thể nếu thiếu điện. Do đó, cộng đồng doanh nghiệp kiến nghị là Chính phủ phải có cơ chế đột phá để thu hút ngay lập tức hàng trăm tỷ đô la đầu tư tư nhân vào ngành điện, đặc biệt là năng lượng sạch (LNG, điện gió ngoài khơi) và vận hành cơ chế DPPA, như Quy hoạch điện VIII và tinh thần Nghị quyết 70 đã đề ra.

Nhóm giải pháp thứ ba là về kết nối chuỗi cung ứng và nâng cao nội lực, nói cách khác tăng trưởng phải bền vững. Chúng ta cần Chính phủ có các chính sách cụ thể để thúc đẩy sự kết nối thực chất giữa FDI và doanh nghiệp trong nước. Doanh nghiệp FDI cần cam kết chuyển giao công nghệ, trong khi doanh nghiệp trong nước (đặc biệt là SMEs) cần được Chính phủ hỗ trợ hấp thụ công nghệ, nâng cao năng lực quản trị, như tinh thần Nghị quyết 68 về kinh tế tư nhân. Song song đó, cần đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo nghề và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao 22, như Chính phủ đang triển khai theo Nghị quyết 71.

Khánh Linh thực hiện